Kuchkarov Bahodir Tashmurodovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): Oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlarida umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishning pedagogik shart-sharoitlari 13.00.01 -Pedagogika nazariyasi. Pedagogik ta’limotlar tarixi.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam:B2023.4.PhD/Ped6118
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Ilmiy rahbar: Xaydarov Mamat Eshkulovich, pedagogika fanlari doktori, professor
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: O‘zbekiston Respublikasi Harbiy xavfsizlik va mudofaa universiteti (O‘R Qurolli Kuchlar Akademiyasi) huzuridagi, PhD.19.03.2021.P.71.02.
Rasmiy opponentlar: Medetova Raushan Mamadiyarovna, pedagogika fanlari doktori (DSc), k.i.x.; Zufarov Sherzod Mirdjalilovich, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent
Yetakchi tashkilot: Chirchiq davlat pedagogika universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi. oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlarida umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishning pedagogik shart-sharoitlarini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirish jarayoni tuzilmasi hissiy-motivatsion, qadriyatli-yo‘naltiruvchi, kognitiv, xulq-atvorga tarkibiy asoslar bilan aksiologik, madaniyatlararo muloqot, o‘z-o‘zini anglash va transformatsiya kabi funksiyalarning kvazikasbiy faoliyat bilan internallashuv darajasini qattiy belgilash asosida aniqlashtirilgan;
aksiologik yondashuv asosida kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirish mazmuni tezkor-maxsus topshiriqlarni bajarish jarayonida xizmat faoliyati bilan bog‘liq vaziyatlardagi axloqiy kolliziyalarni tanqidiy idrok etish, yuksak axloqiy talablarga asoslangan xizmat etiketiga doir me’yorlarga muvofiq kundalik faoliyatini tashkil etish jarayonlarini imitasiyalashga ustuvorlik berish orqali takomillashtirilgan;
kursantlarda umummadaniy kompetenlikni rivojlantirish modelining tashkiliy-pedagogik komponenti integrativ-adaptiv o‘qitish strategiyalarining produktivlik darajasini kengaytirish bevosita ta’sir etadigan harbiy ta’limning gumanizatsiyasi va gumanitarizatsiyasi bilan aloqadorlikka ega ichki va tashqi omillar korrelyasiyasiga ustuvorlik berish orqali takomillashtirilgan;
kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishning o‘quv materiallarini mikroo‘qitish elementariga muvofiq strukturalash, kasbiy-yoʻnaltirilgan o‘qitish texnologiyalarini amalga oshirishda bosqichlilik va ketma-ketlik, bo‘lajak ofiserlarning o‘quv va kasbiy faoliyatga motivatsiyasini oshirish bilan bog‘liq pedagogik shart-sharoitlar verifikatsiyasi va validatsiyasidagi o‘zgarishlar mantiqiy strukturasiga tayanish orqali takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlarida umummadaniy kompetentlikni rivojlantirish bilan bog‘liq ilmiy tadqiqot natijalari asosida:
kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirish jarayoni tuzilmasini hissiy-motivatsion, qadriyatli-yo‘naltiruvchi, kognitiv, xulq-atvorga tarkibiy asoslar bilan aksiologik, madaniyatlararo muloqot, o‘z-o‘zini anglash va transformatsiya kabi funksiyalarning kvazikasbiy faoliyat bilan internallashuv darajasini qattiy belgilash asosida aniqlashtirishga doir amaliy taklif va tavsiyalardan Mudofaa vazirligi tizimida ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini oshirish va sohani rivojlantirish bo‘yicha 2024-yil uchun mo‘ljallangan “Yo‘l xaritasi”ni ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining 2024-yil 11-noyabrdagi 14/3273-son ma’lumotnomasi). Natijada, kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishga doir ma’naviy-ma’rifiy ishlar mazkur jarayon mohiyatini ochib berishga xizmat qilgan;
aksiologik yondashuv asosida kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirish mazmuni tezkor-maxsus topshiriqlarni bajarish jarayonida xizmat faoliyati bilan bog‘liq vaziyatlardagi axloqiy kolliziyalarni tanqidiy idrok etish, yuksak axloqiy talablarga asoslangan xizmat etiketiga doir me’yorlarga muvofiq kundalik faoliyatini tashkil etish jarayonlarini imitasiyalashga ustuvorlik berish orqali takomillashtirishga doir taklif va tavsiyalardan O‘zbekiston Respublikasi mudofaa vazirining 2024-yil 19-apreldagi 314-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi mudofaa vazirligi qo‘shinlarida tarbiyaviy va mavkuraviy ishlarni tashkillashtirish Nizomi”ni ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining 2024-yil 11-noyabrdagi 14/3273-son ma’lumotnomasi). Natijada, kursantlarda umummadaniy kompetenlikni rivojlantirish mazmunini yoritib berishga xizmat qilgan;
kursantlarda umummadaniy kompetenlikni rivojlantirish modelining tashkiliy-pedagogik komponenti integrativ-adaptiv o‘qitish strategiyalarining produktivlik darajasini kengaytirish bevosita ta’sir etadigan harbiy ta’limning gumanizatsiyasi va gumanitarizatsiyasi bilan aloqadorlikka ega ichki va tashqi omillar korrelyasiyasiga ustuvorlik berish orqali takomillashtirilgan amaliy taklif va tavsiyalardan oliy harbiy ta’lim muassasalari kursantlarida umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishda “Harbiy pedagogika” fanini samarali o‘qitishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining 2024-yil 26-fevraldagi 10/421-son dalolatnomasi). Natijada, kursantlarida umummadaniy kompetenlikni rivojlantirishga qaratilgan model ishlab chiqilgan;
kursantlarda umummadaniy kompetentlikni rivojlantirishning o‘quv materiallarini mikroo‘qitish elementariga muvofiq strukturalash, kasbiy-yoʻnaltirilgan o‘qitish texnologiyalarini amalga oshirishda bosqichlilik va ketma-ketlik, bo‘lajak ofiserlarning o‘quv va kasbiy faoliyatga motivatsiyasini oshirish bilan bog‘liq pedagogik shart-sharoitlar verifikatsiyasi va validatsiyasidagi o‘zgarishlar mantiqiy strukturasiga tayanish orqali takomillashtirishga doir taklif va tavsiyalar subekt-intersubektlik, madaniyatlilik, tushunish kabi dialogik fikrlash prinsiplarini germenevtik yondashuvga muvofiq pedagogik shart-sharoitlarni boyitishga xizmat qilgan (O‘zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligining 2024-yil 26-fevraldagi 10/421-son dalolatnomasi). Natijada, kursantlarida umummadaniy kompetenlikni rivojlantirishga qaratilgan shart-sharoitlari takomillashtirilgan.