Дусназарова Мавжуда Илямоновнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбек оиласида куёв-келин билан боғлиқ никоҳ маросимларини этномаданий жараёнга таъсири (ХИХ асрнинг иккинчи ярми-ХХИ аср бошлари Сурхон-Шеробод воҳаси мисолида)”, 07.00.07–Этнография, этнология ва антропология (тарих фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Tar1268.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Турсунов Сайпулла Нарзуллаевич, тарих фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Tar.78.02.
Расмий оппонентлар: Рахмонов Фахриддин Шоймарданович, тарих фанлари доктори (DSc), профессор; Эшқурбонов Сирожиддин Бозорович, тарих фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбек оиласида куёв ва келин билан боғлиқ никоҳ маросимларининг тарихий ривожланиши, этномаданий жараёнларга таъсири ва ҳудудий хусусиятларини, хусусан, ХИХ асрнинг иккинчи ярми ва ХХИ аср бошларида Сурхон-Шеробод воҳаси мисолида, илмий асосда тадқиқ этишдан иборат. Ушбу жараёнларни ўрганиш орқали ўзбек халқининг никоҳ ва оила тузиш анʼаналарининг миллий мерос сифатидаги ўрнини аниқлаш ва уларнинг ижтимоий ҳамда маданий аҳамиятини ёритишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Сурхон-Шеробод воҳасида ёш болаларни гўдаклик чоғида унаштириб қўйиш билан боғлиқ, “Қулоқтишлар”, “Бешик керти”, “Этак йиртиш”, “Этакка солиш” каби удумлар бўлганлиги бироқ бу удумлар қуда томонларнинг қариндош – уруғчилик ва ошна – оғайничиликнинг узилиб кетмаслиги мақсадида амалга оширилганлиги аниқланди.
воҳасида  никоҳ тўйларида қилинадиган харажатлар, “Корда”, (ўзаро келишув), “Кўган тўлдириш” (қизнинг уйига ҳайдаб бориладиган чорва моллари сони), “Суруғ” (келинга бериладиган кийим кечак ва тақинчоқлар), “Борғи” (қудаларга бериладиган сарпо) шаклида бўлиб, бу юртимизнинг бошқа ҳудудларида умуман бошқа номлар билан аталиши ҳамда удумлардаги фарқлар далилланди.
воҳа чорвадор аҳолиси келин куёв учун оқ ўтов тикканлиги, оқ ўтов фақат қишлоқ оқсоқоли ёки қабила бошлиғининг яшаш манзили бўлиб қолмасдан балки ёш келин-куёвлар учун ҳам барпо қилинганлиги, ўтроқ аҳоли эса келинни “Хуржун том”, “Боми том” ёки Чўпкори уйларга тушириб олганлиги билан боғлиқ анъаналар кенг ёйилганлиги Бойсун, Сариосиё, Шеробод, Термиз ва Жарқўрғон ҳудудларида яшовчи аҳоли турмушини қиёслаш асосида асосланган.
воҳа аҳолиси орасида оила ва никоҳ маросимлари билан боғлиқ “Товоқ жўнатар”, “Таг бости”, “Она чиқди”, “Боққан тутди” маросимларини юртимизнинг бошқа ҳудудларида учрамаслиги, ушбу удумларнинг айримлари, воҳанинг турли туманларида ўзига хос локал хусусиятга эгалиги Жарқўрғон ва Бойсун, Шеробод ва Термиз туманларидаги фарқли жиҳатлар асосида далилланди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбек оиласида куёв-келин билан боғлиқ никоҳ удумларининг этномаданий жараёнга таъсирини (ХИХ асрнинг иккинчи ярми-ХХИ аср бошлари Сурхон-Шеробод воҳаси мисолида) ўрганиш юзасидан тўпланган маълумотлар асосида:
Сурхон-Шеробод воҳасида ёш болаларни гўдаклик чоғида унаштириб қўйиш билан боғлиқ, “Қулоқтишлар”, “Бешик керти”, “Этак йиртиш”, “Этакка солиш” каби удумлар бўлганлиги бироқ бу удумлар қуда томонларнинг қариндош – уруғчилик ва ошна – оғайничиликнинг узилиб кетмаслиги мақсадида амалга оширилганлиги аниқланди. (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 11-январдаги 02-31-64-сон маълумотномаси). Натижада томошабинларнинг ўзбек халқининг оила ва никоҳ билан боғлиқ қадриятлари ҳақидаги тасаввурларининг кенгайишига ҳизмат қилган. 
Сурхон-Шеробод воҳасида никоҳ тўйларида қилинадиган харажатлар, “Корда”, (ўзаро келишув), “Кўган тўлдириш” (қизнинг уйига ҳайдаб бориладиган чорва моллари сони), “Суруғ” (келинга бериладиган кийим кечак ва тақинчоқлар), “Борғи” (қудаларга бериладиган сарпо) шаклида бўлиб, бу юртимизнинг бошқа ҳудудларида умуман бошқа номлар билан аталиши ҳамда удумлардаги фарқлар далилланди (Ўзбекистон Республикаси Маънавият ва маърифат маркази вазирлигининг 2023-йил 25-январдаги 02-22/56-сонли маълумотномаси). Натижада ўзбек халқининг бой қадриярлари никоҳ билан боғлиқ анъанаси ва удумлари ҳақидаги кенг қамровли маълумотлар маънавий - маърифий тадбирлар мазмун ва моҳиятини бойитишга асос бўлган.