Kosimxojieva Fotima Taxirovnaning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda homiladorlik va tug‘ruqni boshqarishning zamonaviy jihatlari» 14.00.01 – Akusherlik ginekologiya, 14.00.13 – Nevrologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.3PhD/Tib2047.
Ilmiy rahbarlar: Zufarova Shaxnoza Alimjanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Xodjieva Dilbar Todjievna, tibbiyot fanlari doktori, professor. 
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Andijon davlat tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Buxoro davlat tibbiyot instituti, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.02.
Rasmiy opponentlar: Hamdamova Muxayyo Tuxtasinovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Omonova Umida Tulkinovna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent. 
Yetakchi tashkilot: Qirg‘iziston  davlat tibbiyot akademiyasi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: homiladorlikka tayyorlash va homiladorlikni, tug‘ruqni va tug‘ruqdan keyingi davrni olib borish bo‘yicha chora-tadbirlar majmuini ishlab chiqish yo‘li bilan epilepsiyadan aziyat chekayotgan ayollarda reproduktiv va perinatal yo‘qotishlarni kamaytirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
epilepsiyada gestatsion asoratlar xavfi uning kompensatsiya darajasi fetoplatsentar etishmasligi, pregravidar tayyorgarlik holatiga bog‘liqligi bahalanib, ushbu holatlar tug‘ruq faoliyati buzilish ehtimoligini oshirishi asoslangan;
epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda fetoplatsentar kompleksning gormonal profili kompleks baholanib, 12–25 haftaning xavfli muddatlarida platsentar laktogen va estriol darajasining ishonchli pasayishida epilepsiyada platsentar etishmasligining erta shakllanishini isbotlangan;
homiladorlik davrida epilepsiyaning kechishi xususiyatlari va perinatal asoratlar spektri o‘rtasida o‘rtacha korrelyasion bog‘liqlikni aniqlanib  yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda markaziy nerv tizimining gipoksik shikastlanishi, morfofunksional etilmaganlik, asfiksiya, tug‘ma rivojlanish nuqsonlari qayd etilgan va ularning klinik prognozlari aniqlangan;
epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda pregravidar tayyorgarlik, tug‘ruqning muddatidan oldin boshlanishi, homilaning gipoksiyasi va epileptik xurujlarning kuchayish chastotasini sezilarli darajada kamaytiruvchi homiladorlikni kompleks yuritish algoritmlari ishlab chiqilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda homiladorlik va tug‘rukni olib borishning o‘rganish natijasida olingan ilmiy xulosalar asosida: 
birinchi ilmiy yangilik. Epilepsiyada gestatsion asoratlar xavfi uning kompensatsiya darajasi fetoplatsentar etishmasligi, pregravidar tayyorgarlik holatiga bog‘liqligi bohalonib, ushbu holatlar tug‘ruq faoliyati buzilish ehtimoligini oshirishi asoslangan. Ijtimoiy samaradorligi: epilepsiya bilan og‘rigan homilador ayollarda tug‘ruq asoratlari 28% kamaydi, perinatal asoratlar 35% kamayishi kuzatildi, chaqaloqlar nogironlik ko‘rsatkichi 42% kamayishiga olib keldi. Antikonvulsant terapiya sxemalarini optimallashtirish orqali ona va chaqaloq hayotiy ko‘rsatkichlarini yaxshilashga erishildi. Iqtisodiy samaradorligi: bir homiladorlikda kuzatuv xarajatlari 420000 so‘mga kamaydi, asoratlarni davolash uchun sarflanadigan xarajatlar 1250000 so‘mga kamayishiga erishildi. Xulosa: epilepsiyada gestatsion asoratlar xavfi uning kompensatsiya darajasi fetoplatsentar etishmasligi, pregravidar tayyorgarlik holatiga bog‘liqligi bohalanishi va asoratlarni davolash uchun sarflanadigan xarajatlar 1250000 so‘mga kamayishi bilan iqtisodiy samaradorlikka erishilgan;
ikkinchi ilmiy yangilik. Epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda fetoplatsentar kompleksning gormonal profili birinchi marta kompleks baholanib, 12–25 haftaning xavfli muddatlarida platsentar laktogen va estriol darajasining ishonchli pasayishida, epilepsiyada platsentar etishmasligining erta shakllanishini isbotlangan. Ijtimoiy samaradorligi: homila holatini taxlil qilish aniqligi 87% ga oshdi, vaqtida tashxis qo‘yish 94% oshishi kuzatildi, erta intervensiya imkoni 76% yaxshilandi. Biokimyoviy markerlar asosida fetoplatsental disfunksiyani erta aniqlash imkoniyati yaratildi. Iqtisodiy samaradorligi diagnostik xarajatlar 315000 so‘mga kamaydi, homila reanimatsiya xarajatlari 890000 so‘mga kamayishiga olib keldi. Xulosa: epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda fetoplatsentar kompleksning gormonal profili birinchi marta kompleks baholanishi, homiladorlikni xavfli muddatlarida platsentar laktogen, estriol darajasining ishonchli pasayishi va epilepsiyada platsentar etishmasligining erta shakllanishini darajasini to‘g‘ri baholash va uning profilaktikasiga erishish imkoniyatini beradi.
uchinchi ilmiy yangilik. homiladorlik davrida epilepsiyaning kechishi xususiyatlari va perinatal asoratlar spektri o‘rtasida o‘rtacha korrelyasion bog‘liqlikni aniqlash oqibatida  yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda markaziy nerv tizimining gipoksik shikastlanishi, morfofunksional etilmaganlik, asfiksiya, tug‘ma rivojlanish nuqsonlari  qayd etilgan va ularning klinik prognozlari baholangan. Ijtimoiy samaradorligi: prognoz mezonlari aniqlanganligidan keyin perinatal o‘lim 67% kamaydi, homila mal`formatsiyalari chastotasini bashoratli tashxislash orqali kongenital anomaliyalarning erta aniqlanishi va profilaktikasini o‘tkazish imkoni yaratildi. Kasalikning dekompensatsiyasi xavf omillarini erta belgilash orqali tegishli chora-tadbirlar ko‘rildi. Iqtisodiy samaradorligi: xavf omillarini aniqlash va prognozlash xarajatlari nisbatan arzon bo‘lib, asoratlarni oldini olish orqali bir bemorga qimmatbaho reanimatsiya va xirurgik aralashuvlar xarajatlaridan o‘rtacha 850000 so‘m iqtisod qilindi. Xulosa: Aniqlangan xavf omillari va baholash mezonlari perinatal holatlarni yaxshilashga, asoratlarni erta oldini olishga va tibbiy yordamning samaradorligini oshirishga xizmat qildi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik. Epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda pregravidar tayyorgarlik, tug‘ruqning muddatidan oldin boshlanishi, homilaning gipoksiyasi va epileptik xurujlarning kuchayish chastotasini sezilarli darajada kamaytiruvchi homiladorlikni kompleks yuritish algoritmlari ishlab chiqilgan. Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi onalar o‘lim ko‘rsatkichi 0% ga tushdi, perinatal o‘lim 67% kamaydi, tug‘ruq travmalari 45% kamayishi kuzatildi. Tabaqalashtirilgan akusherlik taktikasi va mul`tidissiplinar yondashuv algoritmi orqali har bir bemorga individual yondashuv ta’minlandi. Iqtisodiy samaradorligi: kompleks kuzatuv xarajatlari bir ayolga 680000 so‘m tejab, jami yillik iqtisodiy samaradorlik 125400000 so‘mni tashkil qildi. Pregravidar tayyorgarlik algoritmi orqali oldindan rejalashtirilgan homiladorlik ko‘rsatkichini oshirish va asoratlarni kamaytirishga erishildi. Xulosa: epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda homiladorlik va tug‘ruqni kompleks boshqarish orqali 1 nafar bemorga byudjet hisobidan o‘rtacha 1415000 so‘m iqtisod qilish va perinatal asoratlarni 35% kamaytirish imkonini bergan. 
Epilepsiya bilan og‘rigan ayollarda gestatsion va perinatal asoratlarning oldini olish usuli muvofiqlashtirish tamoyillari sog‘liqni saqlash amaliyoti, jumladan, Tadqiqot natijalari Respublika ona va bola salomatiligini muhofaza qilish ilmiy markazi Namangan filiali (03.12.2024 yildagi №471) va Respublika ona va bola salomatiligini muhofaza qilish ilmiy markazi Farg‘ona Respublika ona va bola salomatiligini muhofaza qilish ilmiy markazi filialida (10.11.2024 yildagi №373) amaliyotiga tadbiq etilgan. Uning natijasida kasallik kechishi barqarorlashgan, bemorlarni kasalxonada davolanish muddatlari kamaygan va  ularning hayot sifati ijobiy tomonga o‘zgarishi kuzatilgan. Ilmiy yangilikni boshqa sog‘liqni saqlash muassasalariga joriy etish bo‘yicha Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi ilmiy texnik kengashining 2025 yil 9 martdagi 24 -sonli xulosasi olingan.