Rasulova Rayxon Pardaevnaning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasining kechish xususiyatlari, davoni takomillashtirish», 14.00.13 – Nevrologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/Tib3817.
Ilmiy rahbar: Kuranbaeva Satima Razzakovna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat tibbiyot universitetida.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat tibbiyot universiteti, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Rasmiy opponentlar: Raimova Malika Muxamedjanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Gaybiev Akmal Axmadjonovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Abu Ali ibn Sino nomidagi Buxoro davlat tibbiyot instituti.
Dissertatsiyaning yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik. 
II.Tadqiqotning maqsadi: komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasining klinik-nevrologik xususiyatlarini o‘rganish, erta diagnostika va davo usullarini optimallashtirishdan iborat. 
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
komorbid gerpetik infeksiyali uch shoxli nerv nevralgiyasida trombotsitlar miqdorining oshishi va qon zardobidagi serotonin darajasining pasayishi neyropatik og‘riq intensivligini shakllantiruvchi omil sifatida asoslangan;
uch shoxli nerv nevralgiyasida serotonin darajasining pasayishi xamda uning EChT va S-reaktiv oqsil ko‘rsatkichlari bilan manfiy bog‘liqligi yallig‘lanish fonida shakllanuvchi neyropatiya bilan uzviy bog‘liq ekanligi aniqlangan;
lazeroterapiya standart davo bilan qo‘llanilganida og‘riq intensivligining susayishi, og‘riq epizodlarining chastotasi va davomiyligining kamayishi hamda bemorlarning hayot sifati ko‘rsatkichlarining yaxshilanishi isbotlangan;
komorbid gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasining diagnostikasi va davosini optimallashtirishga qaratilgan mezon ishlab chiqilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasi mavjud bemorlarni klinik-nevrologik, neyropsixologik, laborator va statistik tekshiruv usullari asosida:
birinchi ilmiy yangilik: komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyada trombotsitlar miqdori serotonin miqdori bilan musbat korrelyasion bog‘liqligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 27 yanvar` 2025 yilda 01-25/465-7-son bilan tasdiqlangan «Komorbid gerpesli uch shoxli nerv nevralgiyasini tashxislashni takomillashtirishga uslubiy yondoshuv usullari» nomli uslubiy tavsiyanomada o‘z aksini topgan. Mazkur taklif 10.02.2025 yildagi 01-40-sonli buyruqqa muvofiq Toshkent viloyati ixtisoslashtirilgan somatika shifoxonasida  hamda 12.02.2025 yildagi 41 – I/CH – sonli buyruqqa muvofiq Qashqadaryo viloyat ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida amaliyotga tadbiq etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: bemorlarga o‘z vaqtida tashxis qo‘yilish imkonini berib, ushbu patologiyani davolash ishlarini erta boshlanishi sababli bemorlarning hayot sifati yaxshilangan, ularning odatdagi hayot tarziga qaytishi bilan ijtimoiy samaraga erishilgan. Iqtisodiy samaradorligi: komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasi bilan og‘rigan bemorlar dastlabki alomatlarini aniqlash imkonini beruvchi laborator tekshiruvlarni o‘tkazishni o‘z ichiga olgan tashxisot majmuasi 1 nafar bemorda 1 kurs uchun 536000 so‘mlik iqtisodiy samaradorlikka erishish imkonini bergan. Xulosa: Olingan natijalar serotonin miqdorini nazorat qilishda trombotsitlarning rolini yana bir bor asoslab beradi. 
ikkinchi ilmiy yangilik: serotonin miqdorining kamayishi og‘riq intensivligini baholovchi ko‘rsatkich sifatida, uning miqdori EChT va S-reaktiv oqsil ko‘rsatkichlari bilan manfiy korrelyasion bog‘liqligi hamda og‘riqning yallig‘lanishga bog‘liq neyropatik xarakterga egaligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligi 27 yanvar` 2025 yilda 01-25/465-7-son bilan tasdiqlangan «Komorbid gerpesli uch shoxli nerv nevralgiyasini tashxislashni takomillashtirishga uslubiy yondoshuv usullari» nomli uslubiy tavsiyanomada o‘z aksini topgan. Mazkur taklif bo‘yicha 10.02.2025 yildagi 01-40-sonli buyruqqa muvofiq Toshkent viloyati ixtisoslashtirilgan somatika shifoxonasida  hamda 12.02.2025 yildagi 41 – I/CH – sonli buyruqqa muvofiq Qashqadaryo viloyat ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida amaliyotga tadbiq etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: surunkali gerpes virus infeksiyali trigeminal nevralgiya rivojlanishini ambulatoriya sharoitida aniqlash kasallikning tasdiqlangan diagnostika imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: komorbidli gerpetik infeksiyalarda trigeminal nevralgiya kasalligini erta aniqlash va tashxislash bilan har 1 bemorga yiliga 1072000 so‘mlik iqtisodiy samaradorlikka erishish imkonini beradi. Xulosa: tashxislash va davolash uchun ketadigan vaqtni qisqarishi sababli bemorlarni ish kunlari saqlanib qolishi hisobiga ehtimoliy davolanish xarajatlarini va ishlab chiqarishda qatnishishi natijasida daromad keltirishi bilan  izohlanadi. 
uchinchi ilmiy yangilik: lazeroterapiya standart davo bilan qo‘llanilganida og‘riq intensivligi pasayishi hamda bemorlarning hayot sifatini yaxshilashda  yuqori samaradorligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan 10 yanvar` 2025 yilda 01/64-son bilan tasdiqlangan «Komorbidli postgerpetik trigeminal nevralgiyani davolashga uslubiy yondoshuv» nomli uslubiy tavsiyanomada o‘z aksini topgan. Mazkur taklif bo‘yicha 21 yanvar` 2025 yildagi 21-sonli buyruqqa muvofiq Buxoro viloyat ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida hamda 22 yanvar` 2025 yildagi 46-I-sonli buyruqqa muvofiq Xorazm viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida amaliyotga tadbiq etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: bemorlarga standart davoga qo‘shimcha ravishda qo‘llanilgan lazeroterapiyaning o‘z vaqtida to‘g‘ri reja asosida boshlanishi sababli og‘riq kamayishi hisobiga ish faoliyati yaxshilangan. Iqtisodiy samaradorligi: komorbidli gerpetik infeksiyalarda trigeminal nevralgiya bilan og‘rigan bemorlar 1 kunga bitta bemorga 353000 so‘m, iqtisodiy samara tashxislash va davolash uchun ketadigan vaqtni qisqarishi hisobiga erishiladi. Xulosa: Olingan natijalar og‘riq kuchli bo‘lgan holatlarda ham standart davoga qo‘shimcha ravishda lazeroterapiyadan foydalanish og‘riqni kamaytirishda yuqori samaradorlikka ega ekanligini ko‘rsatadi. Lazeroterapiya standart davoga qo‘shimcha ravishda qo‘llash og‘riq darajasini VASh shkalasi, PainDetect va DN4 so‘rovnomalari natijalari bo‘yicha lazeroterapiya og‘riqni va neyropatik komponentini pasaytirishda standart davoga nisbatan yuqori samaradorlik ko‘rsatadi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: komorbidli gerpetik infeksiyalarda uch shoxli nerv nevralgiyasini takomillashtirilgan tashxislash va davolash mezoni bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligi 10 yanvar` 2025 yilda 01/64-son bilan tasdiqlangan «Komorbidli postgerpetik trigeminal nevralgiyani davolashga uslubiy yondoshuv» nomli uslubiy tavsiyanomada o‘z aksini topgan. Mazkur taklif bo‘yicha 21 yanvar` 2025 yildagi 21-sonli buyruqqa muvofiq Buxoro viloyat ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida hamda 22 yanvar` 2025 yildagi 46-I-sonli buyruqqa muvofiq Xorazm viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida amaliyotga tadbiq etilgan. Ijtimoiy samaradorligi: standart davoga qo‘shimcha tarzda lazeroterapiya qo‘llanilganda bemorlar hayot sifati ko‘rsatkichlaridan ruhiy salomatlik yaxshilangan. Iqtisodiy samaradorligi: lazeroterapiyani kompleks davo tarkibida qo‘llash davolash kurslarini o‘rtacha 20 kunga qisqartirib har bir bemor uchun yillik xarajatlar 5080000 so‘m iqtisod qilish imkonini beradi. Xulosa: komorbidli gerpetik infeksiyalarda trigeminal nevralgiya bilan og‘rigan bemorlar standart davo rejasiga lazeroterapiya qo‘shilganda bemorlar SF-36 anketasi ko‘rsatkichlari natijalariga ko‘ra ruhiy salomatlik komponenti yaxshilanishida yuqori samaradorlikka erishiladi.