Сулаймонова Саодат Усубхоновнанинг
Педагогика фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Интерактив визуал таълим воситалари орқали ўқувчиларнинг экологик маданиятини ривожлантириш методикаси (8-10 синфлар мисолида)”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.3.DSc/Ped696
Илмий маслаҳатчи: -
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: Наманган давлат педагогика институти, PhD.03/27.09.2024.Ped.184.01
Расмий оппонентлар: Наманган давлат педагогика институти профессори, педагогика фанлари доктори (DSc) профессор Нажмиддинова Хилола Яқубжановна, География фанлари доктори (DSc) профессор Нигматов Асқар Нигматуллаевич, Андижон давлат педагогика институти педагогика фанлари доктори (DSc) профессор Артикова Муҳайё Ботиралиевна.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: интерактив визуал таълим воситалари орқали ўқувчиларнинг экологик маданиятини шакллантириш ва ривожлантиришнинг илмий-назарий ҳамда амалий-методик асосларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотининг илмий янгилиги:
экологик маданиятни ривожлантиришнинг назарий-методологик асослари интерактив визуал таълим технологиялари контекстида илмий жиҳатдан асосланиб, унинг когнитив, аксиологик, рефлексив компонентларини ўз ичига олган яхлит педагогик модел консептуал равишда ишлаб чиқилган;
экологик таълим жараёнида интерактив визуал стратегияларни қўллашнинг дидактик имкониятлари интерактив визуал воситаларни танлаш мезонлари асосида чуқур таҳлил қилиниб, мазкур дидактик стратегияларнинг ўқувчиларнинг экологик тафаккурини, танқидий фикрлаш қобилиятларини ва амалий кўникмаларини шакллантиришдаги педагогик потенсиали илмий-педагогик жиҳатдан асосланган;
интерактив визуал педагогик технологиялар асосида экологик таълим самарадорлигини оширишга йўналтирилган “Визуал-экологик география” дастури ишлаб чиқилиб, ўқувчиларнинг экологик мотивацияси, экологик ахлоқи ва экологик масъулият кўрсаткичларининг сезиларли даражада ривожлангани эмпирик жиҳатдан асосланган:
интерактив визуал воситаларни танлаш мезонлари ва уларнинг педагогик жиҳатлари асосланиб, мазкур педагогик воситаларнинг экологик билимларни ўзлаштириш даражаси, экологик қадриятлар ва экологик онг шаклланишидаги самарадорлиги илмий асосланган педагогик индикаторлар орқали аниқлаштирилган;
интерактив визуал педагогик усулларни қўллаш бўйича такомиллаштирилган методик тавсиялар ҳамда интерфаол таълим муҳити, визуал-дидактик воситалар, инновацион ўқитиш форматлари ва экологик тарбиянинг узлюксизлигини таъминлашга қаратилган ВИГТ ва ИВЕМ методлар асосида экологик маданиятни ривожлантиришнинг методик тизим такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Интерактив визуал таълим воситалари орқали ўқувчиларнинг экологик маданиятини ривожлантиришнинг назарий методологик натижалари асосида:
Экологик маданиятни ривожлантиришнинг назарий-методологик асослари интерактив визуал таълим технологиялари контекстида илмий жиҳатдан асосланган ҳолда, унинг когнитив, аксиологик, рефлексив компонентларини ўз ичига олган яхлит педагогик моделни консептуал равишда ишлаб чиқишга оид таклиф ва тавсиялар “Халқ педагогикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 11-ноябрдаги 429-сонли гувоҳномаси). Натижада, экологик маданиятнинг пухта шаклланишини таъминловчи та'лим услублари ва методларини жорий этиш орқали ўқувчиларнинг экологик билим ва қадриятларини оширишга хизмат қилувчи маълумотлар қўлланма мазмунига сингдирилган; 
экологик таълим жараёнида интерактив визуал стратегияларни қўллашнинг дидактик имкониятлари интерактив визуал воситаларни танлаш мезонлари асосида чуқур таҳлил қилиниб, мазкур дидактик стратегияларнинг илмий-педагогик жиҳатдан асосланган, ўқувчиларнинг экологик тафаккурини, танқидий фикрлаш қобилиятларини ва амалий кўникмаларини шакллантиришдаги педагогик потенсиалини белгиловчи назарий-методик асослар 2024-2025-йилларда “Ўзбекистон” телерадиоканалининг экология мавзуларига оид дастурлар ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон 24“ ижодий бирлашмаси давлат муассасасининг 2025-йил 10-июндаги 05-09-853-сонли маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларнинг атроф-муҳитга нисбатан барқарор муносабатларига оид таълим стратегиялари кенг миқёсда оммалаштирилган;
Интерактив визуал педагогик технологиялар асосида экологик таълим самарадорлигини оширишга йўналтирилган ҳолда ишлаб чиқилиб, ўқувчиларнинг экологик мотивацияси, экологик ахлоқи ва экологик масъулият кўрсаткичларининг сезиларли даражада ривожланганини эмпирик жиҳатдан асослаш омили бўлган “Визуал-экологик география” дастури “Оила педагогикаси” ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 11-ноябрдаги 429-сонли гувоҳномаси). Натижада, экологик маданиятни шакллантириш жараёнида интерактив визуал педагогик усулларни қўллаш бўйича такомиллаштирилган методик тавсиялар ишлаб чиқилди ва уларда интерфаол таълим муҳити, визуал-дидактик воситалар, инновацион ўқитиш форматлари ҳамда педагогик мониторинг механизмлари асосида экологик тарбиянинг узлюксизлигини таъминлашга қаратилган илмий-амалий методик тизими такомиллаштирилган.
интерактив визуал воситаларни танлаш мезонлари ва уларнинг педагогик жиҳатлари асосланган ҳолда, экологик билимларни ўзлаштириш даражаси, экологик қадриятлар ва экологик онг шаклланишидаги самарадорлиги илмий асосланган педагогик индикаторлар орқали аниқлаштирилган мазкур педагогик воситалар умумий ўрта таълим мактабларида экологик маданиятни ривожлантириш жараёнларига татбиқ этилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги қошидаги Таълимни ривожлантириш марказининг 2025-йил 15-августдаги 01-11-529-сонли маълумотномаси). Натижада, педагогик жараёнда интерактив визуал воситаларни қўллаш бўйича такомиллаштирилган амалий тавсиялар ҳамда услубий кўрсатмалар ишлаб чиқилиб, уларни турли таълим босқичлари ва фанлар контекстида мослашувчан қўллаш имкониятларини мазмунли оътказишнинг амалий асосларини янада ривожлантиришга еришилган.
интерактив визуал педагогик усулларни қўллаш бўйича такомиллаштирилган методик тавсиялар ҳамда интерфаол таълим муҳити, визуал-дидактик воситалар, инновацион ўқитиш форматлари ва экологик тарбиянинг узлюксизлигини таъминлашга қаратилган ВИГТ ва ИВЕМ методлар асосида экологик маданиятни ривожлантиришнинг методик тизим такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялардан 2021-2022-йилларда Наманган давлат университетида бажарилган “Кўзи ожизлар учун инновацион релефли хаританинг янги авлодини яратиш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифаларни амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлигининг СП-1005/21-сонли маълумотномаси). Натижада экологик маданиятни ривожлантиришга йўналтирилган дидактик материаллар базаси кенгайтирилиб, интерактив кўргазмали воситаларнинг методик таъминоти такомиллаштиришга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish