Худайбердиев Элибой Норбоевичнинг
педагогика фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида
эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ядро физикаси бўлимини ўқитиш самарадорлигини оширишга комплекс ёндашув (педагогика олий таълим муассасалари мисолида)”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (физика).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.DSc/Ped181.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Навоий давлат университети Илмий маслаҳатчи: Насриддинов Комилжон Рахматович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, PhD.03/27.09.2024.FM.82.04
Расмий оппонентлар: Турсунов Икромжон Гуломжонович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Султонова Ўғилой Набиевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Карлибаева Гулжаҳон Эрмакбаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Низомий номидаги Ўзбекистон миллий педагогика университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади педагогика олий таълим муассасаларида Ядро физикаси бўлимини ўқитиш методикасини комплекс ёндашув асосида такомиллаштириш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларнинг йадро физикасига оид мантиқий, креатив фикрлашини ривожлантириш босқичлари ва касбий таййоргарлик даражалари фанлараро, тарихийлик, диалектик таҳлил, илмийлик йондашувларига ва ядровий билимларни асраш ва ривожлантириш бўʻйича маҳаллий ҳамда хорижий тажрибаларнинг дидактик интеграцийасига устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитиш самарадорлигини оширишга комплекс ёндашувнинг методик модели мақсад, мазмун, технологик жараён ва баҳолаш блокларини фанлараро интеграция, умумметодологик тамойиллар, фан, таълим ва ишлаб чиқариш интеграцияларини синхрон модификациялаш ҳамда дидактик талабларини таъминлаш асосида ишлаб чиқилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг фанлараро интеграция компоненти мазмуни назарий, амалий, лаборатория ҳамда мустақил таълим машғулотларида ташқи, ички ҳамда машғулотлараро боғланишларга ва когнитив топшириқлар тизимига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг умумметодологик тамойиллар компонентининг мазмуни ва методик таъминоти тарихийлик, диалектик таҳлил, илмийлик талабларининг мантиқий боғлиқлиги ҳамда корреляцион муносабатларини тизимли мувофиқлаштириш орқали ишлаб чиқилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг фан, таълим ва ишлаб чиқариш интеграцияси компоненти методик таъминотининг мазмуни ядровий билимларнинг тоғ-кон саноати, замонавий тиббиёт, энергетика ва экологик таълимда қўлланилишининг креативлик имкониятларини тизимлаштириш ва ўзаро мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ядро физикаси бўлимини комплекс ёндашув асосида ўқитиш асосида таълим самарадорлигини ошириш ва бўлажак физика ўқитувчиларининг касбий компетентлигини ривожлантириш юзасидан ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
талабаларнинг ядро физикасига оид мантиқий, креатив фикрлашини ривожлантириш босқичлари ва тайёргарлик даражалари фанлараро, тарихийлик, диалектик таҳлил, илмийлик ёндашувларига ва маҳаллий ҳамда хорижий тажрибаларнинг дидактик интеграциясига устуворлик бериш асосида аниқлаштиришга оид таклиф ва тавсиялардан М.Улуғбек номидаги ЎзМУ Физика факултети Ядро физикаси кафедрасида Халқаро Атом Энергияси Агентлигининг УЗБ0005 “ЎзМУ ва СамДУ ларда ядро физикаси фанини ўқитиш самарадорлигини ошириш” мавзусидаги лойиҳани бажаришда ва “Ядро физикаси ва ядро технологиялари” бўйича мутахассислар тайёрлашда фойдаланилган (ЎзМУнинг 19.06.2023-йилдаги № 04/11-3793-рақамли маълумотномаси) (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 30.07.2024 – йилдаги № 11-05-3891/04-рақамли маълумотномаси). Натижада талабаларнинг Ядро физикаси бўлимини ўзлаштириш самарадорлигини оширишга эришилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитиш самарадорлигини оширишга комплекс ёндашувнинг моделини мақсад, мазмун, технологик жараён ва баҳолаш блокларини фанлараро интеграция, умумметодологик тамойиллар, фан, таълим ва ишлаб чиқариш интеграцияларини синхрон модификациялаш ҳамда дидактик талабларни таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялардан ЁА5-ХТ-1-31884–рақамли “Инновацион технологияр шароитида физика ўқитувчисининг методик тайёргарлигини шакллантириш усуллари” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институтининг 18.06.2022-йилдаги № 01-20-08/820-рақамли маълумотномаси) (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 30.07.2024 – йилдаги № 11-05-3891/04-рақамли маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳа доирасида ишлаб чиқилган илмий ишланмалар бўлажак физика ўқитувчиларининг методик тайёргарлигини ривожлантиришга хизмат қилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг фанлараро интеграция компоненти мазмунини назарий, амалий, лаборатория ҳамда мустақил таълим машғулотларида ташқи, ички ҳамда машғулотлараро боғланишларга ва когнитив топшириқлар тизимига устуворлик бериш асосида такомиллаштириш, ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг умумметодологик тамойиллар компонентининг мазмунини ва методик таъминотини тарихийлик, диалектик таҳлил, илмийлик талабларининг мантиқий боғлиқлигини ҳамда корреляцион муносабатларни тизимли мувофиқлаштириш орқали ишлаб чиқишга оид таклиф ва тавсиялар “Атом физикаси” номли дарслик (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024 – йил 27 – декабрдаги 485 – сон буйруғи. Гувоҳнома №342721) ҳамда “Умумий физика. Атом ва ядро физикасидан масалалар тўплами”, “Умумий физика (Атом, ядро ва элементар зарралар физикаси) дан лаборатория ишлари” номли ўқув қўлланмаларнинг мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 25-декабрдаги 538-сон буйруғи) (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 30.07.2024 – йилдаги № 11-05-3891/04-рақамли маълумотномаси). Натижада талабаларнинг фанга бўлган қизиқишлари ва илмий тадқиқотчилик кўникмалари ривожланишига ҳамда ёш авлодда янгича илмий тафаккурни шакллантиришга эришилган;
ядро физикаси бўлимини ўқитишда комплекс ёндашувнинг фан, таълим ва ишлаб чиқариш интеграцияси компоненти методик таъминотининг мазмунини ядровий билимларнинг тоғ-кон саноати, замонавий тиббиёт, энергетика ва экологик таълимда қўлланилишининг  креативлик имкониятларини тизимлаштириш ва ўзаро мувофиқлаштириш асосида  такомиллаштиришга оид таклифлар ЎзР ФА Ядро физикаси институтида бажарилган АМ-ПЗ-2001962031-сонли ““Ядро энегретикаси”, “Ядро медицинаси ва технологиялари”, “Радиацион тиббиёт ва технология” фанлари бўйича бакалавр ва магистрлар учун мултимедиали дарсликлар яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳани амалга оширишда фойдаланилган (ЎзР ФА Ядро физикаси институтининг 08.08.2023-йилдаги № 32-2115-579-рақамли маълумотномаси) (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 30.07.2024 – йилдаги № 11-05-3891/04-рақамли маълумотномаси). Натижада олий таълим муассасаларида ядро физикаси бўйича мутахассислар тайёрлашга ҳамда бўлажак физика фани ўқитувчиларининг методик тайёргарлигини ривожлантиришга эришилган.