Мухиддинов Муҳриддин Нуриддин ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тасвирлардаги объектларни ажратиш усуллари ва алгоритмларини ишлаб чиқиш», 05.01.01–Муҳандислик геометрияси ва компьютер графикаси. Аудио ва видеотехнологиялари (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/T1387.
Илмий раҳбар: Хамдамов Уткир Рахматиллаевич, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.02.
Расмий оппонентлар: Кучкарова Дилором Файзуллаевна, техника фанлари доктори, профессор; Рахимов Бахтияр Саидович, техника фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тасвирлардаги муҳим объектларни ажратиб олиш, контурларини аниқлаш ва матнларни таниш, товушли талаффуз қилиш усуллари, алгоритмлари ҳамда дастурий воситасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тасвир ранг қийматларининг глобал контрастини ошириш ва локал мослашувчан уч қийматли чегаралаш асосида тасвирдаги муҳим объектларни ажратиб олиш усули такомиллаштирилган;
тўлиқ конволюцион нейрон тармоқ модели асосида табиий тасвирлардан ўзбек тилидаги матнларини белгилаш, ажратиб олиш ва таниш жараёнининг алгоритмик усули ишлаб чиқилган;
тасвирлардаги график объектларни аниқлаб, уларни ички ва ташқи чегараларини белгилаган ҳолда тактил графикасида ифодалаш алгоритми ва дастурий воситаси ишлаб чиқилган;
кўзи ожиз шахслар идрок этиши учун тасвирлардаги ўзбек тили матнларини товушли талаффуз қилиш алгоритми ва дастурий воситаси яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Кўзи ожизлар учун тасвирлардаги объектларни ажратиб олиш, матнларни таниш ва товушли талаффуз қилиш усуллари, алгоритмлари ҳамда дастурий воситаларини яратиш бўйича олинган натижалар асосида:
тасвир ранг қийматларининг глобал контрастини ошириш ва локал мослашувчан уч қийматли чегаралаш асосида тасвирдаги муҳим объектларни ажратиб олишнинг такомиллаштирилган усули, алгоритми ва дастурий воситаси Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги 77-сонли ихтисослаштирилган кўзи ожизлар мактаб-интернатида ишлаб чиқариш ва ўқув жараёнларига жорий қилинган (Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2019 йил 3 декабрдаги 33-8/8552-сон маълумотномаси). Натижада кўзи ожиз ўқувчилар томонидан уларга тақдим этилган турли тасвир объектларидан иборат тактил графикаларининг 74 фоизини аниқ таниш имконига эришилган;
тўлиқ конволюцион нейрон тармоқ модели асосида табиий тасвирлардан ўзбек тилидаги матнларни белгилаш, ажратиб олиш ва таниш жараёнининг алгоритмик усули, алгоритми ва дастурий воситаси Ўзбекистон кўзи ожизлар жамияти марказий бошқарувида ахборот-хизмат кўрсатиш жараёнларига жорий қилинган (Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2019 йил 3 декабрдаги 33-8/8552-сон маълумотномаси). Натижада электрон файллардаги ўзбек тили матнларини компьютер тизимида талаффуз қилиш орқали кўзи ожизларнинг брайл ёзувидаги маълумотларга нисбатан қисқа вақт ичида катта ҳажмдаги ахборотларни олишига эришилган ҳамда тасвирлардаги ёзувларни ўқиш ва англаш имконияти яратилган;
тасвирлардаги муҳим объектларни ажратиб олиш, матнларни таниш ва товушли талаффуз қилиш усуллари, алгоритмлари ва дастурий воситаси Ўзбекистон ёшлар иттифоқи қошидаги Имконияти чекланган ёшлар ва болалар маркази ҳамда Халқ таълими соҳасида ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш марказининг ишлаб чиқариш, ўқув ва ижтимоий хизмат кўрсатиш жараёнларига жорий қилинган (Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2019 йил 3 декабрдаги 33-8/8552-сон маълумотномаси). Натижада кўзи ожиз шахсларнинг касб-ҳунарга йўналтирилган профессионал кўникмаларини шакллантириш бўйича ўқув курслари ва тўгаракларида тактил графикасидаги ўқув, тарқатма, кўргазмавий материаллардан фойдаланиш орқали уларнинг касбий қизиқиши ва қобилиятларини ривожлантириш, тасаввур оламини бойитиш ҳамда жамиятдаги имкониятларини кенгайтиришга эришилган.