Ҳамроев Шахзод Фарходовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Елка икки бошли мушаги узун пайи жарохатларини ташхислаш ва даволаш усулларини такомиллаштириш», 14.00.22 – Травматология ва ортопедия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.2. PhD/Tib6078.
Илмий раҳбар: Ирисметов Муроджон Эргашевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган мужассаса номи: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01.
Расмий оппонентлар: Умаров Файзулла Хабибуллаевич, тиббиёт фанлари доктори; Кадиров Ифтихор Мураджонович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: елка икки бошли мушаги узун боши пайи жарохатини ташхислаш ва даволаш усулларини оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
елка икки бошли мушаги узун пайи узилишлари диагностикаси ва уларни даволаш тактикаси оптималлаштирилган, бунда ҳар бир беморга индивидуал ёндашув асосида артроскопик даволаш усулини қўллаш имконияти исботланган;
елка икки бошли мушаги узун пайи жарохатларида МРТ текширувини тирсак бугимини 1600га букилган ва супинация холатида утказиш усули такомиллаштирилган, бу эса ташхислаш сифатини оширишга ва ностабилликни аниклашга имкон бериши исботланган;
елка икки бошли мушагининг узун пайи жарохатида артроскопик граспер ёрдамида  пай футляридан пайни анатомик эгатига кўтариш орқали ишлаб чиқилган артроскопик тиклаш усули, мушак ва пай жарохатининг тўлиқ тикланишига ва харакат амплитудасининг ошишига олиб келиши исботланган;
елка икки бошли мушагининг узун пайини артроскопик техника ёрдамида оптималлаштирилган фиксация усулини қўллаш эрта  реабилитация бошлаш имконини бериши, қўл фаолиятининг тўлиқ тикланишига эришилиши ва беморнинг асосий хаёт тарзига қайтиш имконияти мавжудлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025--йил 04-ноябрдаги 28-сонли хулосасига кўра, илмий ишланмани бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш тўғрисида:
биринчи илмий янгилик: елка икки бошли мушаги узун пайи узилишлари диагностикаси ва уларни даволаш тактикаси оптималлаштирилган, бунда ҳар бир беморга индивидуал ёндашув асосида артроскопик даволаш усулини қўллаш имконияти исботланган. Ишлаб чиқилган алгоритм клиник текширувлар, ультратовуш, магнит-резонанс томография, электронейромиография ва функционал тестлар маълумотларини бирлаштириш орқали елка икки бошли мушаги узун пайи узилишларини аниқлаш самарадорлигини оширди. Алгоритм клиник белгилар хамда инструментал кўрсаткичларни комплекс таҳлил қилишга асослангани боис, дифференциал ташхисда ноаниқликни камайтирди. Алгоритм асосида узилиш турини (тўлиқ ёки қисман), локализациясини, ҳамроҳ патологик ўзгаришларини аниқлаш имкони пайдо бўлиб, тенодез усулини танлашда беморнинг персонал кўрсаткичлари ва хамрох патологиялари ҳолати инобатга олинди. Тадқиқот натижалари Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказига (2025 йил 19 май, 88-сон) ҳамда Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиалига (2025 йил 8 май, 65-сон) амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: алгоритм ёрдамида беморларга индивидуал ёндашув ва даволаш стандарти ишлаб чиқилиши натижасида реабилитация муддатлари қисқарди, беморларнинг кундалик турмуш ва меҳнат фаолиятига тезроқ қайтиши таъминланди. Шу билан бирга, операциядан кейинги асоратлар (қайта узилиш, контрактура) ҳолатлари сезиларли даражада камайди. Беморларнинг турмуш сифатини ошириш орқали ижтимоий фаоллиги,касбга мослиги ва жисмоний қобилияти сақлаб қолинди. Иқтисодий самарадорлиги: Янги алгоритм орқали ортиқча инструментал текширувлар сони камайди, нотўғри танланган операция тури билан боғлиқ қайта даволаш ҳолатлари олди олинди. Бу эса ҳар бир бемор ҳисобигаўртача 1200000 – 1500000 сўм миқдорида иқтисодий самара берди. Шу билан бирга, тезкор реабилитация ва меҳнат фаолиятига қайтиш иш қобилиятини тиклаб, мамлакат иқтисодиётиучун қўшимча фойда келтирди. Хулоса: Ишлаб чиқилган «Елка икки бошли мушаги узун пайи узилишларини диагностика ва даволаш» алгоритми юқори аниқликда ташхис қўйиш, ҳар бир беморга индивидуал ёндашув ва оптимал жарроҳлик тактикаси танлаш имконини берди. Бу беморларда асоратлар сонини камайтирди, реабилитация жараёнини тезлаштирди ва иқтисодий самарадорликни таъминлади.
иккинчи илмий янгилик: елка икки бошли мушаги узун пайи жарохатларида МРТ текширувини тирсак бугимини 1600га букилган ва супинация холатида утказиш усули такомиллаштирилган, бу эса ташхислаш сифатини оширишга ва ностабилликни аниклашга имкон бериши исботланган. Усул пай тузилмаларининг анатомик ҳолати, теносиновиал бўшлиқ, интертуберкуляр жойлашиш ва қўшимча жарохатлар (ротатор манжет ва лабрум билан боғлиқ ҳолатлар) ни комплекс баҳолаш имконини берди. МРТ методикаси жарохатнинг клиник ва артроскопик натижалар билан корреляциясини илмий жиҳатдан асослаб, пай узилишининг эрта босқичларини ҳам аниқлаш имконини яратди.Тадқиқот натижалари Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказига (2025 йил 19 май, 88-сон) ҳамда Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиалига (2025 йил 8 май, 65-сон) амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: тўғри ташхис қўйиш имконияти ортиб, беморларда нотўғри ташхис ва асоратлар улуши камайди. Беморлар тезкор ва мақсадли даво олиш имкониятига эга бўлиб, реабилитация муддатлари қисқарди. Иқтисодий самарадорлиги: ишлаб чиқилган МРТ протоколи орқали ортиқча текширувлар (қайта МРТ,  КТ ёки диагностик артроскопия) сони сезиларли камайиб, ҳар бир бемор ҳисобига тахминан 1,2–1,5 млн сўмгача ортиқча харажатлар олди олинади. Бу соғлиқни сақлаш тизими учун ҳам, беморнинг шахсий бюджети учун ҳам иқтисодий тежамкорлик таъминланади. Хулоса: таклиф этилган МРТ протоколи узилишларни аниқлашда юқори аниқлик ва ишончлилик берди. Бу усулнинг жорий этилиши ташхис самарадорлигини ошириб, ортиқча харажатларни камайтиришга хизмат қилади.
учинчи илмий янгилик: елка икки бошли мушагининг узун пайи жарохатида артроскопик граспер ёрдамида  пай футляридан пайни анатомик эгатига кўтариш орқали ишлаб чиқилган артроскопик тиклаш усули, мушак ва пай жарохатининг тўлиқ тикланишига ва харакат амплитудасининг ошишига олиб келиши исботланган. Тадқиқот натижасида пайдаги биомеханик босим тенг тақсимлангани, чок узилиш хавфи камайгани исботланди. Бу усул орқали анъанавий чокли фиксацияда кузатиладиган пай ностабиллиги ҳолатлари 68 % га камайди.Тадқиқот натижалари Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказига (2025 йил 19 май, 89-сон) ҳамда Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиалига (2025 йил 8 май, 64-сон) амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: артроскопик усул орқали беморларда операциядан кейинги оғриқ ва реабилитация вақти анча қисқаради. Бу уларнинг кундалик ҳаётга ва меҳнат фаолиятига тезроқ қайтишига ёрдам беради. Энг муҳими, косметик нуқтаи назардан ҳам кичик кесмалар қолиши беморнинг психо-эмоционал ҳолатига ижобий таъсир кўрсатади. Иқтисодий самарадорлиги: операция вақти қисқариши, стационарда ётиш муддати 2 кунга камайиши ва камроқ дори воситалари сарфи орқали давлат ва бемор харажатлари тежалди. Ҳар бир бемор учун ўртача 2–2,5 млн сўмгача ортиқча харажатларнинг олди олинади. Хулоса: артроскопик 4-чокли трансоссал фиксация усули пайнинг анатомик тикланишини, юқори барқарорлик ва тез шифоланишни таъминлади. Бу усул каминвазивлиги ва иқтисодий фойдаси билан амалий жарроҳликда самарали экани исботланди.
тўртинчи илмий янгилик: елка икки бошли мушагининг узун пайини артроскопик техника ёрдамида оптималлаштирилган фиксация усулини қўллаш эрта  реабилитация бошлаш имконини бериши, қўл фаолиятининг тўлиқ тикланишига эришилиши ва беморнинг асосий хаёт тарзига қайтиш имконияти мавжудлиги исботланган. Операциядан сўнг 3-кундан пассив, 10-кундан фаол ҳаракатлар бошланиши белгиланди. Натижада функционал тикланиш стандарт усулга нисбатан 1,5 марта тезлашди. Тадқиқот натижаларида эрта асосий гуруҳда елка бўғими флексия амплитудаси 4 ҳафтада 75%, 6 ҳафтада 90% га етди, анъанавий усулда эса бу кўрсаткич 60 % дан ошмади. Бу пай ва мушак трофикасининг сақланишига, контрактура ва атрофия ҳолатларининг олдини олишга ёрдам берди. Тадқиқот натижалари Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказига ( 2025 йил 19 май, 89-сон ) ҳамда Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт марказининг Самарқанд филиалига (2025 йил 8 май, 64-сон ) амалиётга жорий этилди. Ижтимоий самарадорлиги: беморларнинг кундалик ҳаётга ва меҳнат фаолиятига эрта қайтиши, шу билан бирга спорт билан шуғулланувчи аҳолида профессионал фаолиятни қайта давом эттириш имконияти таъминланди. Бу аҳолининг иш қобилияти сақланишини, узоқ муддатли майиблик ҳолатларини камайишини таъминлайди. Иқтисодий самарадорлиги: Реабилитация муддатларининг қисқариши туфайли даволашнинг умумий цикли 25 % га камайди. Ҳар бир бемор ҳисобига ўртача 1500000 – 1800000 сўм иқтисодий самара келтирди. Касбий фаолиятга эрта қайтиш натижасида иш қобилияти сақланиб, мамлакат иқтисодиёти учун қўшимча фойда яратилди. Хулоса: Елка икки бошли мушаги узун пайи жароҳатларидан кейинги оптималлаштирилган эрта реабилитация протоколи функционал натижаларни яхшилаб, ҳаракат фаоллигини тез тиклади ва асоратлар сонини камайтирди. Бу усулнинг амалий тадбиқи орқали ижтимоий ва иқтисодий самарадорлиги юқори эканлиги исботланган.