Мамбетшерипова Ажаргул Абдиганиевнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Минерал ўғитларни сепадиган марказдан қочирма аппаратнинг технологик жараёнини такомиллаштириш ва параметрларини асослаш», 05.07.01–Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/T550.

Илмий раҳбар: Худаяров Бердирасул Мирзаевич, техника фанлари доктори, доцент.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.27.06.2017.T.10.01.

Расмий оппонентлар: Эргашев Исмоил Тошкентович, техника фанлари доктори, профессор; Абдиллаев Тулеген, техника фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: «БМКБ-Агромаш» АЖ.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: донадорлик ўлчамлари турлича бўлган минерал ўғитлар ва уларнинг аралашмаларини сепиш сифатини оширадиган марказдан қочирма аппарат ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

минерал ўғитларни сепиш билан бир вақтда уларга қўшимча ҳаво оқимини таъсир эттириш усули ишлаб чиқилган;

куракчалари диск устига логарифмик ўрам шаклда жойлаштирилган ва остки қисмида қўшимча ҳаво оқимини ҳосил қиладиган марказдан қочирма аппарат ўрнатилган ўғитлаш машинасининг конструкцияси ишлаб чиқилган;

бункер таглиги туйнуги шакли ва параметрларининг ўғит сепиш меъёрига боғлиқлиги дискка тушаётган ўғит миқдорини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;

ўғитларнинг марказдан қочирма аппаратдан чиқиш ва сепилиш бурчакларига боғлиқ ҳолда куракчалар шакли ишлаб чиқилган ва ўғитнинг дискдан чиқишдаги абсолют тезлиги ҳаво тезлиги йўналишига мос келишини ҳисобга олган ҳолда асосланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Оддий ва комплекс минерал ўғитлар ҳамда уларнинг аралашмаларини сепадиган ўғитлаш машинасини ишлаб чиқиш ва параметрларини асослаш бўйича олинган натижалар асосида:

минерал ўғитларни сепиш билан бир вақтда уларга қўшимча ҳаво оқимини таъсир эттириш усули ва уни амалга оширадиган ўғитлаш машинаси конструкцияси Қорақалпоғистон Республикаси Нукус тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 12 сентябрдаги 01/07-2186-сон маълумотномаси). Натижада куракчалари логарифмик ўрам шаклида бўлиб, диск устига жойлаштирилган ва остки қисмига эса қўшимча ҳаво оқимини ҳосил қиладиган марказдан қочирма аппарат ўрнатилган ўғитлаш машинасининг конструкциясини ишлаб чиқиш имкони яратилган;

ўғитнинг дискдан чиқишдаги абсолют ва қўшимча ҳаво оқими тезликлари йўналишларининг мослигини таъминлайдиган шаклдаги куракчали марказдан қочма аппарат ўрнатилган ўғитлаш машинаси Қорақалпоғистон Республикаси Шуманай тумани фермер хўжаликларида жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 12 сентябрдаги 01/07-2186-сон маълумотномаси). Натижада барча ўғитларни сепиш кенглигини 25-30 фоизгача ошириш, уларнинг нотекис тақсимланишини 5 фоизгача камайтириш имкони яратилган;

ҳар бир куракчага мос қўшимча ҳаво оқими кучини ҳосил қиладиган параметрлари асосланган мосламали марказдан қочма аппарат ўрнатилган ўғитлаш машинаси Қорақалпоғистон Республикаси Нукус ва Шуманай туманлари фермер хўжаликларида жорий этилган (Қорақалпоғистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 12 сентябрдаги 01/07-2186-сон маълумотномаси). Натижада минерал ўғитлар сочилганда меҳнат сарфини 27,8 фоиз, эксплуатацион харажатларни 25 фоизга камайтириш имкони яратилган.