Яхёева Фируза Обидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Юрак ишемик касаллиги билан касалланган беморларда кардиоренал синдром иммун-яллиғланиш биомаркерларининг диагностик аҳамияти” 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/Tib3090.
Илмий раҳбар: Ганиева Шахзода Шавкат қизи, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институтида бажарилган.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Зиядуллаев Шухрат Худойбердиевич тиббиёт фанлари доктори, профессор; Тригулова Раиса Хусаиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: юрак ишемик касаллиги билан касалланган беморларда кардиоренал синдром иммун-яллиғланиш биомаркерларининг диагностик аҳамиятини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор юрак ишемик касаллиги ва 2-тип кардиоренал синдромда IL-17A, IL-6, FGF-23, VEGF-A цитокинлари ва нефроспецифик маркер NGAL миқдорларининг ишонарли ортиши тизимли яллиғланишга олиб келиши ва буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши исботланган;
илк бор 4-тип кардиоренал синдромда FGF-23 ва цистатин C миқдорининг ортиши миокард гипертрофиясининг тўғридан-тўғри стимуляциясига ва чап қоринча қон ҳайдаш фракцияси миқдори камайишига олиб келишига сабаб бўлиши исботланган;
илк бор юрак ишемик касаллиги ва 4-тип кардиоренал синдромда буйрак липокалини (NGAL) ва  эндотелиал ўсиш омиллари (FGF-23 ва VEGF-A) миқдорларининг кескин ортиши буйрак тўқимасининг эрта шикастланиши ва патологик ангиогенез жараёнлари кучайишига сабаб бўлиши аниқланган;
илк бор юрак ишемик касаллиги ва кардиоренал синдромда тизимли яллиғланишнинг кучайиши фонида IL-6 цитокин миқдори, пешобдаги NGAL кўрсаткичларининг ортиши,  альбуминурия хамда гломеруляр фильтрация тезлигининг кескин камайиши буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши исботланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Юрак ишемик касаллиги билан касалланган беморларда кардиоренал синдром иммун-яллиғланиш биомаркерларининг диагностик аҳамиятини аниқлаш жараёнида олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: илк бор юрак ишемик касаллиги ва 2-тип кардиоренал синдромда IL-17A, IL-6, FGF-23, VEGF-A цитокинлари ва нефроспецифик маркер NGAL миқдорларининг ишонарли ортиши тизимли яллиғланишга олиб келиши ва буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши исботланганлиги бўйича «Юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Бухоро давлат тиббиёт институти экспертлар кенгашининг 2024-йил 1-июлдаги №14-м/018 сонли хулосаси) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали бўйича 30.07.2024 йилдаги 47-сонли, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича 10.08.2024 йилдаги  1490-2-42-ТБ/2024- сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали бўйича 20.07.2024 йилдаги  127-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025 йил 20-мартдаги 24/06-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: олинган натижалар юрак ишемик касаллигида кардиоренал синдромни ўз вақтида аниқлаш, клиник-иммунологик ташҳислаш, даволаш тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  стационарда даволаниш муддатини қисқартириш  ва ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали амалий фаолиятларига жорий этилишида юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули қўллаш  касалликнинг клиник-иммунологик хусусиятларини аниқлаш ва даволашнинг дифферинцирланган усулларидан фойдаланиш хар бир беморга нисбатан 530000 сум иқтисодий самарадорлик бериши асосланган; хулоса: юрак ишемик касаллиги ва 2-тип кардиоренал синдромда IL-17A, IL-6, FGF-23, VEGF-A цитокинлари ва нефроспецифик маркер NGAL миқдорларининг ишонарли ортиши тизимли яллиғланишга олиб келиши ва буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши асосланган;
иккинчи илмий янгилик: илк бор 4-тип кардиоренал синдромда FGF-23 ва цистатин C миқдорининг ортиши миокард гипертрофиясининг тўғридан-тўғри стимуляциясига ва чап қоринча қон ҳайдаш фракцияси миқдори камайишига олиб келишига сабаб бўлиши исботланганлиги бўйича «Юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Бухоро давлат тиббиёт институти экспертлар кенгашининг 2024-йил 1-июлдаги №24-м/018 сонли хулосаси) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали бўйича 30.07.2024 йилдаги 47-сонли, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича 10.08.2024 йилдаги  1490-2-42-ТБ/2024- сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали бўйича 20.07.2024 йилдаги  127-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025 йил 20-мартдаги 14/06-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: олинган натижалар юрак ишемик касаллигида кардиоренал синдромни ўз вақтида аниқлаш, клиник-иммунологик ташҳислаш, даволаш тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  стационарда даволаниш муддатини қисқартириш  ва ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали амалий фаолиятларига жорий этилишида юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули қўллаш  касалликнинг клиник-иммунологик хусусиятларини аниқлаш ва даволашнинг дифферинцирланган усулларидан фойдаланиш хар бир беморга нисбатан 530000 сум иқтисодий самарадорлик бериши асосланган; хулоса: 4-тип кардиоренал синдромда FGF-23 ва цистатин C миқдорининг ортиши миокард гипертрофиясининг тўғридан-тўғри стимуляциясига ва чап қоринча қон ҳайдаш фракцияси миқдори камайишига олиб келиши асосланган;
учинчи илмий янгилик: илк бор юрак ишемик касаллиги ва 4-тип кардиоренал синдромда буйрак липокалини (NGAL) ва  эндотелиал ўсиш омиллари (FGF-23 ва VEGF-A) миқдорларининг кескин ортиши буйрак тўқимасининг эрта шикастланиши ва патологик ангиогенез жараёнлари кучайишига сабаб бўлиши аниқланганлиги бўйича «Юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Бухоро давлат тиббиёт институти экспертлар кенгашининг 2024-йил 1-июлдаги №24-м/018 сонли хулосаси) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали бўйича 30.07.2024 йилдаги 47-сонли, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича 10.08.2024 йилдаги  1490-2-42-ТБ/2024- сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали бўйича 20.07.2024 йилдаги  127-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025 йил 20-мартдаги 24/06-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: олинган натижалар юрак ишемик касаллигида кардиоренал синдромни ўз вақтида аниқлаш, клиник-иммунологик ташҳислаш, даволаш тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  стационарда даволаниш муддатини қисқартириш  ва ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали амалий фаолиятларига жорий этилишида юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули қўллаш  касалликнинг клиник-иммунологик хусусиятларини аниқлаш ва даволашнинг дифферинцирланган усулларидан фойдаланиш хар бир беморга нисбатан 530000 сум иқтисодий самарадорлик бериши асосланган;  хулоса: юрак ишемик касаллиги ва 4-тип кардиоренал синдромда буйрак липокалини (NGAL) ва  эндотелиал ўсиш омиллари (FGF-23 ва VEGF-A) миқдорларининг кескин ортиши буйрак тўқимасининг эрта шикастланиши ва патологик ангиогенез жараёнлари кучайиши асосланган;
тўртинчи илмий янгилик: илк бор юрак ишемик касаллиги ва кардиоренал синдромда тизимли яллиғланишнинг кучайиши фонида IL-6 цитокин миқдори, пешобдаги NGAL кўрсаткичларининг ортиши,  альбуминурия хамда гломеруляр фильтрация тезлигининг кескин камайиши буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши исботланганлиги бўйича «Юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули» услубий тавсияномаси ишлаб чиқилган (Бухоро давлат тиббиёт институти экспертлар кенгашининг 2024-йил 1-июлдаги №24-м/018 сонли хулосаси) билан тасдиқланган. Мазкур таклиф Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали бўйича 30.07.2024 йилдаги 47-сонли, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича 10.08.2024 йилдаги  1490-2-42-ТБ/2024- сонли ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали бўйича 20.07.2024 йилдаги  127-сонли буйруқлари билан амалиётларига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашининг 2025 йил 20-мартдаги 14/06-сонли маълумотномаси); ижтимоий самарадорлиги: олинган натижалар юрак ишемик касаллигида кардиоренал синдромни ўз вақтида аниқлаш, клиник-иммунологик ташҳислаш, даволаш тактикасини оптималлаштириш, асоратлар ривожланишини камайтириш, тиббий ёрдам сифатини ошириш,  стационарда даволаниш муддатини қисқартириш  ва ва хаёт сифатини яхшилашга имкон яратади; иқтисодий самарадорлиги: илмий натижаларнинг Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий маркази Бухоро вилояти филиали, Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Сирдарё филиали амалий фаолиятларига жорий этилишида юрак ишемик касаллигини иммунологик ташхислаш усули қўллаш  касалликнинг клиник-иммунологик хусусиятларини аниқлаш ва даволашнинг дифферинцирланган усулларидан фойдаланиш хар бир беморга нисбатан 530000 сум иқтисодий самарадорлик бериши асосланган; хулоса: юрак ишемик касаллиги ва кардиоренал синдромда тизимли яллиғланишнинг кучайиши фонида IL-6 цитокин миқдори, пешобдаги NGAL кўрсаткичларининг ортиши,  альбуминурия хамда гломеруляр фильтрация тезлигининг кескин камайиши буйрак функцияси бузилишига сабаб бўлиши асосланган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish