Чжан Пэннинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти доирасида Хитой Халқ Республикаси ва Россия Федерациясининг стратегик ҳамкорлигида замонавий йўналишлар», 23.00.04 – Халқаро муносабатлар, жаҳон ва минтақа тараққиётининг сиёсий муаммолари (сиёсий фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Ss81.
Илмий раҳбар: Каримова Наталья Эрмановна, тарих фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик институти, DSc.03/30.12.2019.Ss/Tar.21.02.
Расмий оппонентлар: Хўжаев Аблат, тарих фанлар доктори; Қосимова Назокат Анваровна, сиёсий фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Мирзо Улугбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ШҲТ доирасида Хитой ва Россия стратегик ҳамкорлиги ҳолати, икки давлат ўртасидаги стратегик ҳамкорлик соҳасида мавжуд муаммолар ва истиқболларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Хитой ва Россия алоқаларини жадаллашишига туртки бўлувчи – икки мамлакат сиёсий манфаатларининг умумий жиҳатлари, дунёда рўй бераётган иқтисодий-сиёсий буҳронларга биргаликда курашиш, Америка ва Европа Иттифоқи давлатлари томонидан қўйилган сиёсий ва иқтисодий эмбаргога ҳамкорликда қарши туриш сингари йўналишлар аниқланган;
Россия Федерациясининг Шанхай Ҳамкорлик Ташкилотидаги фаолиятининг асосий йўналишлари: наркотрафик, одам савдоси ва қурол контрабандасига қарши кураш, Марказий Осиёда хавфсизлик ва барқарорликка қаратилган кучларни бирлаштириш, энергетика соҳасидаги ҳамкорлиги ёритилган;
замонавий ХХР ташқи сиёсатини шаклланишига таъсир қилувчи: Жанубий Шарқий Осиё давлатлари билан мураккаб муносабатлар, Жанубий Хитой денгизи ва Шарқий Хитой денгизидаги баҳсли ҳудудлар эсколацияси, глобал экологик муаммолар аниқланган;
ХХР ва РФнинг ШҲТ доирасида Марказий Осиё минтақасидаги хавфсизлик, савдо-иқтисодий ва маданий-гуманитар соҳалардаги ҳамкорлиги кўрсатилган;
Хитой ва Россия стратегиясидаги фарқлар, ШҲТ ташкилоти кенгайиши натижасида вужудга келадиган муаммолар ва хавфлар, Ўрта Шарқ ва Афғонистондаги нотинч вазият билан боғлиқ икки давлатнинг турлича сиёсий қарашлари ёритилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти доирасида Хитой Халқ Республикаси ва Россия Федерациясининг стратегик ҳамкорлигида замонавий йўналишлар асосида олинган илмий натижалар асосида:
Хитой Халқ Республикасининг Марказий Осиёдаги сиёсати, ХХР ва РФнинг ШҲТга аъзо давлатлар билан хавфсизлик соҳасидаги ўзаро ҳамкорлиги бўйича олинган натижалардан Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги стратегик ва минтақалараро тадқиқот институти томонидан ШҲТни келажакда ривожланишига бағишланган ахборот-таҳлилий материаллар тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги стратегик ва минтақалараро тадқиқот институтининг 2018 йил 2 октябраги 04/1980-сон баённомаси). Натижада ХХР ва РФнинг минтақавий ҳафсизликни таъминлашда Марказий Осиё давлатлари билан ҳамкорлигини ўрганишда асос бўлиб хизмат қилган;
ХХР ва РФнинг ШҲТ доирасидаги маданий-гуманитар ташаббуслари ва маданий-гуманитар соҳа бўйича олинган хулосалардан Пекин (ХХР) Фан ва таълим илмий-тадқиқот институти томонидан “Хитой ва Россиянинг Шанхай Ҳамкорлик Ташкилоти доирасида гуманитар ҳамкорликни ривожлантириш” мавзуидаги илмий лойиҳа доирасида қўлланилган (Пекин Фан ва таълим илмий-тадқиқот институтининг 2018 йил 1 августдаги 12- сон маълумотномаси). Ушбу материаллар ХХР ва РФнинг ШҲТга аъзо давлатлар билан ижтимоий-маданий соҳадаги ҳамкорлигини ўрганишга асос бўлган;
ХХР ва РФ энергетика соҳасидаги ҳамкорлигини фаоллашиши, ҳамда икки давлат ўртасидаги мавжуд икки томонлама иқтисодий ҳамкорлик соҳасидаги айрим тўсиқлар ҳақидаги хулосаларидан ХХР ижтимоий фанлар академиясининг Хэйлунцзян иқтисодий тадқиқотлар институтининг “Ипак йўлининг иқтисодий камари доирасида Хитой-Россия энергетик ҳамкорлигининг истиқболлари” лойиҳасида фойдаланилган (ХХР Ижтимоий фанлар академиясининг Хэйлунцзян иқтисодий тадқиқотлар институти 2018 йил 17 сентябрдаги 53- сон маълумотномаси). Натижада ХХР ва РФ ўртасидаги иқтисодий ҳамкорлик ривожланишига салбий таъсир кўрсатаётган омиллар ҳамда икки давлатнинг келажакдаги иқтисодий ҳамкорлиги истиқболларини ўрганишда асос бўлиб хизмат қилган.
“Ипак йўлининг иқтисодий камари” транспорт лойиҳаларини Марказий Осиё давлатлари ҳудуди бўйлаб амалга оширган ишлари бўйича олинган маълумотлардан ХХР ижтимоий фанлар академиясининг Гансу провинциясидаги илмий-тадқиқот маркази томонидан “Бир макон, бир йўл” ва “Марказий Осиёдаги беш давлатни ўрганиш ва маълумотлар базасини шакллантириш” номли илмий лойиҳаларда фойдаланилган (ХХР Ижтимоий фанлар академиясининг Гансу провинциясидаги илмий-тадқиқот марказининг 2018 йил 20 августдаги 65-сон маълумотномаси). Ушбу материаллар “Ипак йўлининг иқтисодий камари” ташаббусини Марказий Осиёда амалга оширган фаолияти таҳлили ва ХХРни Марказий Осиёдаги ижтимоий-иқтисодий лойиҳаларни ёритишга хизмат қилган.