Тоғаева Сарвиноз Суюновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси  ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Экиш муддати ва озиқланиш майдонининг мойли кунгабоқар навлари ҳосилдорлигига таъсири», 06.01.08–Ўсимликшунослик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Qx208.
Илмий раҳбар: Юлдашева Зулфия Камаловна, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Qx.42.01.
Расмий оппонентлар: Элмуродов Абдуғани Актамович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент; Карабаев Икрамжан Тураевич, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Ўсимликшунослик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Тошкент вилоятининг суғориладиган типик бўз тупроқлари шароитида такрорий экин сифатида экилган кунгабоқар навларидан юқори ва сифатли ҳосил етиштиришни таъминлайдиган мақбул экиш муддати ва озиқланиш майдонини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлар шароитида такрорий экин сифатида етиштирилган мойли кунгабоқар навларининг мақбул озиқланиш майдони ва экиш муддатлари ишлаб чиқилган;
озиқланиш майдони ва экиш муддатларига боғлиқ ҳолда мойли кунгабоқар навларининг ўсув даври давомийлиги белгиланган;
мойли кунгабоқар навларининг озиқланиш майдони ва экиш муддатларига боғлиқ ҳолда ўсиши, ривожланиши, ҳосилдорлиги ва мойдорлиги аниқланган;
мойли кунгабоқар навларининг озиқланиш майдони ва экиш муддатларида етиштиришнинг иқтисодий самарадорлиги баҳоланган;
Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида кунгабоқарнинг “Жаҳонгир”, “Родник”, “Дилбар” ва “Наврўз” навларини 70х30-1 экиш схемаларида етиштириш, юқори ва сифатли ҳосил тўплаши учун энг мақбуллиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент вилоятининг типик бўз тупроқлари шароитида такрорий экин сифатида мойли кунгабоқарнинг “Дилбар” ва “Наврўз” навларини экиш муддати ва схемаси бўйича ўтказилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
фермер хўжаликлари учун “Мойли кунгабоқарни такрорий етиштириш агротехникаси” номли тавсиянома тасдиқланган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 29 октябрдаги 02/021-3315-сон маълумотномаси). Натижада ушбу тавсиялар қишлоқ хўжалиги соҳасида фаолият олиб бораётган илмий ходимлар, фермер хўжаликларида қўлланма сифатида кенг фойдаланилмоқда;
мойли кунгабоқарнинг “Дилбар” ва “Наврўз” навларини етиштириш технологияси 2017-2018 йилларда Тошкент вилоятининг Оққўрғон туманида 19 гектар ва Оҳангарон туманида 19 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 29 октябрдаги 02/021-3315-сон маълумотномаси). Натижада мойли кунгабоқарнинг етиштириш технологияси бўйича “Дилбар” ва “Наврўз” навлари такрорий муддатда 20 июнда 70х30-1 схемасида экилганда 35,7–35,2 ц/га ҳосил олинган ва мойли кунгабоқардан 4,3–5,0 ц/га қўшимча ҳосил олинган, соф даромад гектаридан 4,48–4,97 млн. сўмни ташкил этиб, рентабеллик даражаси ошишига эришилган;
мойли кунгабоқарнинг “Дилбар” ва “Наврўз” навларини такрорий экин сифатида 20 июнда 70х30-1 экиш схемасида етиштириш технологияси Оққўрғон ва Оҳангарон туманларида 38 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 29 октябрдаги 02/021-3315-сон маълумотномаси). Натижада “Дилбар” навидан 70х20-1 схемада 3023 кг/га, 70х25-1 схемада 3151 кг/га, 70х30-1 схемада 3311 кг/га, 70х35-1 схемада экилганда 3228 кг/га мой ажратиб олинган. “Наврўз” навидан 70х20-1 схемада 2905 кг/га, 70х25-1 схемада 2989 кг/га, 70х30-1 схемада 3191 кг/га, 70х35-1 схемада экилганда 3126 кг/га мой ажратиб олинган.