Шертайлакова Гулноза Базаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш технологияси”, 13.00.02-Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (тарих)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Ped4937.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Чирчиқ давлат педагогика университети.
Илмий раҳбар: Ярматов Рахимбой Бахрамович, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, DSc.03/30.04.2021.Ped.82.01.
Расмий оппонентлар: Рахманова Муқаддас Қахрамоновна, педагогика фанлари доктори, профессор; Ахмедов Олимжон Шодмонович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш технологияси ва методларини такомиллаштириш бўйича илмий-услубий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданияти тушунчаси тарихий-педагогик мерос, замонавий дидактика, когнитив психология, компетентлик ёндашуви ва аксиологик парадигмаларнинг назарий-методологик асосларини интеграция қилган ҳолда яхлит комплекс категория сифатида асосланиб, унинг структураси, таркибий элементлари, функсионал вазифалари ва педагогик фаолиятда намоён бўлиш механизмлари замонавий фан ютуқлари ва таълим назарияси талабларига мос ҳолда яхлит методологик модел сифатида такомиллаштирилган;
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш технологияси когнитив-аксиологик, компетенсиявий, рефлексив-таҳлилий ва фаолиятга йўналтирилган компонентлар ўзаро боғлиқ тизимда лойиҳаланиб, мотив-мақсад, мазмун, технологиявий воситалар, амалий механизмлар ва рефлексив-мониторинг босқичларидан иборат интегратив таркибий тузилма асосидаги комплекс функсионал модел таълим жараёнида талаба дидактик маданиятининг босқичма-босқич ривожланишини таъминловчи замонавий педагогик конструксия сифатида такомиллаштирилган;
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантиришга қаратилган ўқув-услубий таъминот компетенсиявий-модулли асос, тарихий манбашунослик ёндашуви, аксиологик таҳлил, рақамли-педагогик платформалар, медиа-дидактик воситалар, рефлексив баҳолаш мезонлари ва замонавий таълим методлари билан ўзаро уйғун интеграцияда реконструксия қилиниб, дидактик материалларнинг ички тузилиши, модуллар ўртасидаги функсионал боғлиқлик, методик блокларнинг амалий қўлланиш динамикаси ва таълимий самарадорлигини оширувчи услубий-дидактик механизмлар асосида такомиллаштирилган; 
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантирувчи интерфаол, интегратив, рефлексив-аналитик, вазиятли-муаммоли ва тарихий манбага асосланган таълим технологиялари замонавий педагогик талаблар, тарихий-маданий контекст, когнитив юклама назарияси, педагогик дизайн тамойиллари, адаптив индивидуал таълим траекториялари ҳамда компетенсияга асосланган таълим парадигмалари билан уйғун ҳолда самарали татбиқ этишнинг илмий-методик асослари ва тарихий тафаккурни ривожлантирувчи функсионал тавсиялар мажмуи асосида такомиллаштирилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Олий таълим муассасаларида бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш технологияси юзасидан ишлаб чиқилган назарий-методологик ва амалий таклифлар асосида:
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданияти тушунчаси компетенсиявий ёндашув ва аксиологик парадигмалар билан уйғунлаштирилган ҳолда яхлит илмий категория сифатида асосланиб, унинг функсионал вазифалари ҳамда педагогик фаолиятда намоён бўлиш механизмлари тизимли таҳлил қилинди ва замонавий таълим назарияси талабларига мос равишда такомиллашга доир тавсияларнинг “60111100 – Тарих” таълим йўналиши малака талабига сингдирилиши орқали амалиётга жорий этилди (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 22-январда берилган 02/01-01-23 сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантиришнинг педагогик имкониятларини таҳлил этиш имкони кенгайтирилган;
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш технологияси когнитив-аксиологик, компетенсиявий, рефлексив-таҳлилий ва фаолиятга йўналтирилган компонентлар асосида ишлаб чиқилиб, мотив-мақсад, мазмун, технологик воситалар, амалий механизмлар ва рефлексив-мониторингни қамраб олувчи интегратив модел сифатида такомиллаштиришга оид тавсиялар ўқув жараёнига жорий этилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2-ноябр 2023-йилда берилган 02-07-4883/04 сон маълумотномаси) мазмунига сингдирилган. Натижада, замонавий ижтимоий шароитда бўлажак тарих фани ўқитувчиси дидактик маданиятининг ўзига хос хусусиятлари аниқлашга шароит яратилган;
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантиришга қаратилган ўқув-услубий таъминот компетенсиявий-модулли асос, манбашунослик ёндашуви, аксиологик таҳлил, рақамли ва медиа-дидактик воситалар, рефлексив баҳолаш мезонлари ҳамда замонавий таълим методлари интеграциясида қайта ишлаб, модуллар тузилиши ва методик механизмларини оптималлаштириш асосида такомиллаштирилди ва мазкур ёндашув бўйича ишлаб чиқилган таклиф ҳамда тавсиялар “Жиззах вилояти” телеканалининг “Таълим ва тараққиёт”, “Тафаккур олами” ва “Ёшлар студияси” кўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган (Оʻзбекистон Милли телерадиокомпаниясининг “Жиззах вилояти” телеканали давлат муассасасининг 2025-йил 4-апрелдаги 290/13-10-сон маълумотномаси); Натижада, бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантиришга хизмат қилган.
бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантиришга хизмат қилувчи интерфаол, интегратив, рефлексив-аналитик, вазиятли-муаммоли ва тарихий манбага асосланган таълим технологиялари замонавий педагогик талаблар, тарихий-маданий контекст, когнитив юклама назарияси ва педагогик дизайн тамойиллари билан уйғунлаштирилган ҳолда такомиллаштирилиб, уларни самарали татбиқ этиш бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар Ўзбекистом Миллий университетида бажарилган ФЗ2020010829-рақамли “Талаба ёшлар илмий фаолиятида амалий кўникмаларни шакллантиришнинг инновацион механизмлари” мавзусидаги амалий лойиҳадаги вазифаларини бажаришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2-ноябр 2023-йилда берилган 02-07-4883/04 сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак тарих фани ўқитувчиларининг дидактик маданиятини ривожлантириш имкони кенгайтирилган.