Шарипов Бахром Қурбоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тадбиркорлик фаолиятида хўжалик юритиш шаклларини диверсификациялаш имкониятларидан фойдаланиш (“Ўзбекипаксаноат” уюшмаси корхоналари мисолида)», 08.00.15–Тадбиркорлик ва кичик бизнес иқтисодиёти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.3.PhD/iqt790.
Илмий раҳбар: Гафуров Убайдулло Вахабович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Каримов Неъматулла Фатхуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Аҳрор Жахбарович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент молия институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тадбиркорлик фаолиятида хўжалик юритиш шаклларини диверсификациялаш имкониятларидан фойдаланиш бўйича илмий-услубий ҳамда амалий йўналишдаги таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иқтисодиётнинг турли тармоқлари таркибидаги корхоналар фаолиятининг рентабеллик ҳамда муайян хўжалик юритиш шаклининг тармоқдаги салмоғини ифодаловчи кўрсаткичлардан фойдаланган ҳолда тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий-ҳуқуқий шакллари диверсификацияси даражасини баҳолаш услуби ишлаб чиқилган;
тармоқдаги хўжалик юритиш шакллари диверсификация индексининг энг қуйи ва энг юқори чегараси белгиланиб, оралиқ диапазондаги турли чегара даражаларининг асосий фаолият кўрсаткичларидаги улуш ҳамда монопол тузилмалар ҳукмронлиги жиҳатидан хусусиятли белгилари аниқланган;
“Ўзбекипаксаноат” уюшмаси таркибидаги хўжалик юритиш шакллари диверсификациясини иқтисодий субъектларга қўшимча манфаатдорлик келтирувчи корпоратив, оилавий ва шериклик муносабатларига асосланган ташкилий-ҳуқуқий шакллар ҳисобига кенгайтириш таклиф қилинган;
ипакчилик тармоғи асосий фаолият кўрсаткичларининг 2025 йилга қадар прогноз параметрларига эришиш учун ташкил этилиши лозим бўлган турли хўжалик юритиш шаклларидаги корхоналар сони уч хил сценарий асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Тадбиркорлик фаолиятида хўжалик юритиш шаклларини диверсификациялаш имкониятларидан фойдаланиш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
иқтисодиётнинг турли тармоқлари таркибидаги корхоналар фаолиятининг рентабеллик ҳамда хўжалик юритиш шаклининг тармоқдаги салмоғини ифодаловчи кўрсаткичлардан фойдаланган ҳолда тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий-ҳуқуқий шакллари диверсификацияси даражасини баҳолаш услубидан “Ўзбекипаксаноат” уюшмаси фаолиятида фойдаланилган (“Ўзбекипаксаноат” уюшмасининг 2019 йил 12 сентябрдаги 4-4/1952-сон маълумотномаси). Натижада, ипакчилик тармоғидаги тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий-ҳуқуқий шакллари диверсификацияси даражасини янада такомиллаштириш орқали тармоқ иқтисодий самарадорлигини ошириш имкониятига эришилган;
тадбиркорлик фаолияти шакллари диверсификацияси даражасига баҳо бериш ва такомиллаштириш йўналишларини белгилаш мақсадида диверсификация индексининг энг қуйи ва энг юқори чегараси ҳамда мезонларидан “Ўзбекипаксаноат” уюшмаси таркибига кирувчи корхоналар фаолиятини баҳолашда фойдаланилган (“Ўзбекипаксаноат” уюшмасининг 2019 йил 12 сентябрдаги 4-4/1952-сон маълумотномаси). Натижада ипакчилик тармоғидаги тадбиркорлик фаолиятининг ташкилий-ҳуқуқий шакллари диверсификацияси даражасини ошириш бўйича қўшимча имкониятларни аниқлашга эришилган;
“Ўзбекипаксаноат” уюшмаси таркибидаги корхоналарнинг тадбиркорлик шакллари жиҳатидан таркиби таҳлил қилиниб, тармоқ иқтисодий самарадорлигини ошириш имконини берувчи ташкилий-ҳуқуқий шакллар таркибини такомиллаштириш бўйича таклифлардан “Ўзбекипаксаноат” уюшмаси фаолиятида фойдаланилган (“Ўзбекипаксаноат” уюшмасининг 2019 йил 12 сентябрдаги 4-4/1952-сон маълумотномаси). Натижада, ипакчилик тармоғидаги корхоналарни тадбиркорлик фаолиятининг самарали ташкилий-ҳуқуқий шаклларига ўтказиш орқали тармоқ иқтисодий самарадорлигини ошириш имкониятига эришилган;
ипакчилик тармоғи асосий фаолият кўрсаткичларининг 2025 йилга қадар прогноз параметрларига эришиш учун ташкил этилиши лозим бўлган турли хўжалик юритиш шаклларидаги корхоналар сонини аниқлашнинг кўп сценарийлик асосидаги усулидан “Ўзбекипаксаноат” уюшмаси фаолиятида фойдаланилган (“Ўзбекипаксаноат” уюшмасининг 2019 йил 12 сентябрдаги 4-4/1952-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида тармоқнинг исиқболдаги асосий мақсадли йўналишларидан келиб чиққан ҳолда таркибий тузилмасини шакллантиришга қаратилган таркибий сиёсатининг самарадорлиги ортган.