Ходжакулова Диёра Эркин қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  “Судяларда касбий деформация намоён бўлишининг ижтимоий-психологик хусусиятлари” мавзусидаги 19.00.05 – “Ижтимоий психология. Этнопсихология” (психология фанлари).  
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.3.PhD/458
Илмий раҳбар:Мухамедова Дилбар Гафурджановна, психология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи:Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, PhD.03/30.12.2021.P.01.07.
Расмий оппонентлар: Ш.Х.Абдуллаева психология фанлари доктори, профессор; Л.С.Турсунов психология фанлари номзоди ,доцент; 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар Вазирлиги академияси 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Судяларда касбий деформация намоён бўлишининг ижтимоий-психологик хусусиятларини ўрганиш ҳамда унинг олдини олиш ва коррексиялаш бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: судяларда касбий деформациянинг шаклланиши ва намоён бўлишига таъсир этувчи асосий ижтимоий-демографик ва психологик омиллар, жумладан, ўзини ўзи баҳолаш, эмпатия даражаси, назорат локуси ва низоли хулқ-атвор услублари аниқланган ва тизимлаштирилган;
судяларда касбий деформация намоён бўлишининг ижтимоий-демографик хусусиятлари аниқланди. Аёлларда касбий деформация кўпинча ҳиссий толиқиш йўлидан, эркакларда эса деперсонализация йўлидан бориши, касбий деформациянинг ривожланиши учун энг муҳим давр ўртача ёш (40-50 ёш) ва 5 йилдан 15 йилгача бўлган иш стажи эканлиги аниқланган; 
деформация хавфини дастлабки босқичларда башорат қилиш ва ташхислаш имконини берувчи касбий деформациянинг эмоционал сўниш каби компонентлари ва судялар шахсининг ижтимоий-психологик хусусиятлари ўртасидаги ўзаро боғлиқликлар аниқланган;
судяларнинг касбий фаолияти ва шахсий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда касбий деформациянинг олдини олиш ва коррексиялашга қаратилган судяларни психологик қўллаб-қувватлаш бўйича амалий тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Низомий номидаги Ўзбекистон  Миллий педагогика университети номидаги Ўқув илмий маркази 2024 10.11. ПМ 255-қарорига асосан Ўзбекистон Миллий университети тадқиқотчиси Ходжакулова Диёра Эркин қизининг “Судяларда касбий деформация намоён бўлишининг ижтимоий-психологик хусусиятлари” мавзусида 19.00.05 Ижтимоий психология. Этнопсихология ихтисослигидан Психология фанлари бўйича фалсафа доктори PhD илмий даражасини олиш учун тайёрлаган диссертация иши натижаларини жорий этилиши; 
 Судяларда касбий деформациянинг шаклланиши ва намоён бўлишига таъсир этувчи асосий ижтимоий-демографик ва психологик омиллар, жумладан, ўзини ўзи баҳолаш, эмпатия даражаси, назорат локуси ва низоли хулқ-атвор услублари аниқланганлиги ва тизимлаштирилганлигига доир касбий деформацияни аниқлаш учун ишлаб чиқилган диагностик мажмуа “Шахс психологияси” ва “Психодиагностика” модулларига киритилган. Уларни амалиётда қўллаш амалиётчи психологларда касбий деформация тўғрисидаги билимларни чуқурлаштириш ва касбий компетентликни ошириш имконини берди, бу эса суд амалиётида психологик хизматни ташкил этиш учун шароит яратиб, касбий сўниш ва деформация аломатларини эрта аниқлашга, ўз вақтида психологик ёрдам кўрсатишга ва ҳиссий чарчоқ билан боғлиқ касбий хатолар хавфини камайтиришга хизмат қилган;
 Судяларни қўллаб-қувватлашда иш стажи, ёши ва жинсини ҳисобга олган ҳолда дифференциаллашган ёндашув зарурлигини кўрсатувчи судяларда аниқланган касбий деформация намоён бўлишининг ижтимоий-демографик хусусиятлари “Шахс психологияси” ва “Меҳнат психологияси” модулларига киритилган. Натижада амалиётчи психологларнинг касбий малакасини оширишга ёрдам бериб, уларни ёш судяларнинг мослашув дастурларига, психологик ёрдам курсларига, ротация ва юкламани тақсимлаш тизимига киритиш орқали хавф гуруҳларида деформация даражасини пасайтириш, улар орасида касбдан қониқишни ошириш ва жамоадаги иқлимни яхшилаш имконини берган;
 Эрта босқичларда деформация хавфини башорат қилиш ва ташхислаш имконини берувчи касбий деформациянинг ҳиссий чарчоқ каби компонентллари ва судялар шахсининг ижтимоий-психологик хусусиятлари ўртасидаги аниқланган ўзаро боғлиқликлар “Шахс психологияси” ва “Психологик тренинг” модулларига киритилган. Натижада амалиётчи психологлар фаолиятининг методик таъминотини кучайтиришга, тегишли эслатмани ишлаб чиқишга, касбий сўниш ва деформация белгиларини аниқлаш бўйича қўлланмани ишлаб чиқишга, ходимларни бошқариш тизимини такомиллаштиришга, судяларга ўз вақтида ёрдам кўрсатишга ва жамоада низоларнинг олдини олишга хизмат қилган;
 Судяларнинг касбий фаолияти ва шахсий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда касбий деформациянинг профилактика ва коррексиясига қаратилган судяларни психологик қўллаб-қувватлаш бўйича ишлаб чиқилган амалий тавсиялар “Шахс психологияси” ва “Психологик тренинг” модулларига киритилган. Натижада психологларнинг касбий компетентлигини ошириб, уларга психологик ёрдамнинг таркибий бўлинмасини самарали ташкил этиш, судяларнинг руҳий саломатлигини тизимли қўллаб-қувватлаш, кадрлар қўнимсизлигини камайтириш ва суд тизимига бўлган ишончни ошириш имконини берган.