Бобоева Нафиса Асатуллаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси  ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар ва улар унумдорлигини ошириш технологиясини такомиллаштириш», 06.01.04–Агрокимё (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Qx89.
Илмий раҳбар: Хошимов Фарход, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд ветеринария медицинаси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тупроқшунослик ва агрокимё илмий-тадқиқот институти, DSc.25/30.12.2019.Qx/B.43.01.
Расмий оппонентлар: Сатторов Жўрақул Сатторович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, академик; Каримбердиева Амина Азимовна, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: турли хил ишлаб чиқариш чиқиндиларидан компостларни тайёрлаш ва магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқларда кузги буғдойни етиштиришда унинг оширилган меъёрларини минерал ўғитлар фонида қўллаш технологияларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқларда экилган кузги буғдойни «Крошка» нави учун компостларнинг оширилган меъёрларини (40 т/га) минерал ўғитлар фонида қўллаш самарали эканлиги аниқланган;
кузги буғдой етиштиришда компостларнинг оширилган меъёрларини минерал ўғитлар билан биргаликда қўллашнинг магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар агрокимёвий ва агрофизик хоссаларига таъсири очиб берилган;
компостларнинг оширилган меъёрларини минерал ўғитлар фонида қўллашнинг микроорганизмлар таксономик ва физиологик гуруҳларининг миқдорига таъсири асосланган;
компостларнинг оширилган меъёрларини минерал ўғитлар билан бирга қўллаш самарадорлигининг кузги буғдой дон ҳосили ва сифат кўрсаткичлари билан узвий боғлиқлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар ва улар унумдорлигини ошириш технологиясини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар учун минерал (N200P150K100) ҳамда органик (40 т/га) ўғитларнинг мақбул қўллаш меъёрлари Самарқанд вилояти, Тайлоқ туманининг «Туроб бобо», «Рафиқ» ҳамда «Бахриддинов Шохжахон» номли ғаллачиликка ихтисослашган фермер хўжаликларида жами 50 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 12 сентябрдаги 02/025-2301-сон маълумотномаси). Натижада кузги буғдойнинг «Крошка» навидан магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлардан қўшимча 15-20 ц/га дон ҳосили олишга эришилган;
кузги буғдой дон ҳосили ва сифатини оширишга қаратилган мақбул ўғит қўллаш миқдорлари ва муддатлари магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқли «Туроб бобо» фермер хўжалигининг 23 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 12 сентябрдаги 02/025-2301-сон маълумотномаси). Натижада магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар гумус миқдори 0,16% га, гумус захираси 4,78 т/га га ошишига, тупроқ таркибидаги кальций карбонатлар миқдори 2,7% га, магний карбонатлар миқдори эса 1,3% га камайишига ва тупроқ зичлигининг 0,02 г/см3 га камайишига эришилган;
магний карбонатли шўрланган ўтлоқи тупроқлар унумдорлигини оширишга қаратилган агротехнологияларни такомиллаштириш мақсадида турли хил ишлаб чиқариш чиқиндиларидан компостлар тайёрлаш ва қўллаш технологияси Самарқанд вилояти Тайлоқ тумани «Бахриддинов Шохжахон» фермер хўжалигининг 9 гектар майдонига жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 12 сентябрдаги 02/025-2301-сон маълумотномаси). Натижада ўсимликнинг тупроқдан озиқа элементларини ўзлаштириш коэффициентини азот бўйича 41,51%, фосфор бўйича 21,91% ҳамда калий бўйича 30,71% га тенг бўлишга эришилган.