Эримбетов Бердимурат Карлибаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Учсай бентонити ва иккиламчи ресурслар асосида керамзит ишлаб чиқаришнинг энергосамарадор технологияси”, 05.09.05 – “Қурилиш материаллари ва буюмлари”, 02.00.15 - Силикат ва қийин эрийдиган нометалл материаллар технологияси (техника фанлари бўйича).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/Т4320
Илмий раҳбарларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Сабиров Бахтиёр Тохтаевич, т.ф.д. (DSc), катта илмий ходим. Пурханатдинов Аман Пурханатдинович, т.ф. ф.д (PhD), доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш университети,  DSc.26/30.12.2019.Т.11.01
Расмий оппонентлар: Усманов Ҳикматилла Лутпуллаевич, техника фанлари доктори, профессор; Сатторов Зафар Муродвич – техника фанлари номзоди, профессор.
Этакчи ташкилот номи: Фарғона давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: Назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Маҳаллий хомашё ва иккиламчи ресурслар, хусусан Учсай бентонит гили ва “Қўнғирот сода заводи” МЧЖ ҚК чиқиндиси ҳамда Тебинбулоқ вермикулитини бойитиш жараёнида хосил бўлган қолдиқ вермикулитли чиқиндилари асосида янги таркиб ишлаб чиқиш йўли билан керамзит ва енгил бетон олиш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Диссертация тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Учсай бентонит гили ва иккиламчи ресурслар асосида тайёрланган таржиба намуналарга 1000-1070ºC юқори ҳарорат оралиғида термик зарба берилганда, юзага келган фазавий ўтиш ва янги кристалл фазалар ҳосил бўиш жараёнлари натижасида волластонит, муллит, α-кварц, гематит ва қисман анортит минералларининг шаклланишлари аниқланган;
-керамзитнинг структураси шакланишининг ўзига хос хусусиятлари ҳамда асосий физик-механик, технологик ва эксплуация хоссалари фойданилаётган асосий хом ашё ва иккиламчи ресерсларнинг таркиби ва шихта таркибидаги улушига ҳамда кўпчиш ҳароратининг ортишиб боришига  боғлиқ равишда ўзгариши исботланди;
Учсай бентонит гили (90 %) ва сода ишлаб чиқариш дистиллер шламли чиқиндиси (10 %) ҳамда вермикулитни бўйитиш чиқиндисидан (100% дан ташқари 2 %)  фойдаланиб  олинган керамзитнинг кўпчитиш ҳароратини 50-60 ℃ гача пасайтириш имконияти аниқланди;
Учсай бентонит гили ва сода ишлаб чиқариш дистиллер шламли чиқиндиси ҳамда вермикулитни бўйитиш чиқиндисилари асосида  олинган керамзитнинг тўкма зичлиги 670-690 кг/м3, сиқилишга мустаҳкамлиги 3,5 МПа, кўпчиш коеффициенти - 3,65% бўлган керамзит олиш имкониятлари исботланди;
Учсай бентонит гили асосида ва сода ишлаб чиқариш дистиллер шламли чиқиндиси ҳамда вермикулитни бўйитиш чиқиндиларидан олинган керамзитни енгил бетон учун тўлдирувчи сифатида фойдаланиб 0,52 W/м℃, оғирлиги 1400 кг/м3 ва сиқилишга механик мустаҳкамлиги 12,5 МПа ни ташкил этадиган олинган конструксион-иссиқлик изоляцияловчи енгил бетонлар олиш мумкинлиги аниқланди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Учсай бентонит гили хомашёси ва сода ишлаб чиқариш чиқиндисидан фойдаланган ҳолда энергия тежовчи кўпчитилган керамик материал керамзит таркибини ишлаб чиқаришга тадбиқ этиш бўйича олинган илмий натижаларга кўра:
Янги таркибдаги керамзит гранулаларининг ишлаб чиқилган мақбул таркиби Навоий вилояти Қизилтепа туманидаги “АЗКАМАР” МЧЖ корхонасида синовдан ўтказилди (“АЗКАМАР” МЧЖда ўтказилган синов ишлари юзасидан 2023 йил 18-19 ноябрда тасдиқланган Далолатнома). Натижада, керамзит гранулаларини кўпчитиш жараёнида куйдириш ҳароратини 50-60 ℃ гача пасайтириш орқали табиий газ сарфини камайтиришга эришилган;
Қорақалпоғистон Республикаси Нукус шаҳрида фаолият кўрсатувчи “Нукус ТББЗ” МЧЖ томонидан керамзитдан фойдаланиб енгил бетон ишлаб чиқариш технологияси ишлаб чиқаришга жорий этилган (“Нукус ТББЗ” МЧЖда ўтказилган синов ишлари юзасидан 2025 йил 1 май тасдиқлан-ган Далолатнома). Қорақалпоғистон қурилиш индустрияси эҳиёжлари учун тайёр иссиқликдан ҳимояловчи керамзит маҳсулоти ва ушбу керамзитдан енгил тўлдирувчи сифатида фойдаланиб енгил бетонлар ишлаб чиқариш имконияти аниқланди.