Абдурахмонова Шоҳидахон Абдуқодировна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида
эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Интеграциялашган таълим муҳитида бўлажак мутахассисларнинг амалий касбга тайёргарлаш методикасини такомиллаштириш (“Материалшунослик” фани мисолида)”, 13.00.02 - Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/Ped6988
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: педагогика фанлари доктори, профессор, Ҳимматалиев Дўстназар Омонович.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.10.01 рақамли Илмий Кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: педагогика фанлари доктори, профессор, Хакимова Мухаббат Файзиевна (13.00.05); техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент Бердимуратов Парахат Таджимуратович (05.07.01).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети.
Диссертаця йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: техника олий таълим муассасаларида интеграциялашган таълим муҳитида бўлажак мутахассисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштириш методикасига хулоса ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
техника олий таълим муассасалари талабаларининг амалий касбий фаолиятининг мазмуни, тузилиши ва кўп ўлчовли хусусиятларини аниқлаб, амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришда ихтисослик фанларни ўқитиш имкониятларидан келиб чиққан ҳолда бўлажак муҳандисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришнинг методик асослари аниқлаштирилган;
талабаларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришда ўз даражасини акс эттириши учун тестлар, ёзма ишлар, дастурлар, сўровномалар, имтиҳонлар ва ташхислашнинг муқобил усулларини ишлаб чиқиш ва илмийлик, узлюксизлик, тизимлилик, интегративлик, прогностик, инновационлик тамойиллари ёрдамида бўлажак муҳандисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришнинг методик модели ишлаб чиқилган;
интеграциялашган таълим муҳитида технологик, тадқиқий ва интегратив ёндашувлар асосида ва ихтисослик фанларни ўқитишнинг услубий таъминотини мазмунан ривожлантириш, амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришни моделлаштириш, ихтисослик фанларни ўқитиш методикаси Cритиcал тҳинкинг девелопмент, “СCАМПЕР” стратегияси, Виолент аттаск оф тҳоугтҳс, Бласк Бох Тестинг, Парадокслар каби интерфаол методлар ёрдамида такомиллаштирилган;
талабаларнинг репродуктив, креатив ҳамда изланувчан каби амалий касбий компетентлик кўрсаткичлари ҳамда витаген (амалий фаолият тажрибаси) параметрларини масофавий шаклда комплекс ва автоматик баҳолаш босқичлари дифференциал ва методологик ёндашув асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: техника олий таълим муассасалари талабаларида интеграциялашган таълим муҳитида бўлажак мутахассисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштириш методикаси бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
техника олий таълим муассасалари талабаларининг амалий касбий фаолиятининг мазмуни, тузилиши ва кўп ўлчовли хусусиятларини аниқлаб, ихтисослик фанларни ўқитиш имкониятларидан келиб чиққан ҳолда бўлажак муҳандисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришнинг методик асосларини аниқлаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялари “Материалларнинг физик хоссалари”, “Материалшунослик ва конструксион материаллар технологияси” ва “Материалшунослик” номли ўқув қўлланмалари мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2025-йил 26-июндаги 02/01-01-235-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак мутахассисларнинг муҳандисликка доир амалий касбий тайёргарлигини ривожлантириш имконига эга бўлинган;
талабаларнинг интеграциялашган таълим муҳитида илмийлик, узлюксизлик, тизимлилик, интегративлик, прогностик, инновационлик тамойиллари ёрдамида бўлажак муҳандисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришнинг методик модели мазкур тамойилларни мантиқий асосига таянган ҳолда “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, Наманган муҳандислик-технология институти ҳамда Жиззах политехника институтларида тажриба-синовидан ўтказилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2025-йил 26-июндаги 02/01-01-235-сонли маълумотномаси). Мазкур модел талабаларнинг амалий касбий компетенсиясини оширишга хизмат қилган;
бўлажак муҳандисларнинг амалий касбий тайёргарлигини такомиллаштиришнинг педагогик механизмини талабанинг шахсий потенсиалини намоён бўлишига қаратилган субект-субект муносабатлар тизимини индивидуал таълим траекторияси билан талабаларнинг касбий компетенсияларини оширишга мўлжалланган “Материалшунослик ва конструксион материаллар технологияси” номли электрон дарслик ва мобил иловалар мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2025-йил 26-июндаги 02/01-01-235-сонли маълумотномаси). Натижада, бўлажак мутахассисларни амалий касбий фаолиятга тайёрлаш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.