Dadamirzaev Muhammadon G‘ulomqodirovichning
doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: «Yarimo‘tkazgichlardagi deformatsion effektlar dinamikasiva p-n-o‘tishdagi issiq zaryad tashuvchilarning elektr yurituvchi kuchi», 01.04.10–yarim o‘tkazgichlar fizikasi (fizika-matematika fanlari).
Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: fizika-matematika fanlari nomzodi.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.5.FM163.
Ilmiy maslahatchi: Shamirzaev S.X., fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Fizika-texnika instituti va Namangan muhandislik-pedagogika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Fizika-texnika instituti, Ion plazma va lazer texnologiyalari instituti va Samarqand davlat universiteti huzuridagi 16.07.2013.FM/T.12.01 raqamli ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: E.Z.Imamov fizika-matematika fanlari doktori, professor; R.Ya.Rasulov fizika-matematika fanlari doktori, professor; R.A.Ayuxanov fizika-matematika fanlari doktori.
Etakchi tashkilot: O‘zbekiston Milliy universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi: o‘ta yuqori chastotali elektromagnit maydon, deformatsiya va yorug‘likning konsentratsiya bo‘yicha nosimmetrik yarimo‘tkazgichli p-n-o‘tishning tok xarakteristikalariga ta’sirini o‘rganishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor o‘ta yuqori chastotali (O‘YuCh) maydonda joylashgan konsentratsiyasi bo‘yicha nosimmetrik p-n-o‘tishda salt yurish kuchlanishi va qisqa tutashuv toki nafaqat yuqori haroratli zaryad tashuvchilar hisobiga, shuningdek, yuqori konsentratsiyali pastroq qizigan zaryad tashuvchilar hisobiga hosil bo‘lishi asoslangan;
O‘YuCh maydondagi konsentratsiya bo‘yicha nosimmetrik p-n-o‘tish vol`tamper xarakteristikasi, qisqa tutashuv toki va salt yurish kuchlanishining uch o‘lchovli fazodagi bog‘lanishi ko‘rilib, uning uchinchi parametrga nisbatan dinamikasi o‘zgarishi ko‘rsatilgan;
O‘YuCh maydonidagi p-n-o‘tish VAX noideallik koeffisienti elektron va kovaklar harorati (Te va Th), berilgan kuchlanish tushuvi (U) bilan aniqlanishi elektron va kovaklar konsentratsiyasini, shuningdek, ularning haroratini, diffuziya koeffisienti va diffuziya uzunligini, fononlar haroratini, qo‘yilgan kuchlanish va potensial bar`er balandligining g‘alayonlanishini hisobga oluvchi ifoda bilan tavsiflanishi ko‘rsatilgan;
zaryad tashuvchilar kuchsiz qizdirilganda EYuK va tokning hosil bo‘lishi konsentratsiya bo‘yicha nosimmetrik p-n-o‘tish ichida O‘YuCh to‘lqin elektr maydon kuchlanganligi vektorining og‘ishi va Frenkel effektiga, ularning zaryad tashuvchilar kuchli qizishida ortishi esa O‘YuCh to‘lqin elektr maydon kuchlanganligi vektorining og‘ishi, Frenkel effekt va shular bilan bir vaqtda potensial bar`er balandligining g‘alayonlanishi bilan bog‘liqligi aniqlangan;
O‘YuCh maydonidagi nosimmetrik p-n-o‘tishni notekis qizdirilganda uyurmaviy toklar hosil bo‘lishi elektron va kovaklar qizish va potensial bar`er balandligi g‘alayonlanishi bilan bog‘langan to‘liq tokni kamayishiga olib kelishini ko‘rsatuvchi VAX hisobi keltirilgan;
yuqori quvvatli O‘YuCh maydondagi konsentratsiya bo‘yicha nosimmetrik p-n-o‘tish tokining potensial to‘siq balandligi g‘alayoni va rekombinatsion tok ortishi tufayli o‘sishi yoritish natijasida generatsiyalangan fototok tashuvchilar tomonidan engib turiladi, bu p-n-o‘tish vol`-amper xarakteristikasini tokning kichik qiymatlari tomon siljishiga olib kelishi ko‘rsatilgan;
yuqori quvvatli O‘YuCh maydondagi konsentratsiya bo‘yicha nosimmetrik p-n-o‘tish deformatsiyasi generatsiyalangan p-n-o‘tish tokining ortishiga olib keladi, shuningdek, bir vaqtning o‘zida yorug‘likning ta’siri uning kamayishiga olib kelishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Dissertatsiyada bajarilgan kovak qizishi hisobga olingan holda deformatsiya va yorug‘lik ta’siridagi tok xarakteristikalarini hisoblash natijalarining nazariy hisoblari Rossiya Fanlar akademiyasi Fizika-texnika institutining «Izolyator-metall fazoviy o‘tish yaqinidagi nomagnit yarimo‘tkazgichlarda aralashma spinlarining antiferromagnit va ferromagnit tartiblanishi» ilmiy granti tadqiqoti natijalarini tahlil qilishda qo‘llanilgan (Rossiya FA Fizika-texnika institutining 2015 yil 16 noyabrdagi xati).
