Каримов Нодирбек Шухрат ўғлининг фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Ли Мунёл қисса ва ҳикоялари бадиияти”, 10.00.05 – Осиё ва Африка халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.PhD/Fil5019
Илмий раҳбар Сайдазимова Умида Турахановна, филология фанлари доктори, профессор Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.21.01.
Расмий оппонентлар: Зиямуҳамедов Жасур Ташпулатович, филология фанлари доктори, профессор; Шодмонов Нафас Намазович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ли Мунёл қисса ва ҳикояларида бетакрор бадиий хусусиятларни илмий жиҳатдан асослаб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
ХХ асрнинг иккинчи ярмида узоқ асрлик хитой маданияти ва санъати, япон истилоси даврида кириб келган ғарб, япон ва рус адабиёти, мафкуравий курашлар, ҳарбий бошқарув даври таъсирига тушган замонавий адабиёт учта босқичда ўрганилган;
Ли Мунёл қисса ва ҳикояларида ички урушдан кейин юзага келган тартибсизликлар, маданий қатламдаги турли фикрлилик, руҳий изтироб, ижтимоий зиддиятнинг инсон табиатига таъсири, ахлоқий-маънавий таназзул тасвирида муаллиф консепсияси очиб берилган;
авлодлар ўртасида азалий қадриятлар тўқнашуви, жамият ва инсоният зиддиятлари, анъана ва янгилик ўртасидаги кураш мумтоз давр корейс насрида етакчилик қилувчи учта диний фалсафий таълимот ҳамда Устоз-шогирд, ҳарбий бошқарув даврида аскарлик хизматидан қайтган олибсотар образларида кўриб чиқилган;
муаллиф қўллаган очиқ, ёпиқ макон ҳамда замонда корейс жамиятининг қисқа муддатли озодлик, фуқаролар уруши, мафкуравий бўлиниш, саноатлаштириш ҳамда ҳарбий бошқарув даври қиёфаси акс этганлиги, давр муҳитини беришда эса мамлакат армияси сафига олинаётган ёшлар, аскарлар, зобитлар, меҳрибонлик уйи тарбияланувчилари, ибодатхона тарбияланувчилари, ўтмишини беркитиш учун роҳиблик рутбасини кийган инсонлар каби янги бадиий образларга мурожаат қилганлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий корейс қисса ва ҳикояларида тадқиқоти бўйича ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
замонавий корейс ёзувчиси Ли Мунёл ҳикояларида давр ва инсон тасвири, ҳарбий бошқарув ижтимоий муҳити таъсирида зўравонликка учраган инсонларнинг маънавий олами, қаҳрамон эътиқодининг ўзига хос хусусиятлари, адиб яратган образлар тизимида корейс халқи руҳиятини англаш каби масалаларни ёритишда рамзий тимсоллар, янги тасвир воситалари бўйича олинган илмий-назарий натижаларидан Корея Республикасининг Конянг Cйбер университетининг. “2024-йил КФ Нехт Генератион Кореан Теачер Cоурсе” курс тингловчилари учун маърузалар циклида фойдаланилган. (Конянг Cйбер университетининг 16-апрел 2024-йилдаги 118-39-сонли маълумотномаси). Натижада Ли Мунёл ҳикояларининг корейс насри тарихидаги ўрни, мазкур давр инсони ботинидаги фожеа, ҳикоя қаҳрамонлари қисмати билан боғлиқ воқеа-ҳодисалар тасвирида макон ва замон каби масалаларнинг янги талқини тамойилларини аниқлашга хизмат қилган;
ёзувчининг “Қақнус қуши” қиссасида устоз-шогирд муносабатларига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали”нинг “Жаҳон адабиёти”, “Адабий жараён”, “Таълим ва тараққиёт” каби адабий-бадиий, маънавий-маърифий эшиттиришларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали”нинг 2024-йил 31-октябрдаги 04-36-1149-сонли маълумотномаси). Натижада ёзувчининг бадиий нияти, инсон руҳиятини тасвирлашдаги маҳорати, устоз-шогирд ботинидаги инсоний қадриятлар ва олий мақсадлар каби масалаларга доир умумлашма хулосаларга келинган;
Ўзбекистон-Корея дўстлик жамияти томонидан ўтказилган турли ижобий лойиҳаларда, ёш ижодкорлар тўгараклар фаолиятида диссертация иши илмий натижаларидан фойдаланилган. (“Ўзбекистон-Корея” Дўстлик ва маънавий-маърифий алоқалар жамиятининг 2024-йил 7-октябрдаги № 11-24-сонли маълумотномаси). Ли Мунёл ҳикояларида тарихдан сабоқ берувчи ижтимоий-сиёсий муҳит, шахс ҳаётидаги руҳий изтироблар, қийинчиликлар, хотираларда қолган қайдларнинг бадиий талқини масалаларини таҳлил қилиш замонавий корейс ҳикоячилигида сифат ўзгаришлар хусусиятларини аниқлашга хизмат қилади. Муаллифнинг ҳикоя яратиш маҳорати, ҳикояларида умуминсоний ғоялар тасвири, ҳозирги корейс ҳикояларининг композицияси, муаллиф бадиий ғояси, макон ва замон, ёпиқ ва мавҳум замон, ўхшаш сарлавҳали мавзулар сюжети каби муаммоларни илмий таҳлилга тортиш муҳимлик касб этади. Натижада, корейс ва ўзбек халқларининг икки томонлама маданий, илмий муносабатларини чуқурлаштиришга эришилган.