Ярашев Жўрабек Тўраевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мусиқа таълими йўналиши бўйича бакалаврлар тайёрлаш самарадорлигини оширишда аксиологик ёндашув (Бухоро мусиқа мероси мисолида)», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.2.PhD/Ped587.
Илмий раҳбар: Адизов Бахтиёр Рахмонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.03/30.01.2020.Ped.02.06.
Расмий оппонентлар: Чориев Абдушукур Чориевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Мустафоев Шомурод Нормўминович, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мусиқа таълими йўналиши бўйича бакалаврлар тайёрлаш самарадорлигини оширишда аксиологик ёндашув жараёнини ташкил этиш ва бошқариш механизмларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
профессионал мусиқа жанрига оид асарларда аксиологик ёндашувнинг ўрни «Шашмақом» мушкилотининг (Таснифи Бузрук, Таржеи Наво, Гардуни Бузрук, Мухаммаси Баёт, Самои Дугоҳ) контексти, оҳанг тузилиши, ритмик ва мелодик ўзгаришлар асосида очиб берилган;
талабаларни санъат намояндаларидан ибрат, бой мусиқий меросга, миллий қадриятларга муҳаббат руҳида тарбиялашда бухоролик моҳир бастакорлар ҳаёти ва ижодий фаолиятига оид тизимлаштирилган ўқув тузилмасининг (ҳаёт йўли, турмуш тарзи, фидойилик, саъй-ҳаракат, машаққат, мулоқот ва муомала) педагогик таъсири асосланган;
бўлажак мусиқа фани ўқитувчиларини касбий фаолиятга тайёрлаш босқичлари санъат намояндаларининг ижодий фаолиятини таснифлаштириш (яратилган мусиқий рисолалар, чолғу ижрочилиги, ҳофизлик йўналиши, бастакорлик фаолияти, раҳбарлик фазилати) услубидан фойдаланишга устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
аксиологик ёндашув орқали бакалаврлар тайёрлаш тизимига оид таклиф ва тавсиялар ўқитишнинг анъанавий методларига (савол-жавоб, қисқача баён, шахси намуна, ижро намуналари, илмий фикрлаш, кузатиш, муаммоли) Бухоро мусиқа меросига йўналтирилган материалларни уйғунлаштириш асосида ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мусиқа таълими йўналиши бўйича бакалаврлар тайёрлаш самарадорлигини оширишда аксиологик ёндашувга доир олинган илмий натижалар асосида:
профессионал мусиқа жанрига оид асарларда аксиологик ёндашувнинг ўрни, «Шашмақом» мушкилотининг контексти, оҳанг тузилиши, ритмик ва мелодик ўзгаришларга оид таклифлардан ОТ-Ф1-002 рақамли “Ёшларда миллий ғоя ва мафкуравий иммунитетни шакллантиришнинг психологик механизмлари” мавзусидаги лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус вазирлигининг 2019 йил 6 мартдаги 89-03-914-сон маълумотномаси). Мазкур лойиҳа доирасида мусиқа таълимида таълим-тарбия жараёнини лойиҳалашга оид фаолиятларни ташхислаш ва коррекциялаш методларини қўллаш имкониятлари кенгайтирилган;
бўлажак мусиқа фани ўқитувчиларини касбий фаолиятга тайёрлаш босқичларини такомиллаштириш, санъат намояндаларининг ижодий фаолиятини таснифлаштириш услубидан фойдаланиш, ўқитишнинг анъанавий методларига Бухоро мусиқа меросига йўналтирилган материалларни уйғунлаштиришга оид таклифлардан 5111100 – Мусиқа таълими бўйича бакалавр таълим йўналиши малака талабларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус вазирлигининг 2019 йил 6 мартдаги 89-03-914-сон маълумотномаси). Мазкур малакавий талаблар мусиқа таълими ўқув режа ва дастурларини такомиллашириш, ўқув-услубий таъминотини янгилашга хизмат қилган;
талабаларни санъат намояндаларидан ибрат, бой мусиқий меросга, миллий қадриятларга муҳаббат руҳида тарбиялашда бухоролик моҳир бастакорлар ҳаёти ва ижодий фаолиятига оид тизимлаштирилган ўқув тузилмасининг педагогик таъсирига доир таклифларидан Республика маънавият ва маърифат марказининг ҳудудларда маънавий-маърифий фаолиятни ташкил этиш, узлуксиз маънавий тарбия лойиҳаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус вазирлигининг 2019 йил 6 мартдаги 89-03-914-сон маълумотномаси). Натижада, мамлакатимизда ёшларни мусиқий меросга, миллий қадриятларга муҳаббат руҳида тарбиялаш ва таълим беришда уларнинг маънавиятини шакллантиришга хизмат қилган.