Иштаев Дилшод Равшанбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “11-13 ёшли гимнастикачиларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичида машғулот юкламасини бошқариш услубияти”, 13.00.04–Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.Phd/Ped645.
Илмий раҳбар: Умаров Марс Нарзиевич, педагогика фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, DSc.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Ханкелдиев Шер Хакимович, педагогика фанлари доктори, профессор; Тўхтабоев Низомжон Турсуналиевич, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тренировка юкламаларининг оптимал тизимини ишлаб чиқиш, уларни микро ва мезоциклларга тақсимлаш ҳамда улар асосида ўқув-тренировка жараёнида 11-13 ёшли гимнастикачиларни тайёрлашни бошқаришнинг самарали услубиятини тавсия қилиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
11-13 ёшли гимнастикачиларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичи жараёнида жисмоний ривожланиши, махсус жисмоний тайёргарлиги, техник тайёргарлик ва тренировка воситаларининг спорт таснифлари бўйича кўрсаткичлари илмий-методик жиҳатдан такомиллаштирилган;
11-13 ёшли гимнастикачиларни мусобақаолди тайёргарлик босқичида қўлланиладиган тренировка юкламаси ҳажми ва жадаллигининг мақбул вариантлари (душанба - ўртача юклама, сешанба - ўртача, чоршанба - катта, пайшанба - кичик, жума - катта, шанба - ўртача юклама ва якшанба - фаол дам олиш) тиббий-биологик ва ҳаракат функциялари кўрсаткичларини инобатга олган ҳолда ишлаб чиқилган;
жисмоний сифатларни ривожлантиришга ва гимнастика кўпкураши турларида базавий дастур машқларини босқичма-босқич ўзлаштириш учун замин яратишга йўналтирилган махсус ҳаракат тайёргарлиги бўйича машқлар мажмуаси (мусобақа дастурида бажариладиган ва элементларни бир-бирига боғлашда қўлланиладиган машқлар асосида) илмий асосланган;
тренировка юкламасининг катталиги, мақсадга йўналтирилганлиги бўйича турли параметрлар ҳамда уларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичи микро- ва мезоциклларида самарали тақсимланишини инобатга олган ҳолда 11-13 ёшли гимнастикачиларнинг ўқув-тренировка жараёнини шакллантириш дастури тажриба йўли билан асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
11-13 ёшли гимнастикачиларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичида машғулот юкламасини бошқариш услубияти бўйича олинган натижалар асосида:
11-13 ёшли гимнастикачиларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичида жисмоний ривожланиш хусусиятлари, махсус-ҳаракат тайёргарлиги ва ўқув-тренировка жараёнидаги воситаларнинг тақсимланиш кўрсаткичлари асосида «Гимнастика (яккакураш, координацион ва циклик спорт турлари)» номли дарслик ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таълим вазирлигининг 2017 йил 28 июндаги 434-сон буйруғи, 434-315 рақамли гувоҳнома). Натижада ёш гимнастикачиларнинг махсус жисмоний тайёргарлиги даражаси 23,1% га ошган;
11-13 ёшли гимнастикачиларнинг мусобақаолди тайёргарлик босқичида қўлланиладиган тренировка юкламаси ҳажми ва жадаллигининг мақбул вариантлари «Гимнастика (яккакураш, координацион ва циклик спорт турлари)» номли дарслик нашр қилинган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таълим вазирлигининг 2017 йил 28 июндаги 434-сонли буйруғи, 434-315 рақамли гувоҳнома). Натижада, ёш гимнастикачиларнинг спорт-техник тайёргарлиги даражаси 27,6 % га ошган;
жисмоний сифатларни ривожлантириш, гимнастика кўпкураши турларида базавий дастур машқларини босқичма-босқич ўзлаштириш учун «Гимнастика назарияси ва услубияти» номли дарслик нашр қилинган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таълим вазирлигининг 2017 йил 28 июндаги 434-сон буйруғи, 434-278-рақамли гувоҳнома). Натижада, махсус жисмоний тайёргарлик машқларининг 23.6 % га оширилиши, тезлик куч сифатлари 23 % га ва махсус чидамкорлик 25 % га ўсишига имкон берган;
катталиги ва йўналиши турлича бўлган тренировка ҳамда мусобақа юкламалари кўрсаткичларига асосланган ҳафталик микроциклларнинг тузилиши ва мазмуни, уларнинг 11-13 ёшли гимнастикачилар мусобақа мезоциклларида оқилона мослаштирилиши «Гимнастика назарияси ва услубияти» номли дарслик нашр қилинган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта таълим вазирлигининг 2017 йил 28 июндаги 434-сон буйруғи, 434-278 рақамли гувоҳнома). Натижада, ёш гимнастикачиларнинг кўпкураш турларида комбинациялари ишончлилиги асосий мусобақа йилида 17.7 % га яхшиланган.