Iskandarov Zoxid Ergashbaevichning

falsafa doktori  (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Kal`sinatsiyalangan soda olishda karbonizatsiyalash jarayonining adaptiv-noqat’iy boshqarish sistemasi», 05.01.08–Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishlarni avtomatlashtirish va boshqarish (texnika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.1.PhD/T1002.

Ilmiy rahbar: Siddikov Isomiddin Xakimovich, texnika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat texnika universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: Toshkent davlat texnika universiteti, DSc.27.06.2017.T.03.02.

Rasmiy opponentlar: Kaipbergenov Batirbek Tulepbergenovich, texnika fanlari doktori, professor; Sapaev Mamatkarim, texnika fanlari nomzodi, dotsent.

Yetakchi tashkilot: «O‘zkimyosanoatloyiha» aksiyadorlik jamiyati.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: ammoniylashtirilgan eritmani karbonizatsiyalash jarayonini mahsulot sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha operativ boshqarishning model va algoritmlarini ishlab chiqishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

karbonizatsiyalash kolonnasining optimal harorat rejimini aniqlash uchun kimyoviy reaksiya va stexiometrik munosabatlar asosida karbonizatsiyalash texnologik jarayonining kinetik modeli ishlab chiqilgan;

asosiy g‘alayon ta’sirlar va mahsulot sifat ko‘rsatkichlarini hisobga olgan holda texnik-iqtisodiy mezonlar bo‘yicha karbonizatsiyalash jarayonining neyro-noqat’iy modeli va texnologik rejimlarini optimallashtirish algoritmlari ishlab chiqilgan;

karbonizatsiyalash jarayoni xusuiyatlarining o‘zgarishi va tashqi muhit g‘alayonlarini kompensatsiyalash orqali optimal boshqarishni amalga oshiruvchi avtomatik boshqarish sistemasini sintezlash algoritmi ishlab chiqilgan;

operativ rejimda noqat’iy PID-rostlagichning sozlash parametrlarining optimal qiymatlarini hisoblashning samarali algoritmi hamda karbonizatsiyalash kolonnasini unga ta’sir etuvchi tashqi va ichki parametrlarining noaniqligi sharoitida mahsulot sifat ko‘rsatkichi bo‘yicha adaptiv neyro-noqat’iy boshqarish sistemasi ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

Kal`sinatsiyalangan soda olishda karbonizatsiyalash jarayonini adaptiv-noqat’iy boshqarish sistemasini ishlab chiqish bo‘yicha olingan natijalar asosida:

mahsulot sifat ko‘rsatkichi bo‘yicha boshqarish sistemasini sintezlash imkonini beruvchi karbonizatsiyalash jarayonining matematik modeli «Qo‘ng‘irot soda zavodi» MChJda joriy qilingan («O‘ZKIMYoSANOAT» AJning 2019 yil 19 apreldagi 03-2230/K-son ma’lumotnomasi). Natijada kal`sinatsiyalangan sodaning asosini tashkil etuvchi natriy gidrokarbonat kristallarining sifati oshgan;

asosiy g‘alayon ta’sirlar va mahsulot sifat ko‘rsatkichlarini hisobga olgan holda texnik-iqtisodiy mezonlar bo‘yicha karbonizatsiyalash jarayoni neyro-noqat’iy modeli va optimallashtirish algoritmlari «Qo‘ng‘irot soda zavodi» MChJda joriy qilingan («O‘ZKIMYoSANOAT» AJning 2019 yil 19 apreldagi 03-2230/K-son ma’lumotnomasi). Natijada ammoniylashtirilgan tuzli eritmani karbonizatsiyalash jarayonidagi rejimlarni barqarorlashtirish va uning ishlash samaradorligini oshirish imkonini bergan;

neyro-noqat’iy texnologiyalarni qo‘llash asosida karbonizatsiyalash jarayonining o‘lchanmaydigan sifat ko‘rsatkichlarini o‘lchanuvchi va boshqarish parametrlari bo‘yicha aniqlash algoritmi «Qo‘ng‘irot soda zavodi» MChJda joriy qilingan («O‘ZKIMYoSANOAT» AJning 2019 yil 19 apreldagi 03-2230/K-son ma’lumotnomasi). Natijada karbonizatsiyalash jarayonini boshqarishning sifat ko‘rsatkichlari parametrlarini operativ nazorat qilish imkonini bergan.