Нормурзаев Умид Холмурзаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Солиқ имтиёзларидан самарали фойдаланиш йўллари», 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (ифтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Iqt493.
Илмий раҳбар: Қурбонов Зият Ниязович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси ҳузуридаги Малака ошириш маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Тошмуродова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Гадоев Эркин Файзиевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқарув академияси.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистонда солиқ имтиёзларидан самарали фойдаланиш асосида солиқ механизмини тaкoмиллaштириш бўйичa тaклиф вa aмaлий тaвсиялaр ишлaб чиқишдaн ибoрaт.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
солиқ имтиёзларини бериш тартиби амалдаги қонунчиликда белгиланган солиқ ставкаларини кўпи билан 50 фоизга камайтириш ҳамда уч йил муддатга солиқ имтиёзларини тақдим этишни берилиши орқали такомиллаштирилган;
иқтисодиётнинг турли соҳаларида илғор технологияларнинг жорий этилишини, молиявий ресурслардан фаол тарзда фойдаланишни ҳамда рақобатни кучайтиришни рағбатлантирувчи хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда фойда солиғи бўйича берилаётган солиқ имтиёзларини тартибга солиш асосланган;
иқтисодиётнинг етакчи саноат тармоқларида қўшилган қиймат солиғи бўйича берилаётган солиқ имтиёзлари бекор қилинишининг «тўлов занжири»даги узилишларини бартараф этиш орқали маҳсулот таннархига таъсири асосланган;
солиқ имтиёзлари ва преференцияларини бериш амалиётини максимал даражада чеклаш, самарасиз фойдаланилган имтиёз суммаларини бюджетга қайтариш механизмларини такомиллаштириш асосида солиқ имтиёзларининг бюджет самарадорлиги коэффициентини аниқлаш услуби такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Солиқ имтиёзларидан самарали фойдаланиш йўлларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
солиқ имтиёзларини бериш тартиби амалдаги қонунчиликда белгиланган солиқ ставкаларини кўпи билан 50 фоизга камайтириш ҳамда уч йил муддатга солиқ имтиёзларини тақдим этишни берилиши орқали такомиллаштиририш юзасидан ишлаб чиқилган таклифлар Солиқ кодексининг солиқ имтиёзларининг қўлланилиши бўйича ўзгартириш ва қўшимчалар киритилган (Дaвлaт сoлиқ қўмитaсининг 2018 йил 4 июндaги 16/2-12413-сoн  ва Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2019 йил 10 декабрдаги 03-1/1073-сон маълумотномалари). Бунинг натижасида солиқ тўловчиларга солиқ имтиёзларини бериш тартибининг аниқлик даражаси ортиб, тақдим этилаётган солиқ имтиёзларининг самарадорлигини баҳолаш имконияти яратилган;
иқтисодиётнинг турли соҳаларида илғор технологияларнинг жорий этилишини, молиявий ресурслардан фаол тарзда фойдаланишни ҳамда рақобатни кучайтиришни рағбатлантирувчи хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда фойда солиғи бўйича берилаётган солиқ имтиёзларини тартибга солиш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар солиқ қонунчилигига доир меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси  Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 24 сентябрдаги УБ-3-2/14-14-896-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида иқтисодиётнинг турли соҳаларида фойда солиғи бўйича солиқ имтиёзларини бериш ёки бекор қилиш орқали илғор технологияларни жорий этиш, молиявий ресурслардан фаол тарзда фойдаланиш ҳамда рақобатни кучайтиришга таъсир кўрсатиш имконияти пайдо бўлган;
иқтисодиётнинг етакчи саноат тармоқларида қўшилган қиймат солиғи бўйича берилаётган солиқ имтиёзлари бекор қилинишининг «тўлов занжири»даги узилишларини бартараф этиш орқали маҳсулот таннархига таъсири асосланган ва  Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 27 июндаги «Солиқ ва божхона имтиёзларини берилишини янада тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПФ-5755-сонли Фармонига мувофиқ солиқ имтиёзларининг қўлланилиши юзасидан ўзгартириш ва қўшимчалар киритилган (Давлат солиқ қўмитасининг 2019 йил 8 июлдаги 14-19782-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида иқтисодиётнинг етакчи саноат тармоқларида қўшилган қиймат солиғи бўйича «тўлов занжири»даги узилишларни бартараф этиш орқали маҳсулот таннархини пасайтириш имкониятига эришилган;
солиқ имтиёзлари ва преференцияларини бериш амалиётини максимал даражада чеклаш, самарасиз фойдаланилган имтиёз суммаларини бюджетга қайтариш механизмларини такомиллаштириш асосида солиқ имтиёзларининг бюджет самарадорлиги коэффицентини аниқлашнинг такомиллаштирилган услуби молия ва солиқ тизими амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2018 йил 3 декабрдаги ДС/04-02-32/5159-сон ва Давлат солиқ қўмитасининг 2019 йил 1 ноябрдаги 15/1-31547-сон маълумотномалари). Бунинг натижасида солиқ имтиёзлари бериш амалиётини чеклаш ҳамда самарасиз фойдаланилган имтиёз суммаларини бюджетга қайтариш механизмлари такомиллашиб, солиқ имтиёзларининг бюджет самарадорлиги коэффицентини аниқлаш услубининг аниқлик даражаси ортган.