Отабоев Шерзодбек Худайбергановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳудудлар мутаносиб ривожланишини давлат томонидан тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш”, 08.00.012–Минтақавий иқтисодиёт (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Iqt395.
Илмий раҳбар: Содиқов Авазбек Мадаминович, иқтисодиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги ҳузуридаги Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти, Dsc.14/30.12.2019.I.84.01.
Расмий оппонентлар: Рузиметов Бахтияр, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Эрмаматов Шоназар Жумақулович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: ТДИУ ҳузуридаги Ўзбекистон иқтисодиётини ривожлантиришнинг илмий асослари ва муаммолари илмий тадқиқот маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳудудлар мутаносиб ривожланишини давлат томонидан тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқиш ҳисобланади.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
маҳаллий табиий-иқтисодий салоҳиятни комплекс баҳолаш услуби эндоген ривожланиш омилларидан самарали фойдаланиш ҳамда ишлаб чиқаришни кластер усулида жойлаштириш имкониятларини баҳолаш кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда уларни тизимли гуруҳларга ажратиш ва интеграл ҳисоблаш усулини қўллаш орқали такомиллаштирилган;
рақобат устунликларидан самарали фойдаланиш ҳамда ўсиш нуқталарини белгилаш асосида туманлар ва шаҳарларни барқарор ва мутаносиб ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришни ифодаловчи ҳудудий ривожланиш стратегияларини ишлаб чиқиш алгоритми илмий асосланган;
маҳаллий ҳокимликларнинг ҳудудлар мутаносиб ва комплекс ривожланишини таъминлаш бўйича ташкилий-бошқарув фаолиятини ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг миқдор ва сифат кўрсаткичлари, аҳоли ва тадбиркорлар мурожаатлари ҳамда сўровнома натижалари асосида баҳолашнинг кўп босқичли ҳисоблаш усули ишлаб чиқилган;
узоқ муддатли истиқболда ҳудудий сиёсатни амалга оширишда ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастурларини маҳаллий ҳокимликлар томонидан ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш амалиётини жорий қилиш асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ҳудудлар мутаносиб ривожланишини давлат томонидан тартибга солиш механизмларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
туманлар ва шаҳарлар салоҳиятини комплекс баҳолаш услубидан, унда ишлаб чиқилган кўрсаткичлар тизими, уларни ҳисоблаш усуллари ва натижалари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 22 июлдаги “Фарғона вилоятида инвестиция лойиҳаларини амалга оширишни жадаллаштириш ва саноатни ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 617-сонли ҳамда 2019 йил 23 августдаги “2019-2021 йилларда Фарғона вилоятининг Риштон туманини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш дастури тўғрисида”ги 712-сонли қарорлари иловаларини тайёрлашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 25 ноябрдаги 1-1/20-2953-сон ҳамда Фарғона вилояти ҳокимлигининг 2019 йил 23 ноябрдаги 02-04/5886-сон маълумотномалари). Бунинг натижасида вилоят саноат салоҳияти ошиши ва фойдаланилмаётган имкониятларни ишлаб чиқаришга жалб қилиш ҳисобига 2019 йилнинг 3-чорагида вилоят саноати, шу жумладан ҳудудий саноатнинг мос равишда 107,0 ва 107,4 фоизга ўсишига, Риштон туманида эса саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш 103,0 фоиз ўсишига ҳамда 137,7 млрд сўм миқдоридаги инвестициялар ўзлаштирилишига эришилган;
ҳудудий ривожланиш стратегияларини ишлаб чиқиш услуби, унда келтирилган услубий ёндашувлар, шаҳарлар ва туманлар иқтисодиёти ихтисослашуви ва салоҳиятини баҳолаш усуллари ва натижалари, стратегияни ишлаб чиқишнинг мантиқий кетма-кетлиги (босқичлари) бўйича таклифлар Фарғона вилоятини ривожлантириш концепциясини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Фарғона вилояти ҳокимлигининг 2019 йил 23 ноябрдаги 02-04/5886-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида вилоятни яқин, ўрта ва узоқ муддатда барқарор ривожлантиришда шаҳар ва туманлар салоҳияти, ихтисослашуви ва уларнинг қўшимча имкониятларидан самарали фойдаланиш ҳисобига 2022 йилда 2019 йилга нисбатан вилоят ялпи ҳудудий маҳсулотининг 121,3 фоиз, саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш эса 1,3 баравар ўсишига эришилади;
маҳаллий ҳокимликларнинг ҳудудларни мутаносиб ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришдаги фаолияти натижадорлигини баҳолаш услуби, унда ишлаб чиқилган мезон кўрсаткичлари ва уларни ҳисоблаш усуллари Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 8 декабрдаги “Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шаҳрининг туманлар ва шаҳарларини комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича ҳудуд раҳбарлари фаолиятини баҳолаш мезонларини жорий этиш тўғрисида”ги 973-сонли қарори ишлаб чиқишда, Ўзбекистон Республикаси Президенти томонидан 2018 йил 17 январда тасдиқланган “2017-2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини “Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йили”да амалга оширишга оид Давлат дастури”нинг 137-банди ижросини таъминлашда, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ҳудудларни баҳолашнинг рейтинг тизимини жорий қилиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори лойиҳасини тайёрлашда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлигининг 2019 йил 25 ноябрдаги 1-1/20-2953-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида ҳудудлар раҳбарларининг ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш, хорижий инвестициялар жалб қилиш, аҳоли турмуш фаровонлигини яхшилаш, мурожаатлар билан ишлаш, аҳоли ва тадбиркорлар муаммоларини ҳал этиш бўйича фаолиятини сифат жиҳатдан баҳолашга эришилган;
узоқ муддатли истиқболда ҳудудий сиёсатни амалга оширишда маҳаллий ҳокимликларнинг ролини ошириш бўйича таклифлар ва мақсадли кўрсаткичлар прогнозлари Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги фаолиятида таҳлилий маълумот сифатида фойдаланилган (Вазирликнинг 2019 йил 25 ноябрдаги 1-1/20-2953-сон маълумотномаси). Таклифлар ва прогноз кўрсаткичлар Ўзбекистон Республикасини 2030 йилгача ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш концепцияси лойиҳасининг “ҳудудий ривожланиш” қисмини шакллантиришга хизмат қилган.