Хамроева Феруза Асроровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олий таълим муассасаларида табиий географик фанларни ўқитиш методикасини медиатехнологиялар асосида такомиллаштириш”, 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (география) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.PhD/Ped241.
Илмий раҳбар: Арипов Мерсаид Мирсиддиқович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Тошкент кимё-технология институти, Тошкент давлат педагогика университети, DSc.28.12.2017.Ped.01.09.
Расмий оппонентлар: Лутфиллаев Махмуд Хасанович, педагогика фанлари доктори, профессор; Баратов Паттоҳ, география фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: олий таълим муассасаси талабалари учун табиий географик фанларни медиатехнологиялар асосида ўқитишнинг методик таъминотини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
медиатехнологик таълимнинг табиий географик фанларга доир билим, кўникма ва малакаларни ривожлантиришдаги ўрни медиатехнологияларнинг ташкилий компонентлари (ижтимоий, индивидуал, методик, информацион, креатив, инновацион, коммуникатив, педагогик, психологик) мазмунини очиб бериш орқали асосланган;
географик фанларни ўқитиш жараёнларини такомиллаштиришга таъсир этувчи омиллар (методик, дидактик, психологик) медиатехнологияларнинг хусусиятига кўра таснифини (аудиовизуал, мультимедиа, гиперматнли, холографик) белгилаш асосида аниқлаштирилган;
медиатехнологияларнинг табиий географик машғулотлардаги моделлаштириш функцияси географик ҳодисаларни (ернинг ўз ўқи атрофида айланиши, ички тузилиши, вулқонларнинг отилиши) визуал тасвирлаш имкониятларига (Solid Edge, 3d MAX дастур дастурлари) устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
“Умумий табиий география” фанини ўқитишнинг ўқув методик таъминоти “Тушунчалар таҳлили”, “Интерактив карталар” методига йўналтирилган “Интерфаол дастурий таъминот”нинг ўқув жараёнига таъсири тузилмасини ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Олий таълим муассасаларида табиий географик фанларни ўқитиш методикасини медиатехнологиялар асосида такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
медиатехнологик таълимнинг табиий географик фанларга доир билим, кўникма ва малакаларни ривожлантиришдаги ўрни, медиатехнологияларнинг ташкилий компонентлари мазмуни, медиатехнологияларнинг табиий географик машғулотлардаги моделлаштириш функцияси, географик ҳодисаларни визуал тасвирлаш имкониятларига оид таклифлар А-13-9 рақамли “Зарафшон водийсининг рекреация, туристик ва экологик карталарини тузиш” (2015-2017 йиллар) мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 22 октябрдаги 89-03-3611-сон маълумотномаси). Мазкур лойиҳа Зарафшон водийсининг рекреация, туристик ва экологик карталарини тузиш орқали ҳудудниинг туристик жозибадорлигини ошириш имкониятини кенгайтирган;
географик фанларни ўқитиш жараёнларини такомиллаштиришга таъсир этувчи омиллар, медиатехнологияларнинг хусусиятига кўра таснифига оид таклифлари И-ОТ-2017-4-2 рақамли “Методик тизимда компьютер иммитацион моделлари асосидаги виртуал ресурсларни яратиш ва имконияти чекланган ёшлар таълимида жорий этиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 22 октябрдаги 89-03-3611-сон маълумотномаси). Мазкур лойиҳа методик тизимда компьютер иммитацион моделлари асосидаги виртуал ресурсларни яратиш ва имконияти чекланган ёшлар таълимида жорий этиш орқали интерфаол тренингларни ташкил этишга хизмат қилган;
“Умумий табиий география” фанини ўқитишнинг ўқув методик таъминотини такомиллаштириш, “Тушунчалар таҳлили”, “Интерактив карталар” методига йўналтирилган “Интерфаол дастурий таъминот”нинг ўқув жараёнига таъсири тузилмасига оид таклифлари 5140600 – География таълим йўналиши ва 5110500 – география ўқитиш методикаси учун ўқув машғулотларининг ташкилий ва педагогик жараёнларида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 22 октябрдаги 89-03-3611-сон маълумотномаси). Натижада медиатехнологияларга асосланиб, талабаларнинг табиий географик фанларни ўзлаштириш даражаларини ва таълим сифатини оширишга эришилган.