Ashuraliev Shoxijaxon Xasanboevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Mellori-Veys sindromida diagnostika va davolash yondashuvlarining mutanosibligini takomillashtirish», 14.00.27 – Xirurgiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.4.PhD/Tib5225.
Ilmiy rahbar: Sattarov Oybek Taxirovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat tibbiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Andijon davlat tibbiyot instituti, DSc.04/30.12.2019.Tib.95.01.
Rasmiy opponentlar: Xakimov Dilshodbek Mamadalievich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Djumaniyozov Djavoxir Azadboevich, tibbiyot fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: Abu Ali Ibn Sino nomidagi Tojikiston davlat tibbiyot universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: zamonaviy kompleks yondashuvlarga asoslangan holda Mellori-Veys sindromini tashxislash va davolash natijalarini yaxshilashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk marta Mellori-Veys sindromida endovizual ko‘rik vaqtida zararlanish tabiati, o‘lchamlari, qon ketish manbasi va intensivligi, kechishi va turiga ko‘ra aynan ushbu kasallikka xos bo‘lgan qon ketishining endoskopik tasnifi ishlab chiqilgan;
Mellori-Veys sindromining rivojlanish xavf omillari, zararlanish darajasi, qon ketishining tabiati, endoskopik tavsifi hamda klinik kechish xususiyatlarini inobatga olgan holda tashxisot va davolash yondashuvlari takomillashtirilgan;
Mellory-Veys sindromida gemostaz maqsadida qon ketish manbasi bo‘lishi mumkin bo‘lgan qizilo‘ngachning ezofagogastral o‘tish qismi va me’daning kardial qismini intraluminar adekvat boshqariluvchi kompressiya qilish imkonini beruvchi maxsus ballonli nazogastral zond takomillashtirilgan;
zamonaviy kompleks yondashuvlarga asoslangan holda Mellory-Veys sindromida tashxislash va davo turini tanlash imkonini beruvchi takomillashtirilgan diagnostik va davolash tartibotining klinik samaradorligi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Mellori-Veys sindromi bilan kasallangan bemorlarni tashxislash va kompleks davolash natijalarini yaxshilash bo‘yicha olib borilgan ilmiy-tadqiqot natijalari asosida:
birinchi ilmiy yangilik: ilk marta Mellori-Veys sindromida endovizual ko‘rik vaqtida zararlanish tabiati, o‘lchamlari, qon ketish manbasi va intensivligi, kechishi va turiga ko‘ra aynan ushbu kasallikka xos bo‘lgan qon ketishining ishlab chiqilgan endoskopik tasnifi Toshkent tibbiyot akademiyasi Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 23 dekabrdagi 12-24/433-t-son bilan tasdiqlangan “Mellori-Veys sindromida diagnostika va davolash yondashuvlarining mutanosibligini takomillashtirish usuli” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan natijalar Toshkent shahar tez tibbiy yordam klinik shifoxonasining 2025 yil 22 yanvardagi 2-son va Toshkent viloyati Yangiyo‘l tuman tibbiyot birlashmasining 2025 yil 22 yanvardagi 159-10-146-TB/2025-son buyruqlari bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2025 yil 22 maydagi 18/03-sonli xulosasi). Ilmiy yangilik natijalarining ijtimoiy samaradorligi: ushbu ilmiy yangilikni Mellori-Veys sindromi bo‘lgan bemorlarni tashxislashda inobatga olish kompleks tashxislash samaradorligini oshiradi, qon ketish manbasini o‘z vaqtida aniqlashga va to‘xtatishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: ilmiy yangilikni tashxisot standartiga kiritish tezkor tashxis qo‘yishni ta’minlagani holda o‘rinsiz va uzoq davom etuvchi tekshiruvlarni o‘tkazishni bartaraf etadi. Buning natijasida 1 bemorni tekshirish uchun sarflanadigan mablag‘larni qisqartishga imkon beradi. Xulosa: ushbu ilmiy yangilikni tashxisot standartlariga kiritish tekshiruvlar sonini qisqartirish hisobiga tadqiqot ko‘lami bo‘yicha (n=124) 21824000 so‘m byudjet mablag‘lari tejalishiga imkon beradi.
ikkinchi ilmiy yangilik: Mellori-Veys sindromining rivojlanish xavf omillari, zararlanish darajasi, qon ketishining tabiati, endoskopik tavsifi hamda klinik kechish xususiyatlarini inobatga olgan holda takomillashtirilgan tashxisot va davolash yondashuvlari Toshkent tibbiyot akademiyasi Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 23 dekabrdagi 12-24/433-t-son bilan tasdiqlangan “Mellori-Veys sindromida diagnostika va davolash yondashuvlarining mutanosibligini takomillashtirish usuli” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan natijalar Toshkent shahar tez tibbiy yordam klinik shifoxonasining 2025 yil 22 yanvardagi 2-son va Toshkent viloyati Yangiyo‘l tuman tibbiyot birlashmasining 2025 yil 22 yanvardagi 159-10-146-TB/2025-son buyruqlari bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2025 yil 22 maydagi 18/03-sonli xulosasi). Ilmiy yangilik natijalarining ijtimoiy samaradorligi: takomillashtirilgan tashxisot va davolash yondashuvlaridan foydalanish qon ketish bilan asoratlangan Mellori-Veys sindromi bo‘lgan bemorlarni xayotini saqlab qolishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: taklif etilgan yondashuvlarni qo‘llash orqali bemorlarning statsionarda bo‘lish muddati o‘rtacha 1,3 kunga qisqartirildi. Buning natijasida 1 bemorning statsionarda bo‘lishi 1 kunlik jami xarajatlarining o‘rtacha miqdori (dori-darmonlar, tekshiruvlar bilan birgalikda) 540480 so‘mni tashkil etgani holda 702624 so‘m byudjet mablag‘lari iqtisod qilinishiga imkon bergan. Xulosa: ushbu ilmiy yangilikni davolash standartlariga kiritish o‘rin-kunlarni qisqartirish hisobiga tadqiqot ko‘lami bo‘yicha (64 bemorda ushbu yondashuvlar qo‘llanilgan) 44967936 so‘m byudjet mablag‘lari tejalishiga imkon beradi.
uchinchi ilmiy yangilik: Mellory-Veys sindromida gemostaz maqsadida qon ketish manbasi bo‘lishi mumkin bo‘lgan qizilo‘ngachning ezofagogastral o‘tish qismi va me’daning kardial qismini intraluminar adekvat boshqariluvchi kompressiya qilish imkonini beruvchi takomillashtirilgan maxsus ballonli nazogastral zond Toshkent tibbiyot akademiyasi Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 23 dekabrdagi 12-24/433-t-son bilan tasdiqlangan “Mellori-Veys sindromida diagnostika va davolash yondashuvlarining mutanosibligini takomillashtirish usuli” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan natijalar Toshkent shahar tez tibbiy yordam klinik shifoxonasining 2025 yil 22 yanvardagi 2-son va Toshkent viloyati Yangiyo‘l tuman tibbiyot birlashmasining 2025 yil 22 yanvardagi 159-10-146-TB/2025-son buyruqlari bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2025 yil 22 maydagi 18/03-sonli xulosasi). Ilmiy yangilik natijalarining ijtimoiy samaradorligi: Mellory-Veys sindromida gemostaz maqsadida takomillashtirilgan maxsus ballonli nazogastral zonddan foydalanish qon ketishini muvaqqat to‘xtatishga, bemor xayotini saqlab qolishga, boshqa asoratlarni oldini olishga va takroriy davolashga bo‘lgan ehtiyojni kamaytirishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: takomillashtirilgan maxsus ballonli nazogastral zonddan foydalanish orqali bemorlarning statsionarda bo‘lish muddati o‘rtacha 1,3 kunga qisqartirildi. Buning natijasida 1 bemorning statsionarda bo‘lishi 1 kunlik jami xarajatlarining o‘rtacha miqdori 540480 so‘mni tashkil etgani holda 702624 so‘m byudjet mablag‘lari iqtisod qilinishiga imkon bergan. Xulosa: ushbu ilmiy yangilikni davolash standartlariga kiritish o‘rin-kunlarni qisqartirish hisobiga tadqiqot ko‘lami bo‘yicha (n=64) 44967936 so‘m byudjet mablag‘lari tejalishiga imkon beradi.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: zamonaviy kompleks yondashuvlarga asoslangan holda Mellory-Veys sindromida tashxislash va davo turini tanlash imkonini beruvchi takomillashtirilgan diagnostik va davolash tartibotining klinik samaradorligi isbotlanganligi Toshkent tibbiyot akademiyasi Muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 23 dekabrdagi 12-24/433-t-son bilan tasdiqlangan “Mellori-Veys sindromida diagnostika va davolash yondashuvlarining mutanosibligini takomillashtirish usuli” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan natijalar Toshkent shahar tez tibbiy yordam klinik shifoxonasining 2025 yil 22 yanvardagi 2-son va Toshkent viloyati Yangiyo‘l tuman tibbiyot birlashmasining 2025 yil 22 yanvardagi 159-10-146-TB/2025-son buyruqlari bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2025 yil 22 maydagi 18/03-sonli xulosasi). Ilmiy yangilik natijalarining ijtimoiy samaradorligi: takomillashtirilgan diagnostik va davolash tartibotidan foydalanish Mellori-Veys sindromi bo‘lgan bemorlarda kompleks tashxislash samaradorligini oshirishga, adekvat davolash usulini tanlashga va samarali natijaga erishishga imkon beradi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: takomillashtirilgan diagnostik va davolash tartibotidan foydalanish bemorlarning statsionarda bo‘lish muddatini o‘rtacha 1,3 kunga qisqartirishga hamda 1 bemorning statsionarda bo‘lishining jami xarajatlarini qisqarishi hisobiga 702624 so‘m byudjet mablag‘lari iqtisod qilinishiga imkon bergan. Xulosa: ushbu ilmiy yangilikdan foydalanish o‘rin-kunlarni qisqartirish hisobiga tadqiqot ko‘lami bo‘yicha (n=124) 87125376 so‘m byudjet mablag‘lari tejalishiga imkon beradi.
