Matniyozova Marhabo Abdug‘apporovnaning
falsafa doktori (PhD) Dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Talabalarda psixologik yordam to‘g‘risidagi ijtimoiy tasavvurlar”, 19.00.05–“Ijtimoiy psixologiya. Etnopsixologiya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.2.PhD/P1041.
Ilmiy rahbar:Nurullaeva Baxtigul Bobojonovna, psixologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi:Abu Rayhon Beruniy nomidagi Urganch davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Nizomiy nomidagi O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti PhD.03/30.12.2021.P.26.02
Rasmiy opponentlar: Karimova Vasila Mamanosirovna, psixologiya fanlari doktori, professor; Tojiboeva Gulhumor Rahmonjonovna, psixologiya fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi talabalarda psixologik yordam to‘g‘risidagi ijtimoiy tasavvurlarini tadqiq qilish asosida oliy ta’lim muassasalari psixologlari faoliyatini takomillashtirishga qaratilgan amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarning psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlari psixolog-mijoz munosabatlari borasidagi tushunchalarning kognitiv, affektiv va konativ komponentlarini differensial namoyon bo‘lishiga ko‘ra psixologik yordamga bo‘lgan ishonch va uni qabul qilish darajasining emosional tolerantlik orqali rivojlanishiga identiv ekanligi dalillangan.
talabalik davrining ontogenetik differensial xususiyatlariga ko‘ra «muammoni bartarf etish» va «ijtimoiy tayanch izlash» strategiyalari bilan bog‘liq ijobiy, «muammodan qochish» va affektiv komponentga bog‘liq salbiy yo‘nalishdagi ijtimoiy tasavvurlarning konstruktlarini namoyon bo‘lishi tufayli psixologik yordam haqidagi kognitiv – affektiv – konativ tushunchalarning semiotik birligi stressli vaziyatlardagi konstruktiv koping xulq orqali rivojlanishi aniqlangan;
rivojlanishning yuvenal davri sub’ektlariga mansub talabalarda lingvistik, matematik-mantiqiy, shaxslararo, shaxsning ichki olamiga yo‘nalgan, kinestetik intellekt turlarining ta’siri tufayli psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlarning ko‘p omilli intellekt tizimining verifikasiatsiyasi psixologning professional pozisiyasini idrok qilish xususiyati asosida dalillangan;
talabalarda psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan model kognitiv tushunchalarning aniqligi, affektiv munosabatning barqarorligi va konativ faollik darajasining o‘sishi bilan birga, psixologik yordamni idrok etish, qabul qilish va undan foydalanishga tayyorlik darajasini oshirganligi tufayli ijtimoiy ishonchning mustahkamlanishini metakognitiv o‘zgarishlar, affektiv rezonans va ijtimoiy perseptiv samaradorlik orqali o‘zgartirish asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Talabalarda psixologik yordam haqidagi tasavvurlarini rivojlantirishning psixologik asoslarini ijtimoiy-psixologik jihatdan tadqiq etishda olingan ilmiy natijalar asosida:
talabalarning psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlari psixolog-mijoz munosabatlari borasidagi tushunchalarning kognitiv, affektiv va konativ komponentlarini differensial namoyon bo‘lishiga ko‘ra psixologik yordamga bo‘lgan ishonch va uni qabul qilish darajasining emosional tolerantlik orqali rivojlanishiga identiv ekanligi dalillanganligiga oid ilmiy xulosa ma’lumotlar Nizomiy nomidagi O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 23-avgustdagi 443-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 20-avgustdagi 443a-son ma’lumotnomasi). Natijada bo‘lajak pedagog-psixolog mutaxassislarni talabalarda psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlariga oid o‘quv mashg‘ulotlari mazmunini takomillashtirishga erishilgan;
talabalik davrining ontogenetik differensial xususiyatlariga ko‘ra «muammoni bartarf etish» va «ijtimoiy tayanch izlash» strategiyalari bilan bog‘liq ijobiy, «muammodan qochish» va affektiv komponentga bog‘liq salbiy yo‘nalishdagi ijtimoiy tasavvurlarning konstruktlarini namoyon bo‘lishi tufayli psixologik yordam haqidagi kognitiv – affektiv – konativ tushunchalarning semiotik birligi stressli vaziyatlardagi konstruktiv koping xulq orqali rivojlanishi aniqlanganligi haqidagi ilmiy xulosalar Nizomiy nomidagi O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 23-avgustdagi 443-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 20-avgustdagi 443a-son ma’lumotnomasi). Natijada bo‘lajak pedagog-psixolog mutaxassislarni talabalarda psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlariga oid o‘quv mashg‘ulotlari mazmunini takomillashtirishga erishilgan;
rivojlanishning yuvenal davri sub’ektlariga mansub talabalarda lingvistik, matematik-mantiqiy, shaxslararo, shaxsning ichki olamiga yo‘nalgan, kinestetik intellekt turlarining ta’siri tufayli psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlarning ko‘p omilli intellekt tizimining verifikasiatsiyasi psixologning professional pozisiyasini idrok qilish xususiyati asosida dalillangan takliflar Nizomiy nomidagi O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 23-avgustdagi 443-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 20-avgustdagi 443a-son ma’lumotnomasi). Mazkur takliflarning joriy etilishi natijasida pedagog-psixologlarning talabalarning intellekt turlari ularning psixologik yordam haqidagi bilimlarini boyitish imkoniyati paydo bo‘lgan;
talabalarda psixologik yordam haqidagi ijtimoiy tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan model kognitiv tushunchalarning aniqligi, affektiv munosabatning barqarorligi va konativ faollik darajasining o‘sishi bilan birga, psixologik yordamni idrok etish, qabul qilish va undan foydalanishga tayyorlik darajasini oshirganligi tufayli ijtimoiy ishonchning mustahkamlanishini metakognitiv o‘zgarishlar, affektiv rezonans va ijtimoiy perseptiv samaradorlik orqali o‘zgartirish asosida takomillashtirilgan ekanligi haqida ilmiy xulosalar Nizomiy nomidagi O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 23-avgustdagi 443-son buyrug‘i bilan «Ijtimoiy psixologiyasi» moduliga kiritilgan (O‘zbekiston milliy pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazning 2025-yil 20-avgustdagi 443a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalarda psixologik yordam haqida tasavvurlarini rivojlantirish imkoniyatlariga mo‘ljallangan rsixologik treninglar ishlab shiqilgan.
