Sayt test rejimida ishlamoqda

Умрзоқов Абдулла Тоштемировичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Гетероген каталитик усулда ацетилен спиртлари синтези ва уларнинг хоссалари», 02.00.14–Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.1.PhD/T982.

Илмий раҳбар: Мухиддинов Баходир Фахриддинович, кимё фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат кончилик институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент кимё-технология институти, DSc.27.06.2017.Т.04.01.

Расмий оппонентлар: Икрамов Абдувахоб, техника фанлари доктори, профессор; Тургунов Эрхон, кимё фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон кимё-фармацевтика илмий-тадқиқот институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: гетероген каталитик усулда ацетилен спиртлари ва диоллари олиш технологиясини яратишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

формальдегид, сирка альдегид, ацетон ва метилэтилкетонларни ацетилен билан этиниллаш реакцияларига кўп компонентли гетероген катализаторлари яратилган;

кўп компонентли гетероген катализаторларни формальдегид, сирка альдегид, ацетон ва метилэтилкетонларни ацетилен билан этиниллаш реакцияларига босим, ҳарорат, компонентлар моллар нисбати, катализатор табиати ва миқдорига таъсири аниқланган;

яратилган катализаторларни альдегид ва кетонларни ацетилен билан этиниллаш реакцияларидаги нисбий фаоллик қатори аниқланган;

маҳсулот унумига пептизаторлар табиатининг таъсири ва уларни нисбий фаоллик қатори аниқланган;

маҳсулот унумига ўзаклар табиатининг таъсири ва уларни нисбий фаоллик қатори аниқланган;

гетероген каталитик усулда ацетилен спиртлари олиш ҳамда катализаторлар тайёрлаш  технологиялари яратилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Гетероген каталитик усулда ацетилен спиртлари синтези учун катализаторлар яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:

маҳаллий хомашё асосида мис-висмут-никель-каолинли катализатор ишлаб чиқариш технологияси «Электрокимёзавод» ҚК АЖда амалиётга жорий этилган («Электрокимёзавод» ҚК АЖнинг 2019 йил 7 февралдаги 85-сон маълумотномаси). Натижада гетероген каталитик усулда ацетилен спиртлари олишда хориждан олиб келинаётган катализаторларни 100% алмаштириш имконини берган;

олинган ацетилен спиртлари металлар коррозиясини олдини олиш учун ингибитор «Электрокимёзавод» ҚК АЖда амалиётга жорий этилган («Электрокимёзавод» ҚК АЖнинг 2019 йил 29 январдаги 57-сон маълумотномаси). Натижада хориждан олиб келинаётган металлар коррозиясига қарши ингибиторни алмаштириш ҳисобига 20% валюта иқтисод қилиш ва металлар коррозияси бардошлилигини 8%га ошириш имконини берган;

яратилган катализаторлар асосида бутин-2-диол-1,4 ва гексин-3-диол-2,5 дефолиантлар олиш технологияси «Электрокимёзавод» ҚК АЖда амалиётга жорий этилган («Электрокимёзавод» ҚК АЖнинг 2018 йил 12 апрелдаги 210-сон маълумотномаси). Натижада дефолиантлик сифатини 35% ошириш имконини берган;

яратилган катализаторлар асосида олинган учламчи ацетилен спиртлари диметилэтинилкарбинол, метилэтилэтинилкарбиноллар Навоий вилояти Қизилтепа туманидаги фермер хўжаликларида буғдой стимулятори сифатида амалиётга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2019 йил 9 январдаги 02/023-8-сон маълумотномаси). Натижада кузги буғдойнинг «Таня» нави учун диметилэтинилкарбинол ва метилэтилэтинилкарбинол стимуляторлар мос равишда ҳосилдорликни ўртача 4,3 ц/га ва 3,7 ц/га ошириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish