Omarova Galiya Edil`bekovnaning

doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

    I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Qishloq xo‘jalik ekinlarini geografik axborot tizimlaridan foydalangan holda resurstejamkor sug‘orish usullari, texnikasi va texnologiyasining asoslari (Qozog‘iston Respublikasi janubiy va janubiy-sharqiy hududlari misolida)», 06.01.02–Melioratsiya va sug‘orma dehqonchilik» (texnika fanlari).

Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /qishloq xo‘jalik fanlari nomzodi/.

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.5.Qx98.

Ilmiy maslahatchining F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Serikbaev Bakir Serikbaevich, texnika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti, Toshkent arxitektura-qurilish instituti va Toshkent temir yo‘l muhandislari instituti, 16.07.2013.T.23.01.

Rasmiy opponentlar: Ikramov Raximjan Karimovich, texnika fanlari doktori, professor; Myagkov Sergey Vladimirovich, texnika fanlari doktori; Koshkarov Serikbay Imanbaevich, texnika fanlari doktori, professor.

Etakchi tashkilot: Paxta seleksiyasi, urug‘chiligi va etishtirish agrotexnologiyalari ilmiy tadqiqot instituti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

    II. Tadqiqotning maqsadi: Qozog‘iston Respublikasi janubi va janubiy-sharqiy hududlarida qishloq xo‘jalik ekinlarini geografik axborot tizimlaridan foydalangan holda resurstejamkor sug‘orish usullari, texnikasi va texnologiyasining ilmiy asoslarini takomillashtirish.   

    III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

ilk bor ko‘p omilli va ko‘p yillik geografik axborot tizimlarining ma’lumotlar bazasituzilib,  unga sug‘oriladigan massivlar, Sirdaryo, Talas, Shu, Ili va boshqa transchegaraviy daryolarning iqlimga oid nazariy va dala eksperimental tadqiqotlari, tadqiqot hududining atributiv ko‘rsatkichlari kiritilgan va tahlil qilingan. Ular asosida masofadan zondlash yo‘li bilan sug‘orish hududlarida sug‘orish tizimlarining suv bilan ta’minlanishi hisoblanib, baholangan va bashorat qilingan;

yaqin va uzoq muddatli davrlar uchun turli yillarda  suv bilan ta’minlanish va limitli suvdan foydalanish uchun erlarni rayonlashtirishda suv, texnik, moliyaviy, mehnat va boshqa resurslardan samarali foydalanishni e’tiborga olgan holda suv xo‘jaligi havzalarining suv bilan ta’minlanishini bashoratlash uchun geografik axborot tizimlari texnologiyasidan foydalanib resurstejamkor sug‘orish usullari, texnikasi va texnologiyasini tanlash va asoslashning matematik modellari takomillashtirilgan;

birinchi marotaba geografik axborot tizimlaridan foydalanib har xil sug‘orish texnologiyalarida   qishloq xo‘jalik ekinlarining sug‘orish usullarini va tuproq namlanishining o‘zgarish dinamikasini takomillashtirish orqali erlarning mahsuldorligini shakllantirish jarayonlarini ko‘p omilli tahlil etish va baholash uslubi ishlab chiqilgan;

tadqiqotning qisqa va uzoq muddatli davrlari uchun qishloq xo‘jaligi ekinlarini  sug‘orishning resurstejamkor bashoratli usullari, texnika va texnologiyalarining iqtisodiy samaradorligiga ta’siri aniqlangan.

    IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

qishloqxo‘jalik ekinlarini resurstejamkor sug‘orish usullari, texnika va texnologiyalarini tanlash bo‘yicha ishlab chiqilgan uslubiyatlar Qozog‘iston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi Suv resurslari qo‘mitasida (27.03.2015 yildagi №19-5-22/432-i sonli ma’lumotnoma), «Kazvodxoz» xududiy davlat tashkilotining Janubiy Qozog‘iston filiali (27.03.2015 y., №17-15-34/01-356), Jambul viloyati Qishloq xo‘jaligi boshqarmasi (02.01.2015 yil),  shuningdek, Qozog‘istonning janubi va janubiy-sharqiy hududlarida joylashgan boshqa turdagi sohaga aloqador xo‘jaliklarida joriy etilgan. Natijada xo‘jaliklarda kutilayotgan iqtisodiy samaradorlik 317 ming tengega oshgan va ekinlarning hosildorligi 20-25 foizga  oshib, 17-20 foizga sug‘orish suvlari tejalishiga erishilgan.