Убайдуллаев Фарход Бахтияруллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Оддий сохта каштан ва япон сoфораси кўчатларини етиштиришнинг агротехникасини яратиш”, 06.03.01– Ўрмон экинлари. Селекция, уруғчилик ва шаҳарларни кўкаламзорлаштириш. Ўрмонлар агромелиорацияси ва ҳимоя ўрмонларини барпо этиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/Qx193.
Илмий раҳбар: Кожахметов Советбек Кожахметович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Каримов Фарход Исомиддинович,биология фанлари доктори; Ҳамроев Ҳусен Фатуллоевич, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Академик М.Мирзаев номидаги Боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оддий сохта каштан (Aesculus hippocastanum L.) ва япон софораси (Sophora japonica L.) стандарт уруғкўчатларини етиштиришнинг илғор агротехникасини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротаба Ўзбекистонда оддий сохта каштан ва япон софораси уруғларининг униб чиқиш қобилиятини ошириш ва уруғкўчатларининг ўсишига гетероауксин эритмасининг мақбул концентрацияли меъёрлари аниқланган;
оддий сохта каштан уруғкўчатларининг парваришлашда ўсиш суръатини оширишга ва сифатини яхшилашга гиббереллин ўстирувчи моддасининг мақбул концентрацияли эритма меъёрлари ва уни қўллаш муддатлари аниқланган;
уруғкўчатларни суғоришнинг самарали муддати ва меъёрлари аниқланган;
оддий сохта каштан ва япон софораси уруғкўчатларининг ўсишига ва сифатига минерал ўғитларнинг мақбул меъёрлари ва уларни қўллаш муддати аниқланган;
оддий сохта каштан ва япон софораси уруғкўчатларининг турли органларидаги асосий озуқа элементларининг миқдори ва кўчатзор тупроғида ҳаракатдаги озуқа моддалар миқдори аниқланган;
оддий сохта каштан ва япон софораси уруғкўчатларининг ҳисоб-технологик харитаси ишлаб чиқилган ва у асосида иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Оддий сохта каштан ва япон софораси стандарт кўчатларини етиштиришда парваришлашнинг илғор агротехникасини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган изланишлар натижалари асосида:
“Оддий сохта каштан ва япон софораси кўчатларини жадал етиштириш агротехникаси бўйича” тавсиянома тайёрланиб, ушбу тавсиянома Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси тизимидаги ўрмон хўжаликларига жорий этилган (Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2018 йил 26 ноябрдаги 03/18-4024-сон маълумотномаси). Натижада, “Бурчмулло” давлат ўрмон хўжалигининг кўчатзорида 10 минг донадан зиёд оддий сохта каштан ва япон софорасининг стандарт уруғкўчатлари етиштирилган.
Тошкент вилоятининг Бурчмулло давлат ўрмон хўжалигида Сохта каштан уруғкўчатларини парваришлашда N120P90K30 минерал ўғитлар ва 75мг/л концентрацияда гибберллин пуркаш агротехникаси, япон софораси уруғкўчатларига N60P30K30 минерал ўғитларини бериш агротехникаси жорий этилган (Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2018 йил 26 ноябрдаги 03/18-4024-сон маълумотномаси). Натижада, 10 минг дона оддий сохта каштан уруғ кўчатидан 249890898 сўм, 10 минг дона япон софораси ўруғкўчатларидан олинган даромад 99939693 сўмга тенг бўлган.