Tukfatullin Oskar Faritovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Issiq iqlim sharoitida n- va p-tip o‘tkazuvchanli kristalli kremniy asosidagi samarali quyosh elementlari va fotoissiqlik aylantirgichlar ishlanmasi», 01.04.10–Yarimo‘tkazgichlar fizikasi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.2.PhD/T1045.
Ilmiy rahbar: Tursunov Muxamad Nishanovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Fizika-texnika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti qoshidagi Yarimo‘tkazgichlar fizikasi va mikroelektronika ilmiy-tadqiqot instituti, PhD.30.08.2018.FM/T.01.12.
Rasmiy opponentlar: Adukadirov Muxitdin Abdurashitovich, texnika fanlari doktori, professor; Tachilin Stanislav Anatol`evich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: issiq iqlimli sharoitlarda elektr energiyasini generatsiyalanishi uchun mo‘ljallangan kremniyli quyosh elementlari, fotoelektrik modullar va suyuqlik turidagi kombinirlangan fotoissiqlik o‘zgartkichlarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
2 va10 Om∙sm solishtirma qarshilik va sayoz joylashgan r–n-o‘tishlarga (≤1mkm) ega bo‘lgan yupqa bazali (≤200 mkm) qattiq jismli diffuzantlardan termodiffuziya uslubida olingan kremniyli monokristall quyosh elementlaridan fotoelektrik modullar ishlab chiqilgan;
ilk bor monokristall kremniyli quyosh elementlaridan yasalgan, ammo turli o‘tkazuvchanlik (ρ(n) = 2 Om∙sm) va ρ(r) = 10 Om∙sm) va solishtirma qarshilikdagi, standart sinov sharoitlaridagi haroratdan 2–3 marta yuqori haroratlargacha quyosh nurlanishi bilan bir xilda qizdirilishida (TFEM > [2÷3]×TSTC) 2–3 salt yurish kuchlanishi (ΔUXX/ΔT) va qisqa tutashuv toki (ΔIKZ/ΔT) harorat koeffisientlari o‘rtacha 1,5 martaga farq qilishi isbotlangan;
(TFEM ≥ TSTC) standart sinov sharoitlaridagi haroratdan 2–3 marta yuqori bo‘lgan (TFEM) modullar haroratlaridagi 36 kremniyli mono- va mul`tikristall quyosh elementlaridan iborat standart fotoelektrik modullarning optimal quvvat nuqtasidagi kuchlanishning kamayishi munosabati bilan buferli qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulyator batareyalari zaryadi (IFEM ~ (TFEM)−1) modul`ning haroratiga teskari mutanosib tok orqali sodir bo‘lishi aniqlangan;
ilk bor 40 kremniyli quyosh elementlaridan iborat fotoelektrik modullar va ular asosida qizdirish natijasida yuzaga keluvchi kuchlanish etishmovchiligini kompensatsiyalash imkonini beruvchi tizimlar ishlab chiqilgan;
ilk bor salt yurish kuchlanishini yutuvchi yuza haroratiga bog‘liqliklar farqini aniqlash imkonini beruvchi erkin sirkulyasiyalanuvchi suyuqlik turidagi tekis konstruksiyali fotoissiqlik o‘zgartkichi va fotoissiqlik o‘zgartkichdagi quyosh elementlarining haroratini aniqlash usuli ishlab chiqilgan;
ilk bor issiqlik tashuvchining kontakti fotoelektrik modulining orqa yuzasidan polietilen qavat orqali sodir bo‘luvchi erkin sirkulyasiyalanuvchi suyuq turdagi tekis konstruksiyali fotoissiqlik o‘zgartkichlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Issiq iqlim sharoitida kremniy asosidagi samarali quyosh elementlari va fotoissiqlik aylantirgichlar ishlanmasini yaratish  asosida:
termodiffuziya uslubida olingan kremniyli monokristall quyosh elementlari asosida  ishlab chiqilgan fotoelektrik qurilma moduliga O‘zbekiston Respublikasi Davlat patent idorasining sanoat namunasiga patenti olingan («Fotoelektrik qurilma moduli», №SAR 00859, 2010 y.). Ishlab chiqilgan fotoelektrik qurilma moduli foydali ish koeffisientini oshirish imkonini bergan;
erkin sirkulyasiyalanuvchi suyuqlik turidagi tekis konstruksiyali fotoissiqlik o‘zgartkichi va fotoissiqlik o‘zgartkichdagi quyosh elementlarining haroratini aniqlash usuli asosida yaratilgan Quyosh kollektor-foto-issiqlik-o‘zgartiruvchi kombinatsiyalangan fotoelektrik qurilmasi III Respublika Innovatsion g‘oyalar, texnologiyalar va loyihalar yarmarkasida «Yosh olimlar va talabalarning eng yaxshi innovatsion loyihasi nominatsiyasi» g‘olibi bo‘lgan (2010 y.). Ishlab chiqilgan fotoelektrik qurilma energiyani tejash imkonini bergan.