Некбоев Хуршид Холиёровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Медиатаълим асосида бўлажак ўқитувчиларнинг касбий-танқидий ёндашувини такомиллаштириш”, 13.00.05-Касб-ҳунар таълими назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Ped652.
Илмий раҳбар: Шарипова Дилара Джуманиязовна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Педагогик инновациялар, касб-ҳунар таълими бошқарув ҳамда педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш институти, DSc. 03/30.12.2019.Ped.48.01.
Расмий оппонентлар: Тўрақулов Олим Холбутаевич, педагогика фанлари доктори, доцент; Жўраев Ҳусниддин Олтинбойевич, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади олий таълим муассасалари талабаларини педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий-танқидий ёндашувни медиатаълим асосида такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчиларни педагогик касбий фаолиятга тайёрлашда табиий ва умумкасбий фанларни “инъекция”, “семиотик” ва “эстетик” каби назарий ёндашувлар асосида интеграциялаш орқали касбий-танқидий ёндашувини ривожлантиришнинг ахборий-дидактик таъминоти такомиллаштирилган;
ахборотлашган медиатаълим муҳитида бўлажак ўқитувчиларнинг касбий-танқидий ёндашувини мотивацион-мақсадли, методологик ёндашувлар асосида ривожлантиришнинг ташкилий-функционал компонентлари (технологик ва ташхислаш) мазмунан такомиллаштирилган;
педагогик касбий фаолиятда иккинчи даражали маълумотларни (реклама, фильмлар анонси, спам) қабул қилиш ва синтезлашга қаратилган “Бумеранг”, “Муаммоли”, “Лабиринт” каби интерфаол дастурий воситаларни ишлаб чиқиш орқали талабаларнинг медиа ва коммуникатив компетенцияларини ривожлантириш методикаси такомиллаштирилган;
талабаларнинг касб-ҳунар эгаллашга мойиллик, яратувчанлик ва танқидий ёндашувчанлик каби қобилиятларини намоён қилиш орқали медиатаълим муҳитида педагогик касбий фаолиятга тайёрлашда касбий-танқидий ёндашувнинг ривожланганлик даражаларини (юқори, ўрта, паст) баҳолаш мезонлари (иллюстратив, репродуктив, эвристик) ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Медиатаълим асосида бўлажак ўқитувчиларни педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий-танқидий ёндашувни такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
“инъекция”, “таълим олувчилар эҳтиёжларини қондириш манбаси”, “мафкуравий”, “семиотик”, “эстетик (бадиий)” каби назарий ёндашувларни медиатаълим асосида бўлажак ўқитувчилар педагогик фаолиятида уларнинг касбий-танқидий ёндашувини ривожланганлик даражасини намоён қилувчи муҳим сифатлар (иллюстратив, репродуктив, эвристик)нинг функционал хусусиятларини оптималлаштиришга доир таклифлардан А-1-173 рақамли “Ёшларни умуммиллий қадриятларимизга хос тарбиясини шакллантириш технологияси ва методикасини ишлаб чиқиш” (2015–2017 йй.) амалий лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 11 декабрдаги 89-06-90-сон маълумотномаси). Мазкур таклифлар бўлажак ўқитувчиларни педагогик фаолиятга тайёрлаш ва талабалар касбий-танқидий ёндашувини такомиллаштириш имконини яратишга хизмат қилган.
“Бумеранг”, “Муаммоли”, “Лабиринт” каби интерфаол таълим технологияларини медиатаълимда қўллаш орқали бўлажак ўқитувчиларни педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий-танқидий ёндашувини такомиллаштириш методикасига оид тавсиялар “Бўлажак ўқитувчилар фаолиятига касбий-танқидий ёндашув” ва “Педагогик касбий фаолиятга медиатаълим технологиялари” электрон-методик таъминот мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 11 декабрдаги 89-06-90-сон маълумотномаси). Мазкур материаллар бўлажак ўқитувчиларнинг педагогик фаолиятида касбий-танқидий ёндашувини медиатаълим асосида ривожлантиришнинг ўқув-услубий таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган.
педагогик касбий фаолиятга тайёрлашда бўлажак ўқитувчиларнинг иккинчи даражали маълумотларга касбий-танқидий ёндашувини медиатаълим асосида такомиллаштиришга қаратилган вазифалар ва машқлар тизимидан ташкил топган “Талабаларни педагогик фаолиятга тайёрлашда касбий-танқидий ёндашув” номли махсус курс ишлаб чиқилган ва амалга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 11 декабрдаги 89-06-90-сон маълумотномаси). Мазкур махсус курс бўлажак ўқитувчиларни медиатаълим асосида ўқитишнинг самарали ташкил этиш ва ўтказишга хизмат қилган.