Ўришев Қахрамон Охуновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ёғ-мой ишлаб чиқариш корхоналарида хусусий капитал ҳисобини такомиллаштириш», 08.00.08–Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.3.PhD/Iqt738.
Илмий раҳбар: Холбеков Расул Олимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Хатамов Комил Раббимович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент; Авлокулов Анвар Зиядуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ёғ-мой ишлаб чиқариш корхоналарида хусусий капитал ҳисобини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ёғ-мой саноати корхоналарининг ўзига хос хусусиятидан келиб чиққан ҳолда устав капиталини ҳисобга олишда 4620-«Устав капиталга улушлари бўйича хорижий таъсисчиларнинг қарзлари» ва 8340-«Чет эл таъсисчиларнинг улушлари» ишчи счётларини киритиш таклиф этилган;
акциядорлик жамиятларида қўшилган капитал ҳисобини такомиллаштириш мақсадида 8420-«Устав капиталини шакллантиришдаги курснинг ижобий фарқи» ва 8430- «Устав капиталини шакллантиришдаги курснинг салбий фарқи» номли ишчи счётлардан фойдаланиш таклиф қилинган;
акциядорлик жамиятларида амалдаги 8500 - «Резерв капитал» счётини «Жамғарилган ва резерв капиталини ҳисобга олувчи счётлар» ишчи счёти деб номлаш таклиф этилган;
ёғ-мой ишлаб чиқариш корхоналарида мулкларни қайта баҳолаш натижасида вужудга келадиган қийматнинг бир қисмини тақсимланмаган фойда ҳисобига ўтказиш таклиф этилди ва олинадиган ижобий натижа асослаб берилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ёғ-мой ишлаб чиқариш корхоналарида хусусий капитал ҳисобини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Устав капиталга улушлари бўйича хорижий таъсисчиларнинг қарзлари» ҳамда «Чет эл таъсисчиларнинг улушлари» ишчи счётларини киритиш таклифлари «Ўзёғмойсаноат» уюшмаси таркибидаги корхоналарнинг «Ҳисоб сиёсати»га ўзгартиришлар киритишга оид услубий тавсияларни ишлаб чиқишда фойдаланилган («Ўзёғмойсаноат» уюшмасининг 2019 йил 18 сентябрдаги АА/9-1290-сон маълумотномаси ҳамда «Асака ёғ» акциядорлик жамиятининг 2019 йил 6 сентябрдаги 05/652-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар натижасида хўжалик юритувчи субъектларда чет эл таъсисчиларининг улушлари тўғрисидаги ишончли маълумотларни олишга хизмат қилган;
8430-«Устав капиталини шакллантиришдаги курснинг салбий фарқи» (КП) ишчи счётни киритиш бўйича таклифлар амалиётда фойдаланиш учун «Асака ёғ» акциядорлик жамиятида қабул қилинди («Асака ёғ» акциядорлик жамиятининг 2019 йил 6 сентябрдаги 05/652-сон маълумотномаси). Ушбу счётлардан амалда фойдаланиш натижасида хўжалик юритувчи субъектларда устав капиталидаги чет эл таъсисчиларини улушлари бўйича курс фарқларини ҳисобга олишда аниқлик ва шаффофлик таъминланган;
«Резерв капиталини ҳисобга олувчи счётлар»ни «Жамғарилган ва резерв капиталини ҳисобга олувчи счётлар» номи билан белгилаш ишчи счётини киритиш бўйича тавсиялар «Ўзёғмойсаноат» уюшмаси таркибидаги корхоналарнинг «Ҳисоб сиёсати»га ўзгартиришлар киритишга оид услубий тавсияларни ишлаб чиқишда фойдаланилган («Ўзёғмойсаноат» уюшмасининг 2019 йил 18 сентябрдаги АА/9-1290-сон маълумотномаси ҳамда «Асака ёғ» акциядорлик жамиятининг 2019 йил 6 сентябрдаги 05/652-сон маълумотномаси). Ушбу тавсия натижасида хўжалик юритувчи субъектларда тақсимланмаган фойда ҳисобидан резерв капиталини шакллантириш меъёрларига риоя қилинишига ҳамда мулкни қайта баҳолаш натижасида жамғарилган фойда ҳисобини юритиш ишончлилигига хизмат қилган;
ёғ-мой саноати корхоналарида мулкларни қайта баҳолаш натижасида вужудга келадиган қийматнинг бир қисмини тақсимланмаган фойда ҳисобига ўтказиш бўйича услубий тавсиялари амалиётда фойдаланиш учун «Ўзёғмойсаноат» уюшмаси томонидан қабул қилинди («Ўзёғмойсаноат» уюшмасининг 2019 йил 18 сентябрдаги АА/9-1290-сон маълумотномаси ҳамда «Асака ёғ» акциядорлик жамиятининг 2019 йил 6 сентябрдаги 05/652-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида «Асака ёғ» акциядорлик жамиятининг 2018 йилда тақсимланмаган фойдаси 0,2 фоизга оширилиши таъминланган ҳамда жамиятнинг хусусий капитал миқдори 0,04 фоизга кўпайишига эришилган. Натижада акциядорлик жамиятида корхона маблағларидан самарали фойдаланишга эришилган.