Абдуғаниев Отабек Аллажоновичнинг
фалсафа доктори (РhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш жараёнларини моделлаштириш (Сурхондарё вилояти мисолида)», 08.00.06–Эконометрика ва статистика (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Iqt1103.
Илмий раҳбар: Хатамов Очилди Қурбонович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Кадрлар малакасини ошириш ва статистик тадқиқотлар институти, DSc.29/30.12.2019.I.92.01.
Расмий оппонентлар: Ғойибназаров Баҳодир Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Абдугафоров Абдухалил, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳудудларда истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш жараёнларининг эконометрик моделларини тузиш ва истиқболларини прогнозлаш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
аҳолини истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан таъминланганлиги даражасини баҳолаш мезони, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг аҳоли физиологик эҳтиёжларини қондириш даражаси, уй хўжаликлари якуний истеъмоли харажатлари таркибида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларга қилинган харажатлар улуши ва даромадлар бўйича аҳоли тақсимоти нотекислик даражаси кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
аҳолини истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан таъминлаш тизимининг мантиқий-тузилмавий модели иқтисодий ва технологик кўрсаткичлар асосида такомиллаштирилган;
аҳолини истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳосилдорлик динамикаси экспоненциал текислаш, Браун ва Хольт моделларининг адаптация параметрларини оптималлаштириш асосида такомиллаштирилган;
истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ҳажми ўсишининг 2023 йилгача бўлган кўп вариантли прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш жараёнларини моделлаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
аҳолининг истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан таъминланганлик даражасини баҳолаш мезони, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг аҳоли физиологик эҳтиёжларини қондириш даражаси, уй хўжаликлари якуний истеъмоли харажатлари таркибида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларига қилинган харажатлар улуши ва даромадлар бўйича аҳоли тақсимоти нотекислик даражаси кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштириш бўйича таклифлар Сурхондарё вилояти Бойсун туманининг қишлоқ хўжалиги фаолиятида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 02/032-2624-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудда аҳолининг истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан таъминланганлик даражаси аниқланган;
аҳолини истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари билан таъминлаш тизимининг мантиқий-тузилмавий модели иқтисодий ва технологик кўрсаткичларини ҳисобга олган ҳолда такомиллаштириш бўйича берилган таклифлар Сурхондарё вилоятининг қишлоқ хўжалиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 02/032-2624-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга жорий этилиши 2018 йилда Сурхондарё вилоятининг Бойсун туманида фермер хўжаликлари сони 2017 йилга нисбатан 12 %га, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш учун жалб этилган техникалар сони 10 %га оширилиб, туманда қўшимча 285 млн. сўм даромад қилишга эришилган;
аҳоли истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳосилдорлик динамикасини экспоненциал текислаш, Браун ва Хольт моделларининг адаптация параметрларини оптималлаштириш бўйича берилган таклиф Сурхондарё вилоятининг қишлоқ хўжалиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 02/032-2624-сон маълумотномаси). Мазкур таклифларнинг амалиётга жорий этилиши истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг ҳосилдорлигида ахборот технологиялари ва интеграл кўрсаткичлар тизимини қўллаш имконини кенгайтирган;
истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш ҳажми ўсишининг 2023 йилгача бўлган кўп вариантли прогнозлари Сурхондарё вилояти қишлоқ хўжалиги фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 26 сентябрдаги 02/032-2624-сон маълумотномаси). Мазкур прогноз натижалари асосида Сурхондарё вилоятида истеъмол саватига кирувчи қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштиришнинг 2023 йилгача прогноз кўрсаткичлари аниқланган.