Xalikov Quvandik Kurvannazarovichning 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Rangli tolali gʻo‘za namunalarida (G.hirsutum L.) qimmatli xo‘jalik belgilari irsiylanishining molekulyar-genetik tahlili», 03.00.09 – Umumiy genetika (biologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.4.PhD/V1336.
Ilmiy rahbar: Kushanov Faxriddin Ne’matullaevich, biologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiyasi instituti, DSc.02/30.12.2019.B.53.01.
Rasmiy opponentlar: Matniyazova Hilola Xudaybergenovna, biologiya fanlari doktori, professor; Xalikova Maloxat Bobomurodovna, qishloq xo‘jaligi fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat agrar universiteti. 
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: g‘o‘zaning G.hirsutum L. turiga mansub rangli tolali namunalari duragaylarida qimmatli-xo‘jalik belgilarining irsiylanish xususiyatlarini molekulyar-genetik usullari asosida aniqlash hamda morfoxo‘jalik belgilari yaxshilangan rangli tolali shakllar ajratib olishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor rangli tolali namunalar asosan otalik shakli sifatida foydalanilganda duragaylanish darajasi shuningdek, duragay ko‘saklarda to‘liq tugilgan urug‘lar soni bo‘yicha yuqori ijobiy ko‘rsakichlar aniqlangan;
rangli va oq tolali namunalarning o‘zaro F1 duragaylarida tola rangi oraliq holatda F2 kombinatsiyalarida esa tola rangi belgisi bo‘yicha tahlil qilinganda 1:2:1 nisbatda fenotipik sinflar hosil bo‘lib, bunda novvot va yashil rang to‘liqsiz dominantlik monogen tarzda irsiylanishi aniqlangan;
molekulyar genetik tadqiqotlar asosida jami 47 namunadan 13 tasi tolasi uzun, ham ko‘sak vazni yuqori bo‘lganligi olib borilgan fenotipik va genotipik tahlillar davomida o‘z tasdig‘ini topgan; 
qimmatli xo‘jalik belgilari nisbatan yuqori bo‘lgan 47 ta namunada viltga chidamlilik bilan assotsatsiya bo‘lgan DPL0665 va BNL2496 SSR markerlarining gomozigota allellarini saqlashi aniqlangan;
rangli va oq tolali namunalarning o‘zaro F1 duragaylarida tola uzunligi va 1000 dona chigit og‘irligi belgilarining irsiylanishida ijobiy o‘ta, to‘liq va to‘liqsiz dominantlik, bitta ko‘sakdagi paxta og‘irligi belgisi va tola chiqimi belgilarining irsiylanishida asosan salbiy to‘liqsiz va salbiy o‘ta dominantlik holatlarida irsiylanishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Rangli tolali g‘o‘za namunalarida (G.hirsutum L.) qimmatli xo‘jalik belgilari irsiylanishining molekulyar-genetik tahlili bo‘yicha  olingan ilmiy natijalar asosida:
g‘o‘zaning G.hirsutum L. turi namunalarini o‘zaro duragaylanish natijasida olingan F2 Genofond-2 × A-676, F2 A-676 × Genofond-2, F2 Genofond-2 × A-2953 va F2 A-2953 × Genofond-2 kombinatsiyasilarning urug‘laridan namunalar O‘zR FA Genetika va o‘simliklar ekspremental biologiyasi institutining “G‘o‘za genofondi” noyob ob’ekti kolleksiyasiga taqdim etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2024 yil 13 dekabrdagi 4/1255-2771-son ma’lumotnomasi). Natijada, ushbu duragaylar genetik-seleksion tadqiqotlarda boshlang‘ich manba sifatida tavsiya etilgan hamda g‘o‘za kolleksiyasi xilma-xilligini yanada boyitish imkonini bergan;
rangli tolali g‘o‘za namunalari hamda ular ishtirokida yaratilgan F₂ duragaylar “FZ-2021100758 - G.hirsutum L. turiga mansub rangli tolali g‘o‘za navlarini yaratishning genetik-seleksion va fiziologik-biokimyoviy asoslari” (2023-2027 yy.) mavzusidagi fundamental loyihasi doirasida tadqiqot obʻekti sifatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining 2023 yil 13 noyabrdagi 4/1255-2535-son ma’lumotnomasi). Natijada, qimmatli xo‘jalik belgilari irsiylanishining molekulyar-genetik tahlili bo‘yicha dissertatsiyada olingan nazariy ma’lumotlar mazkur loyiha tadqiqotlarini amalga oshirishda ilmiy-amaliy asos sifatida xizmat qilgan.