Чориев Абдимумин Худайқуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ғўзада хазмо-клейстогам гул белгиларининг ирсийланиши ва хўжалик кўрсаткичлари билан боғлиқлиги», 03.00.09–Умумий генетика (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.1.PhD/В36.
Илмий раҳбар: Мухиддинов Тилов Искандарович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институти, Ўзбекистон Миллий университети, DSc.29.08.2017.В.53.01.
Расмий оппонентлар: Сайдалиев Хакимжон, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Бобоев Сайфулла Ғафурович, биология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ғўзада хазмо-клейстогам гул белгиларининг ирсийланиши ва муҳим хўжалик кўрсаткичлари билан боғлиқлигини тур доирасида ҳамда турлараро навларни чатиштириш асосида уларнинг F1, Ғb, Ғ2 ва юқори авлод дурагайларида белгиларнинг ирсийланиши ва ўзгарувчанлик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор турлараро (G.hirsutum L. х G.barbadense L.) дурагайлашда хазмогам ва клейстогам гул белгиларининг ирсийланиш ҳолатлари ҳамда F1, Fb ва Ғ2 авлодларида хазмогам ва клейстогам гул белгиларининг қимматли хўжалик белгилари билан боғланиши асосида тола чиқими юқори ва узун толали оилалар ажратиб олиш мумкинлиги аниқланган;
хазмо ва клейстогам гул белгиларига эга бўлган “Имкон” х “Клейстогам-1” шакллари чатиш-тирилганда F1 авлодида ўсимликлар хазмогам гулли, моногетерозигот хусусиятли Cg1 сg1 cg2 cg2  генотиплар олинган, F2 бўғинида 3:1 нисбатдаги фенотипик синфларга ажратилган;
таҳлилий беккросс чатиштириш комбинациясида ажралишнинг, яъни Fb (Имкон х Клейстогам-1) х Клейстогам-1 1:1 нисбати қайд этилиб, 50% хазмогам ва 50% клейстогам гулли ўсимликлар ҳосил бўлиши исботланган;
G.barbadense L. турига мансуб реципрок С-6037 х Ижод комбинацияларининг F1, Fb ва Ғ2 дурагай авлодларида хазмогам ва клейстогам гул белгиларидан фойдаланилганда F2 дурагайларида узун тола берувчи оилаларнинг юқори бўғин авлодларидан Т-1/06м, Т-2/06м, Т-6/06м, Т-15/06м, Т-16/06м тизмалар ажратилган;
G.hirsutum L. турига мансуб комбинациядаги дурагайларнинг генетик хусусиятларидан фойдаланиб, уларда ўсимлик бўйи (см), биринчи ҳосил шохи (hs), ҳосил шохлари (дона), умумий кўсаклар сони, пишган кўсаклар сони ва бир қатор қимматли хўжалик белгилари билан боғланиш хусусиятлари ва ирсий ўзгарувчанлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ғўзада хазмо-клейстогам гул белгиларининг ирсийланиши ва муҳим хўжалик кўрсаткичлари билан боғлиқлигини тур доирасида ҳамда турлараро навларни чатиштиришда уларнинг F1, Ғb, Ғ2 ва юқори авлод дурагайларида белгиларнинг ирсийланиши ва ўзгарувчанлик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ғўзанинг «Манзур» навига Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг селекция ютуғига патент олинган (NAP №00213, 2018 й.). Натижада  юқори тола чиқимига эга ва узун толали навни етиштириш  юқори рентабеллик имконини берган;  
ўрта толали ғўзанинг «Имкон» ва «Юксалиш» навлари Сирдарё вилояти Мирзаобод тумани «Mirzaobod universial trade cluster» МЧЖда «Юксалиш» нави 11,6 гектар, «Имкон» нави 3 гектар майдонга  жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси  Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2019 йил 10 июлдаги 02/020-1068-сон маълумотномаси). Натижада бу навдан юқори ва сифатли тола маҳсулоти олиш ҳамда иқтисодий самарадорликка эришиш имконини берган;
ўрта толали ғўзанинг «Юксалиш» нави Сирдарё вилояти Мирзаобод тумани «Mirzaobod universial trade cluster» МЧЖда 120 гектар майдонга  жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси  Қишлоқ хўжалик вазирлигининг 2019 йил 10 июлдаги 02/020-1068-сон маълумотномаси). Натижада «Юксалиш»  навидан юқори ва сифатли тола олиш имконини берган.