Сафаров Асқарбек Асадуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ёнғоқ дарахтларининг касалликлари ва унга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш”, 06.01.09–Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Qx151.
Илмий раҳбар: Хасанов Ботир Ачилович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Торениязов Елмурат Шерниязович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Шеримбетов Анвар Гулмирзаевич, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот иниститути.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: республикамизда оддий ёнғоқда замбуруғлар қўзғатадиган касалликлар тарқалиши, ривожланиши ва зарарини аниқлаш ҳамда касаллик қўзғатувчиларининг биологик хусусиятларини ўрганган ҳолда уларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқишдан  иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ёнғоқ дарахтларида марссониноз энг кенг тарқалган касаллик эканлиги ва тоғли минтақаларда кучли ривожланиши аниқланган;
илк бор ёнғоқ кўчатларининг илдизлари ва илдиз бўғзи чириши туфайли 10% гача кўчат нобуд бўлиши, касалликни, асосан, Fusarium туркуми турлари қўзғатиши аниқланган;
22 та коллекцион ёнғоқ нав, форма ва гибридларидан марссониноз касаллигига 3 таси ўртача чидамли, 8 таси нисбатан чидамли ҳамда 4 таси чидамли эканлиги аниқланган;
маҳаллий шароитда ёнғоқнинг марссониноз касаллигини қўзғатувчи замбуруғ зарарланган баргларнинг тўқималари ичида мицелийси билан қишлаши мумкинлиги аниқланган;
тоғли минтақаларда марссониноз касаллиги ёнғоқ мевалари ҳосилини 17,9% дан 49,4% гача камайтириши мумкинлиги аниқланган;
ёнғоқнинг марссониноз касаллигини қўзғатувчи замбуруғларга қарши Скор 25% эм.к. (0,2% ли), Дифен супер 55% н.кук.(0,15-0,25% ли), Фалькон 46% эм.к. (0,3-0,5% ли) ва Силлит 40% сус.к. (1,0-1,5% ли) фунгицидларининг таъсири аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ёнғоқ плантацияларида замбуруғ қўзғатадиган касалликларни тарқалиши, ривожланиши ва зарарини аниқлаш, районлаштирилган ёнғоқ навларини касалликларга чидамлилигини ўрганиш ҳамда касалликларга қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган илмий изланишлар натижалари асосида:
ёнғоқ дарахтларида марссониноз касаллигини қўзғатувчи Marssonina juglandis соф культурага ажратилган ва унинг репрезентатив штамми Ўзбекистон ФА Генетика ва ўсимликлар экспериментал биологияси институтининг жаҳон микроорганизмлар коллекциялари марказига 862-рақам билан рўйхатдан ўтказилган коллекцияси халқаро микроорганизмлар кадастрида рўйхатга олиниб, ҳалқаро тадқиқотлар учун тақдим қилинган ва тегишли сертификат олинган (ЎзР ФАнинг 2019 йил 24 декабрдаги 4/1255-3325-сон маълумотномаси). Натижада Marssonina juglandis замбуруғига оид маълумотлар биохилма-хилликлар электрон базаси ахборот-таҳлил тизимини бойитган ва ушбу маълумотлардан дунёнинг турли минтақаларида Marssonina juglandisнинг репрезентатив штаммидан тадқиқотларда фойдаланилмоқда;
ёнғоқ боғларида учрайдиган қўнғир доғланиш (марссониноз), бўқоқ, илдиз ва илдиз бўғзи чириши касалликларига қарши Скор 25% эм.к. (0,2 л/га), Дифен супер 55% н.кук. (0,25 кг/га), Фалькон 46% эм.к. (0,5 л/га) ва Силлит 40% сус.к. (1,5 л/га) препаратлари Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ туманида 205 гектар, Самарқанд вилоятининг Жомбой туманида 500 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 30 декабрдаги 02/030-4523-сон маълумотномаси). Натижада ёнғоқзорларнинг ҳар бир гектаридан 23,2-39,7 центнер гача мева ҳосили сақлаб қолинган.