Narzullaev Inomjon Sadulla o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Shaxsni yuz tasviri asosida tanib olishning algoritmik va dasturiy ta’minotini ishlab chiqish”, 05.01.04 – “Hisoblash mashinalari, majmualari va kompyuter tarmoqlarining matematik va dasturiy ta’minoti” (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.PhD/T5291.
Ilmiy rahbar: Sultanov Djamshid Baxodirovich texnika fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan mussasa nomi: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
Ilmiy Kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, Ilmiy Kengash raqami: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti huzuridagi ilmiy darajalar beruvchi DSc.13/30.12.2019.T.07.01
Rasmiy opponentlar: Nishanov Axram Xasanovich, texnika fanlari doktori, professor. Abdumalikov Akmaljon Abduxoliq o‘g‘li, texnika fanlari falsafa doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Guliston davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Shaxsni yuz tasviri asosida identifikatsiyalash modellari, algoritmlari va dasturiy majmuasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tayanch vektorlar va piksel intensivligi asosida tasvirdagi yuzlarni qidirish hamda yuz belgilari vektorini shakllantirish algoritmlari ishlab chiqilgan;
diskret veyvlet almashtirishlari asosida yuz belgilari bazasini shakllantirish va ajratish orqali shaxsni tanib olish algoritmi ishlab chiqilgan;
evristik mezonlar asosida yuzning informativ belgilarini aniqlash hamda sinflar orasidagi va ichidagi masofani hisoblash orqali belgilarni tanlashning matematik ta’minoti va algoritmi ishlab chiqilgan;
shaxslarni yuz tasviri asosida tanib olish dasturiy ta’minotining funksional strukturasi hamda dasturlararo axborot almashinuv interfeysi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Shaxsni yuz tasviri asosida tanib olishning yondashuv va algoritmlarini ishlab chiqish bo‘yicha olingan ilmiy natijalarni amaliy qo‘llanilishi quyidagilardan iborat:
yuz xossa va xususiyatlarini inobatga olgan holda yuz tasvirini normallashtirish algoritmi va tayanch vektorlarni inobatga olgan holda tasvirdagi yuzlarni qidirish algoritmlari asosida ishlab chiqilgan dasturiy majmua Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Samarqand filiali amaliy faoliyatiga joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2025-yil 30-iyuldagi ma’lumotnomasi). Natijada kirish-chiqish va talabalar davomatini nazorat qilish bo‘yicha 98% aniqlik bilan yuz tasviri asosida shaxsni identifikatsiyalashni amalga oshirmoqda.
evristik mezonlar asosida yuz informativ belgilarini aniqlash algoritmi shakllantirilgan, shuningdek uning asosida ishlab chiqilgan dasturiy majmua “University of Management and Future Technologies” universiteti amaliy faoliyatiga joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2025-yil 30-iyuldagi ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijalarini qo‘llash universitet talabalarini binolarga kirish-chiqish va davomat qilishga sarflanadigan vaqtni o‘rtacha 12 foizga qisqartirish imkonini berdi;
Veyvlet-almashtirishlari asosida yuz belgilarni shakllantirish va ular asosida shaxsni tanib olish algoritmi asosida ishlab chiqilgan dasturiy majmua Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti amaliy faoliyatiga joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2025-yil 30-iyuldagi ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijalarini qo‘llash “Kompyuter injiniring” fakulteti talabalarini binoga kirish-chiqishini nazorat qilishga va talabalarni davomat qilishga sarflanadigan vaqtni o‘rtacha 10 foizga qisqartirishga imkon berdi va tanib olishni 4-5 foizga yaxshilab o‘rtacha 97% aniqlik darajasini korsatdi.