Boltaev Ganjaboy Sapaevichning
doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: «Plazma holatidagi, organik va klasterli muhitlarning nochiziqli optik xususiyatlari», 01.04.11 – lazer fizikasi (fizika-matematika fanlari).
Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: katta ilmiy xodim-izlanuvchi (Ion-plazma va lazer texnologiyalari institutining 2013 yil 7 fevraldagi 17-Sh(D) buyruqdan ko‘chirma).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 12.05.2015/B2015.1.FM200.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Ion-plazma va lazer texnologiyalari instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Fizika-texnika instituti, Ion plazma va lazer texnologiyalari instituti va Samarqand davlat universiteti huzuridagi 16.07.2013.FM/T.12.01 raqamli ilmiy kengash qoshidagi bir martalik ilmiy kengash.
Ilmiy maslahatchi: Ganeev Rashid Ashirovich, fizika-matematika fanlari doktori.
Rasmiy opponentlar:Z.T.Azamatov, fizika-matematika fanlari doktori; D.B.Yusupov, fizika-matematika fanlari doktori; N.N.Nizamov, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Milliy universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: plazma holatidagi organik va klasterli muhitlarning nochiziqli optik parametrlarini aniqlash.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tashqaridan kiritiluvchi inert gazlarning turli bosimlari ostida metallar lazer ablyasiyasi jarayonida metall klasterlari shakllanishi o‘rganilgan va nanozarralar shakllanishi mumkin bo‘lgan turli gazlar bosimlarining chegaraviy qiymatlari topilgan;
lazer ablyasiya jarayonida metall nanozarralari shakllanishi jarayonlarining lazer impul`slari intensivliklari va davomiyliklariga bog‘liqligi aniqlangan. O‘lchamlari 20 va 60 nm bo‘lgan kumush va mis nanozarralaridan tashkil topgan nanomateriallar olingan;
to‘lqin uzunligi 1064 va 532 nm va davomiyligi 50 ps bo‘lgan impul`slar intensivliklarining
I = 9´109÷1,7´1010 Vt·sm-2 sohalarida Pd, Ru, Au i Mn nanozarralari suspenziyalarining nochiziqli refraksiya va nochiziqli yutilish koeffisientlari aniqlangan. Oltin nanozarralari eritmalarida Nd:YAG lazeri ikkinchi garmonikasi (to‘lqin uzunligi λ2w=532 nm) chastotasining yuzaviy plazmon rezonans chastotasi (to‘lqin uzunligi λr~ 530 nm) bilan mos kelishi nochiziqli yutilish koeffisienti ortishiga olib kelishi aniqlangan;
S60 toluoldagi eritmasida quvvatli lazer impul`slarining optik cheklanishi asosida sensorlar uchun himoyalovchi qurilmalar yaratish imkoniyatlari ochib berilgan. Lazer nurlanishi intensivligi ortishi bilan gliserinda ikkifotonli yutilish va to‘yinish yutilishga asoslangan nochiziqli yutilish koeffisienti ishorasining o‘zgarish dinamikasi ko‘rsatilgan;
uglerod asosli materiallar plazmalarida kerr nochiziqliligi hisobiga 7-chi garmonika samaradorligining 5-chi garmonika samaradorligiga nisbatan ortishi aniqlangan;
al`yuminiy nishonlari yuzalarini qayta ishlash asosida lazer nur-lanishi yuqori garmonikalarining kvazisinxron generatsiyalari uchun davriy lazer plazmalari hosil qilish metodikasi ishlab chiqilgan. Davri 0,15 mm dan 0,5 mm gacha o‘zgaruvchi davriy strukturaviy plazmalar olish imkoniyatlari ko‘rsatilgan. Tekis plazmalarga nisbatan davri 0,15 mm bo‘lgan strukturaviy plazmada uchinchi garmonika generatsiyasi intensivligining 8 marotaba ortishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: dissertatsiyada rivojlantirilgan organik va noorganik moddalarning nochiziqli optik parametrlarini tahlil qilish samaradorligini o‘n marta oshiruvchi yuzalarda ko‘p struyali plazmalar xosil qilish usullari Yaponiyaning Fan rivojiga ko‘maklashuvchi jamiyati tomonidan rag‘batlantiruvchi «Turli materiallar va texnikalarning biotibbiyotdagi nochiziqli optik qo‘llanishlari» mavzusidagi ilmiy-tadqiqot loyihasini bajarishda qo‘llanilgan (JSPS KAKENHI, №24760048 sonli granti, Saitama tibbiyot universiteti qoshidagi Ilg‘or tibbiyot lazerlar va oftal`mologiya markazining (Yaponiya) 2015 yil 17 apreldagi ma’lumotnomasi).
