Ибрагимова Мафтуна Улуғбек қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Аппeндикуляр инфильтратни даволашда тактик ёндашувларни такомиллаштириш», 14.00.27 – «Хирургия» (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.3.PhD/Tib3630.
Илмий раҳбар: Нишанов Муроджон Фозилжонович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.95.01.
Расмий оппонентлар: Хакимов Мурод Шавкатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Тешабоев Муҳаммадяҳё Ғуломқодирович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Доғистон давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: аппендикуляр инфильтрат (АИ) билан касалланган беморларда жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилаш мақсадида комплекс даволаш дастурининг тактик жиҳатларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
комплекс терапия таркибида тизимли иммунитетни рағбатлантириш (қоннинг қон томир ичида лазерли нурлантириш) ва маҳаллий тери орқали таъсир кўрсатишга қаратилган лазер технологияларини комбинацияланган қўлланилиши билан тавсифланувчи аппендикуляр инфильтратни даволаш усули ишлаб чиқилган;
аппендикуляр инфильтратда лазер таъсирининг биринчи босқичи патологик ўчоқ соҳасидаги яллиғланиш жараёнларининг регресси билан, иккинчи босқич эса маҳаллий регенератив фаолликни рағбатлантириш ва инфильтратнинг тезроқ сўрилиши билан тавсифланиши исботланган;
аппендикуляр инфильтратни даволашда таклиф этилган комплекс ёндашув маҳаллий микроциркуляция жараёнларини яхшилаши, иммун жавоб ва репарацияни нормаллаштириши, периаппендикуляр абсцесс шаклланиш хавфини камайтириши экспериментал исботланган;
лазер таъсирининг комбинацияланган қўлланилиши натижасида регенератив жараёнлар стимуляцияси ҳисобига кечиктирилган аппендэктомия босқичини жиддий мураккаблаштирувчи қўпол чандиқли битишмалар ҳосил қилмаган ҳолда аппендикуляр инфильтратнинг сўрилишини таъминлаши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Тадқиқот натижаларининг амалиётга жорий қилиниши. Аппендикуляр инфильтрат билан касалланган беморларни даволаш сифатини ошириш бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
биринчи илмий янгилик: комплекс терапия таркибида тизимли иммунитетни рағбатлантириш (қоннинг қон томир ичида лазерли нурлантириш) ва маҳаллий тери орқали таъсир кўрсатишга қаратилган лазер технологияларини комбинацияланган қўлланилиши билан тавсифланувчи аппендикуляр инфильтратни даволаш усули ишлаб чиқилганлиги (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2024 йил 23 сентябрдаги IAP 7823-сонли ихтиро учун патенти) Андижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-43/u-сон билан тасдиқланган “Аппендикуляр инфильтратни даволаш усули” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 2025 йил 22 августдаги 197/1-сон ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 2025 йил 25 сентябрдаги 211/1-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 04 ноябрдаги 28/04-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: аппендикуляр инфильтратни даволаш комплексига лазер технологияларининг комбинацияланган қўлланилишини киритиш ушбу асоратнинг ривожланиши ва авж олишининг асосий патогенетик жиҳатларига таъсир кўрсатиш имконини беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: аппендикуляр инфильтрат билан оғриган 1 нафар беморнинг шифохонада 1 кунлик даволанишига дори-дармон, озиқ-овқат маҳсулотлари ва тиббий ашёлар учун жами 460000 сўм миқдоридаги давлат бюджети маблағлари сарфланади. Бир нафар бемор шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш 920000 сўм давлат бюджети маблағлари иқтисод қилинишига имкон беради. Хулоса: аппендикуляр инфильтрат билан оғриган беморларнинг шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=40) 36800000 сўм давлат бюджети маблағлари тежалишини таъминлайди.
иккинчи илмий янгилик: аппендикуляр инфильтратда лазер таъсирининг биринчи босқичи патологик ўчоқ соҳасидаги яллиғланиш жараёнларининг регресси билан, иккинчи босқич эса маҳаллий регенератив фаолликни рағбатлантириш ва инфильтратнинг тезроқ сўрилиши билан тавсифланиши исботланганлиги (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2024 йил 23 сентябрдаги IAP 7823-сонли ихтиро учун патенти) Андижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-43/u-сон билан тасдиқланган “Аппендикуляр инфильтратни даволаш усули” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 2025 йил 22 августдаги 197/1-сон ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 2025 йил 25 сентябрдаги 211/1-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 04 ноябрдаги 28/04-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: маҳаллий ва тизимли лазер таъсири яллиғланиш реакцияларининг тезроқ пасайишига ва аппендикуляр инфильтратнинг сўрилишига ёрдам беради, абсцесс шаклланиш ҳолатларининг камайишига ҳамда стационар даволаш муддати ва харажатларининг қисқаришига имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: Тавсия этилган усулдан фойдаланиш асоратларни олдини олиш имконини беради, қўшимча даволанишга бўлган эҳтиёжни камайтиради. Стационар даволаниш учун энг кам харажат ҳар бир кун учун 275000 сўмни ташкил қилгани ҳолда, шифохонада қолиш муддатлари қисқариши ҳисобига 1 нафар беморга 1 кунда 275000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса: Тавсия этилган усулниқўлланиши ҳисобига бўлиши мумкин бўлган асоратларни камайтиради ва касалхонада бўлиш вақтини қисқартиради ҳамда тадқиқот кўлами бўйича ушбу усул қўлланилган 40 нафар беморларда 1 кун учун 11000000 сўм бюджет маблағлари тежалади;
учинчи илмий янгилик: аппендикуляр инфильтратни даволашда таклиф этилган комплекс ёндашув маҳаллий микроциркуляция жараёнларини яхшилаши, иммун жавоб ва репарацияни нормаллаштириши, шунингдек, периаппендикуляр абсцесс шаклланиш хавфини камайтириши экспериментал қайд этилганлиги (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2024 йил 23 сентябрдаги IAP 7823-сонли ихтиро учун патенти) Андижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-43/u-сон билан тасдиқланган “Аппендикуляр инфильтратни даволаш усули” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 2025 йил 22 августдаги 197/1-сон ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 2025 йил 25 сентябрдаги 211/1-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 04 ноябрдаги 28/04-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: лазер технологияларини ўз ичига олган таклиф этилган аппендикуляр инфильтратни даволаш усули қиммат жиҳозларни талаб этмайди, бажаришда содда ва ҳар қандай даражадаги жарроҳлик муассасалари шароитида қўлланилишига имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: аппендикуляр инфильтрат билан оғриган 1 нафар беморнинг шифохонада 1 кунлик даволанишига дори-дармон учун жами 185000 сўм миқдоридаги давлат бюджети маблағлари сарфланади. Бир нафар беморни шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш дори-дармон харажатлари ҳисобига 370000 сўм давлат бюджети маблағлари иқтисод қилинишига имкон беради. Хулоса: аппендикуляр инфильтрат билан оғриган беморнинг шифохонада бўлиш муддатини ўртача 2 кунга қисқартириш дори-дармон харажатлари ҳисобига тадқиқот кўлами бўйича (n=40) 14800000 сўм давлат бюджети маблағлари тежалишини таъминлайди.
тўртинчи илмий янгилик: лазер таъсирининг комбинацияланган қўлланилиши натижасида регенератив жараёнлар стимуляцияси ҳисобига кечиктирилган аппендэктомия босқичини жиддий мураккаблаштирувчи қўпол чандиқли битишмалар ҳосил қилмаган ҳолда аппендикуляр инфильтратнинг сўрилишини таъминлаши аниқланганлиги (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2024 йил 23 сентябрдаги IAP 7823-сонли ихтиро учун патенти) Андижон давлат тиббиёт институти Эксперт кенгаши томонидан 2025 йил 22 апрелда 6i-43/u-сон билан тасдиқланган “Аппендикуляр инфильтратни даволаш усули” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Мазкур таклиф Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалининг 2025 йил 22 августдаги 197/1-сон ва Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалининг 2025 йил 25 сентябрдаги 211/1-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 04 ноябрдаги 28/04-сон хулосаси). Илмий янгилик натижаларининг ижтимоий самарадорлиги: шунингдек, тавсия этилган усул интервал аппендэктомияни амалга ошириш учун зарур бўлган даврни қисқартиради, яллиғланиш жараёни регрессига бўлган лазер таъсирининг хусусиятлари эса патологик ўчоқ сўрилгандан кейинги жарроҳлик амалиётини техник жиҳатдан енгиллаштиришга имкон беради. Илмий янгилик натижаларининг иқтисодий самарадорлиги: Тавсия этилган тактикадан фойдаланиш асоратларни олдини олиш имконини беради, қўшимча даволанишга бўлган эҳтиёжни камайтиради. Шифохонада қолиш муддатлари қисқариши ҳисобига бир нафар беморга 1 кунда дори-дармон харажатлари билан 460000 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади. Хулоса: Тавсия этилган тактика келиб чиқиши мумкин бўлган асоратларни камайтиради ва касалхонада бўлиш вақтини қисқартиради ҳамда тадқиқот кўлами бўйича ушбу усул қўлланилган 40 нафар беморларда 1 кун учун 18400000 сўм бюджет маблағлари тежалади.