Sherqobilov Sobirjon Mengqobilovich
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Yarim osma paxta terish mashinalarining qatorlar bo‘ylab yo‘naltirish aniqligi va  manyovrchanligini oshirish”, 05.07.01 - Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya mashinalari. Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya ishlarini mexanizatsiyalash (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2019.1.PhD/T420 
Ilmiy rahbar: Abdazimov Anvar Daniyarovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat texnika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” Milliy tadqiqot universiteti, DSc.03/30.12.2019.T.10.01.
Rasmiy opponentlar: Rizaev Anvar Abdullaevich, texnika fanlari doktori, professor; Duskulov Abdusattor Axadovich,  texnika fanlari nomzodi, dotsent
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Qishloq xo‘jaligi vazirligi huzuridagi  Qishloq xo‘jaligi texnikasi va texnologiyalarini sertifikatlash va sinash davlat markazi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: MX seriyali traktorga yarim osma paxta terish mashinalarining qatorlarda harakatlanish aniqligi va manyovrchanligini, pirovardida samaradorligini oshirish bo‘yicha texnik echimlar va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: 
yarim osma paxta terish mashinalarida yo‘naltiruvchi g‘ildiraklarning burilish burchagini o‘lchash orqali ularning holatini avtomatik nazorat qilish va mashinaning qatorlar bo‘ylab aniq yo‘naltirilishini ta’minlash imkonini beradigan tizim ishlab chiqilgan; 
MX-2,4 yarim osma paxta terish mashinasi burilishini “Quick Basic” dasturida modellashtirish orqali agregat markazi va uning boshqa harakterli nuqtalarining burilib qaytishdagi traektoriyalari aniqlangan,  shuningdek taklif qilinayotgan  “1,5 karra ishlov berish” texnologiyasida yalpi hosilni ketma-ket ikki o‘tishda terib olish uchun agregatning burilib qaytish sxemalari va parametrlari asoslangan;
 MX-2,4 paxta terish mashinasi rul trapesiyasi yon richaglarining ichki va tashqi burilish burchaklarining yo‘naltiruvchi g‘ildiraklar xarakatini barqarorligini ta’minlaydigan asosiy parametrlari - ko‘ndalang tortqi uzunligi va yon richaglar og‘ish burchaklarining maqbul qiymatlari grafoanalitik usulda aniqlangan;
“Matlab-Simulink” dasturi asosida yarim osma paxta terish mashinalarida yo‘naltiruvchi g‘ildiraklarining g‘o‘za qator oralarida harakatlanishini simulyasiya qilish modeli ishlab chiqilgan va ularning avtotebranishlari giroskopik effektga bog‘liq holda aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: 
Yarim osma paxta terish mashinalarining qatorlar bo‘ylab yunaltirish aniqligi va manyovrchanligini oshirish bo‘yicha olingan natijalar asosida: 
vertikal shpindelli paxta terish apparati seksiyalarining qo‘zg‘aluvchan ramkasiga O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Intellektual mulk markazining foydali modelga FAP 01580 raqamli patent olingan (O‘z avtosanoat AJ ning 2024 yil 25 - apreldagi 17/07-25-0566 –son m’lumotnomasi). Natijada paxta terish apparatlari barabanlari orasidagi tirqishni avtomatik rostlash imkoni yaratilgan;
yo‘naltiruvchi g‘ildiraklar holatini avtomatik nazoratlash tizimi va yo‘naltirgich-ko‘rsatgich bilan jihozlangan MX-2,4  yarim osma paxta terish mashinasi Qishloq xo‘jaligi texnika va texnologiyalarini sertifikatlash va sinash markazida sinovlardan o‘tkazilgan (O‘zavtosanoat AJ ning 2024 yil 25 - apreldagi 17/07-25-0566 –son m’lumotnomasi). Natijada paxta terish mashinasining g‘o‘za qatorlarida harakatlanish aniqligini oshirish, terish apparati simmetriya o‘qining g‘o‘za qatori o‘qidan og‘ishi o‘rtacha arifmetik kattaligini qariyib 2 martaga kamaytirish, pirovardida terim to‘liqligi 2,5...5 foizgacha oshirishga erishilgan;
ishlab chiqilgan yangi texnik echimlar – yo‘naltiruvchi g‘ildirak holatini avtomatik nazorat tizimi va yo‘naltirgich-ko‘rsatkich qurilmasining asoslangan sxemalari va parametrlaridan foydalanish uchun “Qishloq xo‘jaligi mashinasozligi konstruktorlik-texnologik markazi” MChJga topshirilgan (O‘zavtosanoat AJ ning 2024-yil 25-apreldagi 17/07-25-0566-son m’lumotnomasi). Natijada joriy qilinayotgan agregatni dala chetida burilib qaytish vaqti va masofasini 50 foizdan ziyodga kamaytirish, g‘o‘za qator oralarida harakatlanish aniqligini qariyib ikki barobar oshirish imkonini beradi.