Хошимов Ўткиржон Қўшмирзаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Мустақиллик йилларида Фарғона водийси вилоятларида таълим соҳасидаги ўзгаришлар”, 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2018.4.PhD/Tar210.
Илмий раҳбар: Рахматуллаев Шавкат Мухаммадалиевич, тарих фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти, DSc.02/30.12.2019.Tar.56.01.
Расмий оппонентлар: Шадманова Санавар Базарбаевна, тарих фанлари доктори профессори; Хатамов Тохир Абдумуталович, тарих фанлари номзоди доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: 1991–2018 йилларда Ўзбекистоннинг таълим тизимидаги ўзгаришларни Фарғона водийси вилоятлари мисолида очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим тизимига давлат, нодавлат ва хорижий инвестицияларнинг мутаносиб тақсимланмаганлиги, соҳани ривожлантиришга қаратилган эътиборнинг сустлиги натижасида қишлоқларда болаларни мактабгача таълим муассасаларига жалб этиш кўрсаткичлари пасайиб кетганлиги, бу борада шаҳар ва қишлоқ ўртасида кескин фарқлар юзага келганлиги очиб берилган;
Ўзбекистоннинг Фарғона водийси вилоятларида демографик ҳолат билан боғлиқ вазият тўлиқ эътиборга олинмаганлиги, олий таълим муассасаларининг аҳоли сонига нисбатан камлиги, янги мактаблар қурилмаганлиги таълим сифатининг ўсишига салбий таъсир кўрсатганлиги асосланган;
ўрта махсус таълим соҳасида кадрлар тайёрлаш жаҳоннинг нуфузли (ЮНЕСКО) ташкилоти томонидан қабул қилинган халқаро стандартлар (МСКО) асосида ташкил қилинмаганлиги битирувчиларни меҳнат бозорида муносиб ўрин топишларига тўсқинлик қилганлиги очиб берилган;
мустақиллик йилларида хусусий таълим муассасаларининг фаолиятини йўлга қўйишда ҳуқуқий механизмнинг мураккаблиги боис, соҳа, асосан давлат қарамоғида бўлиб, нодавлат сектори жалб этилмаганлиги, 2017 йилдан бошлаб соҳани ривожлантириш стратегиясининг ишлаб чиқилиши, тадбиркорларга лицензия олишдаги енгилликлар, солиқ имтиёзлари, ишламай турган объектларнинг ноль қийматда берилиши нодавлат таълим тизимининг ривожланишига олиб келганлиги очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мустақиллик йилларида Фарғона водийси вилоятларида таълим соҳасидаги ўзгаришлар бўйича олинган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
ўқувчи ва талабаларни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, ёшларни замон талаблари даражасида таълим олишлари учун амалга оширилаётган ислоҳотлар, шу билан бирга таълим муассасаларида сифат самарадорлигини оширишга доир илмий асосланган таклиф ва тавсиялардан Республика маънавият ва маърифат марказида амалга оширилган “Миллий тарбия ва ёшлар дунёқарашини шакллантириш” лойиҳасида фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат марказининг 2019 йил 26 августдаги 02/09-1139-19-сон маълумотномаси). Бу, ўз навбатида, ёшларнинг республика таълим тизимида амалга оширилаётган ислоҳотлар тўғрисидаги билимларининг бойишига хизмат қилган;
Фарғона водийсида таълим муассасаларининг тарихи, яқин ўтмишдаги мактаб ва мадрасаларда таълим-тарбия ишлари қандай амалга оширилганлиги, шунингдек, мактабгача таълим муассасаларига шаҳар ва қишлоқ жойларда болаларнинг жалб қилиниши каби таҳлилий материаллардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Dunyo bo`ylab” телеканали ДУКнинг “Ўтмишга саёҳат”, “Зиёрат” кўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2018 йил 12 сентябрдаги 08-14-442-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг жорий этилиши кенг жамоатчилик орасида Фарғона водийси тарихи, жумладан, таълим тизимининг ўтмиши ва замонавий ҳолати тўғрисидаги билимларининг ортишига хизмат қилган.