Есенбекова Патима Танирберген кызынинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон ва Қозоғистон фуқаролик судловида ярашув тартиб-таомиллари», 12.00.04–Фуқаролик процессуал ҳуқуқи. Хўжалик процессуал ҳуқуқи. Ҳакамлик жараёни ва медиация (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.3.PhD/Yu307.
Илмий раҳбар: Рўзиназаров Шухрат Нуралиевич, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Умаров Толибжон Абдуазизович, юридик фанлар доктори, доцент; Рахмонқулова Нилуфар Ходжиакбаровна, юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Юристлар малакасини ошириш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади фуқаролик суд иш юритувига яраштириш тартиб-таомилини жорий этишнинг назарий ва амалий ҳуқуқий муаммоларини ўрганиш, фуқаролик судида ишни кўриш доирасида суд томонидан тарафларни яраштириш асосларини яратиш, қонунчиликни ва уни қўллаш амалиётини такомиллаштириш юзасидан таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
фуқаролик-процессуал қонунчиликка яраштириш тартиб-таомиллари институтини жорий этиш лозимлиги асослаб берилган;
тарафларни яраштириш учун чоралар кўриш, уларга фуқаролик суд ишларини юритишнинг барча босқичларида низони ҳал этишга кўмаклашиш мажбуриятини судга юклаш лозимлиги исботланган;
келишув битими ва медиатив келишувни фуқаролик суд ишларини юритишнинг ҳар қандай босқичида ва суд ҳужжатини ижро этиш жараёнида ёзма шаклда тузиш мумкинлиги асосланган;
эр-хотинни яраштириш мақсадида ажрашиш тўғрисидаги ишнинг кўрилиши бир неча марта кейинга қолдирилиши мумкинлиги асослаб берилган;
эр-хотин ярашиши учун берилган муҳлатни қисқартириш суд томонидан эр ва хотинни хабардор қилган ҳолда ҳал этилиши лозимлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон ва Қозоғистон фуқаролик судловида ярашув тартиб-таомиллари бўйича олинган илмий натижалари асосида:
фуқаролик-процессуал қонунчиликка яраштириш тартиб-таомиллари институтини жорий этиш лозимлиги тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг янги 17-боби номини ўзгартиришда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2019 йил 30 октябрдаги 06-14/2205-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф Ўзбекистон Республикаси фуқаролик процессуал қонунчилигида яраштириш тартиб-таомиллари тушунчасини қонуний мустаҳкамлашга хизмат қилган;
суд тарафларни яраштириш учун чоралар кўриши, уларга фуқаролик суд ишларини юритишнинг барча босқичларида низони ҳал этишга кўмаклашиши лозимлиги тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг 166-моддаси биринчи қисмда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2019 йил 30 октябрдаги 06-14/2205-сон маълумотномси). Мазкур таклиф суднинг фуқаролик суд иш юритувидаги низо иштирокчилари – тарафларни яраштириш бўйича чораларни кўриш юзасидан мажбуриятини мустаҳкамлашга хизмат қилган;
келишув битими ва медиатив келишув даъво тартибида юритиладиган ҳар қандай ишлар бўйича тузилиши мумкинлиги, уларни ёзма шаклда тузиш лозимлиги, суд томонидан тасдиқланиши тўғрисидаги таклифлар Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг 166-моддаси иккинчи-олтинчи қисмларида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2019 йил 30 октябрдаги 06-14/2205-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф Ўзбекистон Республикаси келишув битими ва медиатив келишувини тузиш, тасдиқлашни ҳуқуқий тартибга солишга хизмат қилган;
эр-хотинни яраштириш мақсадида олти ойлик муҳлат ичида ишнинг кўрилиши бир неча марта кейинга қолдирилиши мумкинлиги тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2011 йил 20 июлдаги 6-сон «Судлар томонидан никоҳдан ажратишга оид ишлар бўйича қонунчиликни қўллаш амалиёти тўғрисида»ги қарорининг 15-бандида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2019 йил 28 ноябрдаги ПЛ-69-19-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф суд томонидан эр-хотинни яраштириш бўйича чораларнинг самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
эр-хотинга ярашиш учун берилган муҳлатни қисқартириш тўғрисидаги масала суд мажлисида тарафларни хабардор қилган ҳолда ва ажрим чиқариш йўли билан ҳал этилиши тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2011 йил 20 июлдаги 6-сон «Судлар томонидан никоҳдан ажратишга оид ишлар бўйича қонунчиликни қўллаш амалиёти тўғрисида»ги қарорининг 15-бандида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2019 йил 28 ноябрдаги ПЛ-69-19-сон далолатномаси). Мазкур таклиф ажрашиш тўғрисидаги ишларни ҳар томонлама ва адолатли ҳал этишга хизмат қилган.