Pulatova Lola Tairxanovna

doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

    I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: «Sefalosporin antibiotiklar, narkotik moddalarning fizik-kimyoviy, immunologik xususiyatlari va ularni sinflash», 02.00.09–Tovarlarni kimyoviy tarkibi asosida sinflash va sertifikatlash;  03.00.12–Biotexnologiya (texnika fanlari).

Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: biologiya fanlari nomzodi.

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.5.T276

Ilmiy maslaxatchilar: I.R.Askarov, kimyo fanlari doktori, professor; Sh.S.Tashmuxamedova, biologiya fanlari doktori.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Oliy harbiy bojxona instituti, O‘zbekiston Milliy universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti, 16.07.2013.K.01.02 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik ilmiy kengash.

Rasmiy opponentlar: A.Ikramov kimyo fanlari doktori, professor; Sh.U.Turdikulova, biologiya fanlari doktori, dotsent; R.T.Tulyaganov biologiya  fanlari doktori, dotsent.

Etakchi tashkilot: «O‘zSTANDART» agentligi, Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish ilmiy-tadqiqot instituti

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

   II. Tadqiqotning maqsadi sefalosporin antibiotiklar va narkotik moddalarning fizik-kimyoviy va immunologik xususiyatlarini aniqlash va ularni tasniflashdan iborat.

    III. Tadqiqotining ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:

sefalosporin antibiotiklar bojxona ekspertizasi tahlilida xromatografik usullarni qo‘llashning optimal sharoitlari ishlab chiqilgan va takomillashtirilgan. Sefalosporin antibiotiklarni xromatografik nazorat qilish uchun erituvchi moddalarning optimal tizimi ishlab chiqilgan va suv-atsetonitril aralashmaning turli konsentratsiyalardagi optimal harakatdagi fazasini qo‘llash asoslab berilgan;

QF-YuSSX usulida erituvchi moddaning polyarligi va harakatdagi faza tanlovining sefalosporin antibiotiklarning xromatografik tabiatiga katta ta’sir ko‘rsatishi va shuning bilan ularning olingan natijalar interpretatsiyasini antibiotiklar identifikatsiyasining to‘g‘riligini takomillashtirish uchun belgilab berishi aniqlangan;

sefalosporin antibiotiklarni sifatiy va miqdoriy aniqlash uchun musbat va manfiy ionizatsiya rejimlarida YuSSX-mass spektrometriya usuli ishlab chiqilgan;

elektrostatik purkash “elektrosprey” AP-ESI yo‘li bilan ionizatsiyani amalga oshirish va o‘rganilayotgan namunalarning tahlilini o‘tkazish vaqti, molekulyar massasi va molekulyar ion fragmentlarining mass-spektrlar haqidagi ma’lumotlar tanlangan ionlarning miqdor tahlilini o‘tkazish va selektiv aniqlashning optimal sharoitlari aniqlangan, olingan natijalarning O‘zbekiston Respublikasi TIF TNga muvofiq tasniflash tavsifi masalalarini hal etishga ta’sir etishi ko‘rsatilgan;

ilk bor yuqori serologik faollikka ega bo‘lgan quyi-molekulyar moddalarga yuqori spesifik antitanalarani olish uchun immunokon’yugatlar sintez qilingan, seftazidim, amfetamin, fenobarbital, nitrozepamga yo‘naltirilgan va orientirlangan usullar orqali kon’yugatlarni sintez qilishning optimal sharoitlari aniqlangan;

ilk bor O‘zbekiston Respublikasi DBQ bojxona laboratoriyalari va O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi (IIV) kriminalistika laboratoriyalari amaliyoti uchun mahalliy reagentlar va seftazidim, amfetamin, fenobarbital, nitrozepam uchun priborlar bazasida poliamid va immobilizatsiyalangan antitanali nirotsellyuloza membarana asosida nuqtali qattiq fazali immun-ferment tahlil (dot-IFA) ishlab chiqilgan.

    IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tadqiqot natijalari asosida ilk bor, quyi-molekulyar moddalarga yuqori spesifik antitanalarni olish uchun kon’yugatlar sintezi bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Intellektual mulk agentligining - «Antibiotiklar va giyohvand moddalarni miqdoriy aniqlash uchun kon’yugatlarni olish usuli» (№ IAP 20140240, 01.01.2015 y.);

qattiq fazali nuqtali dot-IFA ishlab chiqish uchun kon’yugatlar sintezi bo‘yicha «Sefalosporin qatoridagi antibiotiklar va giyohvand moddalarni miqdoriy aniqlash uchun kon’yugatlarni olish usuli» (№ IAP 20140241, 01.01.2015 y.) patentlari olingan;

qaratilgan fazali yuqori samarali suyuqlik xromatografiya usullari vositasida sefalosporin antibiotiklarni identifikatsiya qilish va miqdorini aniqlash usullari O‘zbekiston Respublikasi MBL amaliyotiga tadbiq etildi (2015 yil 2 fevralda №05/16-0692 raqamli O‘zbekiston Respublikasi DBQda tadbiq qilish haqida ma’lumotnoma). Bunda QF-YuSSX usuli bo‘yicha iqtisodiy samaradorlik 34%ni tashkil etgan;

 sefalosporin antibiotiklarning miqdori va sifatini YuSSX-mass-spektormetriya yordamida aniqlash usullari O‘zbekiston Respublikasi MBL amaliyotiga tadbiq etildi (2015 yil 2 fevralda berilgan №05/16-0694 raqamli O‘zbekiston Respublikasi DBQda tadbiq qilish haqida ma’lumotnoma). Bunda YuSSX-mass spektrometriya bo‘yicha iqtisodiy samaradorlik 19%ni tashkil etgan;

quyi-molekulyar moddalar sifati va xavfsizligini monitoringli nazorat qilishda immun-ferment tahlil usuli O‘zbekiston Respublikasi DBQ MBL va O‘zbekiston Respublikasi IIV EKM amaliyotiga tadbiq etildi (2015 yilda berilgan №05/16-0696 raqamli O‘zbekiston Respublikasi DBQda tadbiq qilish haqida ma’lumotnoma).