Narzikulova Mashhura Farxod qizining 
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «O‘rta Zarafshon vodiysi kartoshka agrotsenozlari fitonematodalari», 03.00.06 - Zoologiya (biologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.3.PhD/B823.
Ilmiy rahbar: Eshova Xolisa Saidovna, biologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Zoologiya instituti, DSc.02/30.12.2019.B.52.01.
Rasmiy opponentlar: Kuchboev Abdurahim Ergashevich, biologiya fanlari doktori, professor; Narzullaev Sardor Bahriddinovich, biologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Milliy pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: Samarqand viloyati sharoitida kartoshka agrotsenozlari fitonematodalari tur tarkibini aniqlash hamda keng tarqalgan parazit turlarga qarshi kurashning profilaktik va agrotexnik chora tadbirlarini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Samarqand viloyati kartoshka agrotsenozlari fitonematodalari tur tarkibining zamonaviy holati tahlil qilinib, 125 tur qayd etilgan, shundan 18 tur fitonematodalar Samarqand viloyatida hudud uchun ilk marotaba aniqlangan;
Aphelenchoides avenae va Meloidogyne incognita nematoda turlarining ribosomal DNK ning 28S geni D2-D3 fragmenti asosida molekulyar identifikatsiyasi ochib berilgan;
Samarqand viloyati kartoshka agrotsenozlari fitonematodalarining ekologik xususiyatlari ochib berilgan hamda o‘simlikning rivojlanish fazalarida fauna tarkibi tuproqning namligi va haroratiga, o‘simlikning vegetatsiya davriga, ekin maydonlarining agrotexnik holatiga bog‘liq holda o‘zgarishi aniqlangan;
Samarqand viloyatida kartoshka agrotsenozlari fitonematodalari faunasining o‘zaro o‘xshashligi ochib berilgan, o‘xshashlik Cs - 0,43 – 0,66 oralig‘ida o‘zgarishi isbotlangan; 
Samarqand viloyati sharoitida kartoshkaning Meloidogyne avlodi nematodalari bilan ilk marotaba zararlanganligi qayd etilgan, zararlanish kartoshkaning nav xususiyatlari bilan bog‘liqligi ochib berilgan; 
parazit fitonematodalardan - Aphelenchoides parietinus, Aglenchus agricola, Ditylenchus dipsaci, Helicotylenchus multicinctus, Pratylenchus pratensis larning Samarqand viloyatida tarqalish hududlari bo‘yicha GIS xaritalari yaratilgan. 
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Samarqand viloyati kartoshka agrotsenozlari fitonematodalari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
fitoparazit nematodalarga qarshi ishlab chiqilgan tashkiliy-profilaktik va agrotexnik kurash tadbirlari bo‘yicha amaliy tavsiyalar Samarqand viloyati qishloq xo‘jaligi boshqarmasi amaliyotiga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2024 yil 11 noyabrdagi 05/06-02-972-son ma’lumotnomasi). Natijada, kartoshka ekinini etishtirishda agrotexnik talablarga qatʼiy rioya etish bo‘yicha manzilli chora-tadbirlar ishlab chiqish hamda kartoshka hosildorligini 10-15% gacha oshirish imkonini bergan;
Aphelenchoides avenae va Meloidogyne incognita turlarining molekulyar-genetik tahlili asosida ribosomal DNK 28S sohasi nukleotidlari ketma-ketligi bo‘yicha ma’lumotlari Biotexnologik axborotlar milliy markazi (NCBI) Gen Banki bazasiga joylashtirilgan (Biotexnologik axborotlar milliy markazining 2024 yil 16 oktyabrdagi ma’lumotnomasi). Natijada, Aphelenchoides avenae turi uchun – PQ685990; Meloidogyne incognita turi uchun – PQ456731 inventar raqamlari olingan va ular xalqaro miqyosda turlarni aniqlash va filogeniyasini o‘rganish imkonini bergan.

Yangiliklarga obuna bo‘lish