Nasirov Abdulaziz Axmatullaevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumot.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Gemodializ bilan davolanadigan surunkali buyrak etishmovichligi bor bemorlarning klinik-psixologik xususiyatlari va koping-strategiyalari», 19.00.04 – Tibbiy psixologiya; 14.00.05 – Ichki kasalliklar (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.1.PhD/Tib1845.
Ilmiy rahbar: Abdullaeva Vasila Karimovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Daminov Botir Turg‘unpulatovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Respublika sport tibbiyoti ilmiy-amaliy markazi, PhD.10/30.12. 2019.Tib.69.01.
Rasmiy opponentlar: Xodjaeva Nazira Islamovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Sabirov Maksud Atabaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor. 
Yetakchi tashkilot nomi: Tibbiyot xodimlarining kasbiy malakasini rivojlantirish markazi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik
II. Tadqiqotning maqsadi surunkali buyrak kasalligining dializ bosqichlarida klinik va psixologik tavsifidan kelib chiqib bemorlarning psixologik tavsifi va koping-strategiyani baholashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
surunkali buyrak kasalligining turli bosqichlarida buyrak faoliyati ko‘rsatkichlari, ya’ni qonda mochevina, kreatinin va ular asosida xisoblangan koptokchalar fil`tratsiyasii tezligi kabi laborator, shuningdek, bemorlarning ruhiy holati va hayot sifati ko‘rsatkichlarni baholash kabi sub’ektiv mezonlar bilan taqqoslanib ular orasida uzviy bog‘liqlik borligi isbotlangan; 
gemodializ davolanishini olayotgan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlarning klinik - psixologik tavsifi tahlili natijasida kasallikning turli bosqichlarida davolashning buyrak faoliyatiga, hamda individual psixologik yondoshuvning bemorlarning ruhiy holati va hayot sifati ko‘rsatkichlariga ijobiy ta’siri isbotlangan;
surunkali buyrak kasalligi mavjud bemorlarni dializ oldi davrlarida bemorlarning shaxsiy xarakteriga xos xususiyatlari, asosiy xulqi strategiyasini aniqlash ruhiy holati hamda hayot sifati ko‘rsatkichlarni baholash natijasida bemorlarni dializgacha bo‘lgan davrini uzaytirishga, ya’ni dializga muhtoj bemorlar soni kamayishi isbotlangan;
gemodializ bilan davolanayotgan, surunkali buyrak kasalligining turli bosqichlarida hayot sifatini taqqoslama kuzatuv asosida davolashning samaradorligini, bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatiga ta’sirini baholash kabi bir qator ob’ektiv va sub’ektiv asoslarni nomutanosibligini muvofiqlashtirgan holda bemorlarning ruhiy moslashish va ijtimoiy reabilitatsiyasini yaxshilash bo‘yicha algoritm ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. 
Surunkali buyrak etishmovchiligida gemodializ olib davolangan bemorlarda klinik-psixologik xususiyatlari va koping-strategiyasi bo‘yicha ilmiy tadqiqot natijalari asosida:
birinchi ilmiy yangilik: surunkali buyrak kasalligining turli bosqichlarida buyrak faoliyati ko‘rsatkichlari, ya’ni qonda mochevina, kreatinin va ular asosida xisoblangan koptokchalar fil`tratsiyasii tezligi kabi laborator, shuningdek, bemorlarning ruhiy holati va hayot sifati ko‘rsatkichlarni baholash kabi sub’ektiv mezonlar bilan taqqoslanib ular orasida uzviy bog‘liqlik borligi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 22 avgustdagi 8n-r/888-son xulosasi bilan tasdiqlangan “Gemodializ oladigan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar hayot sifatini baholashning moslashtirilgan so‘rovnomasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Surxondaryo viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining 2022 yil 21 noyabrdagi №166-son buyrug‘i, Respublika ixtisoslashtirilgan nefrologiya va buyrak transplantatsiyasi ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Xorazm filialining 2022 yil 12 dekabrdagi №132-son buyrug‘i bilan klinik amaliyotga joriy etilgan. (Sog‘liqni saqlash vazirligi xuzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 10 dekabrdagi №10/14-son xulosasi) Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi: olingan ma’lumotlar SBKlarida bemorlarda klinik laborator ko‘rsatkichlarni o‘z vaqtida aniqlash hamda bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatini o‘rganib borish davolash va profilaktik chora-tadbirlar sifatini yaxshilaydi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: klinik – psixologik holatni to‘g‘ri baholash natijasida bemorlarning aksariyatini jamiyatdagi egallab turgan pozisiyasiga qaytishi iqtisodiy foydali bo‘ladi. Xulosa: Surunkali buyrak kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda erta diagnostika qilish hamda davolashda psixologik yondoshuvlar byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni iqtisod qilish imkonini bergan;
ikkinchi ilmiy yangilik: gemodializ davolanishini olayotgan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlarning klinik - psixologik tavsifi tahlili natijasida kasallikning turli bosqichlarida davolashning buyrak faoliyatiga, hamda individual psixologik yondoshuvning bemorlarning ruhiy holati va hayot sifati ko‘rsatkichlariga ijobiy ta’siri isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 22 avgustdagi 8n-r/888-son xulosasi bilan tasdiqlangan “Gemodializ oladigan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar hayot sifatini baholashning moslashtirilgan so‘rovnomasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Surxondaryo viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining 2022 yil 21 noyabrdagi №166-son buyrug‘i, Respublika ixtisoslashtirilgan nefrologiya va buyrak transplantatsiyasi ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Xorazm filialining 2022 yil 12 dekabrdagi №132-son buyrug‘i bilan klinik amaliyotga joriy etilgan. (Sog‘liqni saqlash vazirligi xuzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 10 dekabrdagi №10/14-son xulosasi) Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi: olingan ma’lumotlar SBKlarida bemorlarda klinik laborator ko‘rsatkichlarni o‘z vaqtida aniqlash hamda bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatini o‘rganib borish davolash va profilaktik chora-tadbirlar sifatini yaxshilaydi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: klinik – psixologik holatni to‘g‘ri baholash natijasida bemorlarning aksariyatini jamiyatdagi egallab turgan pozisiyasiga qaytishi iqtisodiy foydali bo‘ladi. Xulosa: Surunkali buyrak kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda erta diagnostika qilish hamda davolashda psixologik yondoshuvlar byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni iqtisod qilish imkonini bergan;
uchinchi ilmiy yangilik: surunkali buyrak kasalligi mavjud bemorlarni dializ oldi davrlarida bemorlarning shaxsiy xarakteriga xos xususiyatlari, asosiy xulqi strategiyasini aniqlash ruhiy holati hamda hayot sifati ko‘rsatkichlarni baholash natijasida bemorlarni dializgacha bo‘lgan davrini uzaytirishga, ya’ni dializga muhtoj bemorlar soni kamayishi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 22 avgustdagi 8n-r/888-son xulosasi bilan tasdiqlangan “Gemodializ oladigan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar hayot sifatini baholashning moslashtirilgan so‘rovnomasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Surxondaryo viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining 2022 yil 21 noyabrdagi №166-son buyrug‘i, Respublika ixtisoslashtirilgan nefrologiya va buyrak transplantatsiyasi ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Xorazm filialining 2022 yil 12 dekabrdagi №132-son buyrug‘i bilan klinik amaliyotga joriy etilgan. (Sog‘liqni saqlash vazirligi xuzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 10 dekabrdagi №10/14-son xulosasi) Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi: olingan ma’lumotlar SBKlarida bemorlarda klinik laborator ko‘rsatkichlarni o‘z vaqtida aniqlash hamda bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatini o‘rganib borish davolash va profilaktik chora-tadbirlar sifatini yaxshilaydi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: klinik – psixologik holatni to‘g‘ri baholash natijasida bemorlarning aksariyatini jamiyatdagi egallab turgan pozisiyasiga qaytishi iqtisodiy foydali bo‘ladi. Xulosa: Surunkali buyrak kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda erta diagnostika qilish hamda davolashda psixologik yondoshuvlar byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni iqtisod qilish imkonini bergan;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: gemodializ bilan davolanayotgan, surunkali buyrak kasalligining turli bosqichlarida hayot sifatini taqqoslama kuzatuv asosida davolashning samaradorligini, bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatiga ta’sirini baholash kabi bir qator ob’ektiv va sub’ektiv asoslarni nomutanosibligini muvofiqlashtirgan holda bemorlarning ruhiy moslashish va ijtimoiy reabilitatsiyasini yaxshilash bo‘yicha algoritm ishlab chiqilgan va amaliyotga tadbiq qilinganligi bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 22 avgustdagi 8n-r/888-son xulosasi bilan tasdiqlangan “Gemodializ oladigan, surunkali buyrak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar hayot sifatini baholashning moslashtirilgan so‘rovnomasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Surxondaryo viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining 2022 yil 21 noyabrdagi №166-son buyrug‘i, Respublika ixtisoslashtirilgan nefrologiya va buyrak transplantatsiyasi ilmiy-amaliy tibbiyot markazining Xorazm filialining 2022 yil 12 dekabrdagi №132-son buyrug‘i bilan klinik amaliyotga joriy etilgan. (Sog‘liqni saqlash vazirligi xuzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 10 dekabrdagi №10/14-son xulosasi). Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi: algoritmni qo‘llash SBKlarida bemorlarda klinik laborator ko‘rsatkichlarni o‘z vaqtida aniqlash hamda bemorlarning ruhiy holati va hayot sifatini o‘rganib borish davolash va profilaktik chora-tadbirlar sifatini yaxshilaydi. Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi: klinik – psixologik holatni to‘g‘ri baholash natijasida bemorlarning aksariyatini jamiyatdagi egallab turgan pozisiyasiga qaytishi iqtisodiy foydali bo‘ladi. Xulosa: Surunkali buyrak kasalliklar bilan og‘rigan bemorlarda erta diagnostika qilish hamda davolashda psixologik yondoshuvlar byudjet va byudjetdan tashqari mablag‘larni iqtisod qilish imkonini bergan.