Тухтабаев Мирзохид Ахмаджановичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Пахтачилик трактори шинасини тупроқ зичланишига таъсири бўйича танлаш», 05.07.01–Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.2.PhD/T219.

Илмий раҳбар: Бойметов Рустам Исаевич, техника фанлари доктори, профессор

Диссертация бажарилган муассаса номи: Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.27.06.2017.T.10.01.

Расмий оппонентлар: Худайбердиев Толибжон Солиевич, техника фанлари доктори, профессор; Камилов Асил Икрамович, техника фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги техника ва технологияларни сертификатлаш ва синаш давлат маркази.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: чопиқ трактори ғилдиракларига мақбул шиналар турини танлаш ҳамда уларнинг тупроққа таъсирини тадқиқ этиш асосида тупроқнинг зичланишини камайтиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

тракторларнинг ғилдирак формуласи, шиналарга қўйилган агротехник талаблар ва уларнинг тупроққа кўрсатадиган таъсирини ҳисобга олган ҳолда  шина танлаш усули ишлаб чиқилган;

пахтачилик трактори шинасининг тупроқ зичланиши ва ундаги изнинг чуқурлигига таъсири агрегатнинг ҳаракат тезлиги ва шина ички ҳаво босимини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;

пахтачилик трактори учун мақбул шина тури уни профил кенглиги ва ички ҳаво босимининг тупроқ зичланишига таъсирини ҳисобга олган ҳолда асосланган;

пахтачилик трактори шинасининг тупроққа таъсирини ифодаловчи кўрсаткичлари ҳамда унинг мақбул параметрларини аниқлаш учун аналитик боғланишлар олинган;

танланган шина ўрнатилган пахтачилик тракторининг тупроққа кўрсатадиган таъсири тупроқнинг хоссалари, шинанинг параметрлари ҳамда агрегат тезлигига боғлиқ равишда аниқланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Пахтачилик трактори шинасини тупроқ зичланишига таъсири бўйича танлашда олинган натижалар асосида:

шиналарни лаборатория шароитида синаш қурилмасига Интеллектуал мулк агентлигининг фойдали моделга патенти олинган («Шиналарни синаш учун стенд», №FAP 00836–2014 й.). Натижада тўрт ғилдиракли пахтачилик трактори олд ва етакчи ғилдиракларига шиналарни танлаш учун кетадиган меҳнат ва вақт сарфини камайтириш имкони яратилган;

мақбул параметрларга эга бўлган шина билан жиҳозланган пахтачилик трактори Андижон вилоятининг Қўрғонтепа туманидаги “Оқсув” фермер хўжалиги пахта далаларида кенг қамровли машиналар билан агрегатланган ҳолда жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 11 декабрдаги 02/023-339-сон  маълумотномаси). Натижада агротехник жараёнларни бажаришда тракторлар ғилдираклари билан тупроқнинг зичланиши 6 фоизга, ёнилғи сарфи 25 фоизгача камайтириш имкони яратилган;

тўрт ғилдиракли чопиқ тракторининг ғилдиракларига танланган мақбул шина параметрлари “Трактор” Махсус конструкторлик бюросига ишлаб чиқаришда қўллаш учун жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 11 декабрдаги 02/023-339-сон  маълумотномаси). Натижада тўрт ғилдиракли пахтачилик тракторига тупроқнинг кам зичланишини таъминлайдиган шиналарни танлаш имкони яратилган.