Юлдошева Умида Темуровннинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Гидроузел пастки бефидаги боғланган грунтли каналнинг деформацияларини тадқиқ этиш”,
05.09.07 – “Гидравлика ва муҳандислик гидрологияси”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.3.PhD/Т6051
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Қаршиев Рустам Жураевич, техника фанлари фалсафа доктори, катта илмий ҳодим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат техника университети университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Қарши давлат техника университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи PhD.04/30.04.2021.Т.111.04. рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар:Янгиев Асрор Абдихамидович, техника фанлари доктори, профессор, Суюнов Жавлон Шералиевич, техника фанлари фалсафа доктори, доцент
Етакчи ташкилот: Аму-Қашқадарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: пастки беф боғланган грунтли канал ўзанининг деформацияланадиган участкасидаги маҳаллий ювилишнинг гидравлик ҳисоб усулини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иншоот пастки бефидаги канал ўзанининг деформацияланадиган участкасида боғланган грунт ва гидравлик сакраш шароитлари инобатга олиниб оқим тезлигининг маҳаллий ювилиш зонасини ўлчамларига таъсири баҳоланган;
боғланган грунтли каналнинг маҳаллий ювилиш жараёнида кинетик энергия коеффициентининг аниқланиши сўндиргичдан кейинги сакрашнинг шароити ва тезликларнинг тарқалиш нотекислиги инобатга олиниб такомиллаштирилган;
иншоот пастки бефидаги боғланган грунтли каналнинг маҳаллий ювилиши чуқурлигини вақт бўйича ювилиши инобатга олиниб боғланган грунт ювилишининг интенсивлигини баҳолаш олинган маълумотларни статистик қайта ишлаш усулига кўра асосланган;
иншоот пастки беф маҳкамланган участкадан кейинги маҳаллий ювилиш зонасининг максимал чуқурлигигача бўлган масофани ва маҳаллий ювилиш зонасини умумий узунлигини аниқлашнинг ҳисобий эмпирик боғланишлари инобатга олиниб, боғланган грунтли ўзаннинг маҳаллий деформацияларини гидравлик ҳисоб усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Иншоот пастки бефи боғланган грунтли участкасидаги маҳаллий ювилишни тадқиқ қилиш бўйича олинган натижалар асосида:
пастки беф боғланган грунтли участкасида деформацион жараёнларни ҳисоблаш усули Қишлоқ ва сув ҳўжалиги вазирлиги тасарруфидаги Аму-Қашқадарё ирригация тизимлари ҳавза бошқармасининг “Қашқадарё вилояти Қарши туманида жойлашган М-3 каналида жорий этилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 27-сентябр 2025-йил 04/19-5286-сон маълумотномаси). Натижада каналларнинг сув ўтказиш имконияти таклиф қилинган ҳисоб усулининг қўлланиши асосида 5-8 % га ошириш имкони яратилган;
“Иншоот пастки бефи деформацияланадиган участкасидаги маҳаллий ювилишни ҳисоби бўйича тавсиялар” “Гидропроект” МЧЖ да фойдаланилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 27-сентябр 2025-йил 04/19-5286-сон маълумотномаси). Натижада каналларнинг сув ўтказиш имконияти таклиф қилинган ҳисоб усулининг қўлланиши асосида 7-10 % га ошириш имконияти яратилган;
“Иншоот пастки бефи деформацияланадиган участкасидаги маҳаллий ювилишни ҳисоби бўйича тавсиялар” “Сув хўжалиги вазирлиги” тасарруфидаги “УЗГИП” АЖ лойиҳалаш институтида гидротехника иншоотларини лойиҳалашда фойдаланилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 27-сентябр 2025-йил 04/19-5286-сон маълумотномаси). Натижада канал деформацион жараёнларининг камайишига ва фойдаланиш самарадорлигини 7-10 % га ошириш имконияти яратилган.