Nurmatov Bobur Abdusattovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi):
“Sayfiddin Qutuz sarkardalik faoliyatini yoshlarda vatanparvarlik ruhida tarbiyalashning ijtimoiy-falsafiy tahlili”
09.00.04-Ijtimoiy falsafa
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.2.PhD/Fal1606
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Farg‘ona davlat universiteti PhD.03/28.08.2024.F.05.08. raqamli ilmiy kengash.
Ilmiy rahbarning F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Xujaev Muminjon Isaxonovich falsafa fanlari doktori (DSc), dotsent.
Rasmiy opponentlar: Egamberdiev Azizbek Abdumalikovich falsafa fanlari doktori (DSc), professor. Omonov Baxodir Nurullaevich falsafa fanlari doktori (DSc), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Chirchiq davlat pedagogika universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: Nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi. Sayfiddin Qutuzning sarkardalik faoliyatini vatanparvarlik, fuqarolik mas’uliyati va milliy g‘ururni shakllantiruvchi tarbiyaviy ideal ekanligini asoslab berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Sayfiddin Qutuz shaxsiyatining ekzistensial va aksiologik paradigmalar asosidagi yangi falsafiy talqini uning rahbarlik fazilatlari “shaxsiy mavjudlikning ma’naviy ma’nosi” sifatida talqin qilinib, u vatanparvarlikning aksiologik modeli sifatida falsafiy jihatdan asoslab berilgan;
mamluklar davridagi siyosiy jarayonlarning ijtimoiy-falsafiy rekonstruksiyasi orqali Qutuz faoliyatining milliy g‘urur va ijtimoiy birdamlik qadriyatlariga ta’siri ochib berilgan;
Vatanparvarlik tarbiyasi va tarixiy shaxslar namunasi o‘rtasidagi uzviy aloqadorlik madaniy xotira va ijtimoiy ong nazariyalari asosida falsafiy tahlil qilingan;
Sayfiddin Qutuz obrazining zamonaviy O‘zbekiston ma’naviy-ma’rifiy jarayonlariga integratsiyasi ijtimoiy transformatsiya paradigmasi asosida konseptual model sifatida ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Sayfiddin Qutuz shaxsining sarkardalik faoliyati va uning ijtimoiy-falsafiy tahlili asosida ishlab chiqilgan ilmiy natijalarning amaliy ahamiyati O‘zbekiston Respublikasida yoshlarda vatanparvarlik, ma’naviy barkamollik va fuqarolik ongini rivojlantirishga qaratilgan davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishlari bilan uzviy bog‘liqdir:
Sayfiddin Qutuz shaxsiyatining ekzistensial va aksiologik paradigmalar asosidagi yangi falsafiy talqini uning rahbarlik fazilatlari “shaxsiy mavjudlikning ma’naviy ma’nosi” sifatida talqin qilinib, u vatanparvarlikning aksiologik modeli sifatida falsafiy jihatdan asoslab berilgan mazkur tadqiqot natijalarining bir qismi O‘zbekiston Respublikasi Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi ilmiy-ma’rifiy yo‘nalishlarda, xususan, 2024-2025 yillar amalga oshirilayotgan ilmiy-tadqiqotlar davlat grantlari loyihasi doirasida ALM-202403110247 raqamli “Yoshlarni turli mafkuraviy xurujlardan himoya qilish va ma'naviy-axloqiy tarbiyalash bo‘yicha o‘quv va ilmiy-metodik qo‘llanmalar, uslubiy tavsiya, ma'rifiy adabiyot va media mahsulotlar majmuasini yaratish” maqsadli-amaliy loyihasida majmuasini yaratish” mavzusidagi maqsadli-amaliy loyihasini amalga oshirishda foydalanilgan. (Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi huzuridagi Ijtimoiy ma’naviy tadqiqotlar instituti 2025-yil 18-iyundagi 10/350-son Ma’lumotnomasi) Natijada Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazining 2024-yil 4 yanvardagi 1/F buyrug‘ining birinchi ilovasi bilan tasdiqlangan, “O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoev rahbarligida o‘tkazilgan Respublika Ma’naviyat va ma'rifat kengashining 50-son yig‘ilish bayonida belgilangan vazifalarni amalga oshirish yuzasidan chora-tadbirlar rejasi”da belgilangan vazifalarni amalga oshirishda tavsiyalar ishlab chiqishga xizmat qilgan;
mamluklar davridagi siyosiy jarayonlarning ijtimoiy-falsafiy rekonstruksiyasi orqali Qutuz faoliyatining milliy g‘urur va ijtimoiy birdamlik qadriyatlariga ta’siri ochib berilgan ilmiy-nazariy xulosalari va amaliy taklif-tavsiyalaridan O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi akademiyasi “Vatanparvarlik tarbiyasi” fani bo‘yicha ma’ruza va seminar mashg‘ulotlarni o‘tkazishda, shuningdek, “Vatanparvarlik tarbiyasi” fani doirasida amalga oshirilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlaridan foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi akademiyasining 2025 yil 11-iyundagi 38/5-187-son Ma’lumotnomasi). Natijada, Sayfiddin Qutuzning Mamluklar davridagi siyosiy-ijtimoiy faoliyati, ayniqsa Mongollar xavfiga qarshi kurashdagi jasorati, yosh avlod ongida milliy g‘urur, fidoyilik va vatanparvarlik tushunchalarini shakllantirishdagi roliga falsafiy baho berishda xizmat qilgan;
vatanparvarlik tarbiyasi va tarixiy shaxslar namunasi o‘rtasidagi uzviy aloqadorlik madaniy xotira va ijtimoiy ong nazariyalari asosida falsafiy tahlil qilingan ilmiy-nazariy taklif hamda uslubiy ishlanmalarida tadqiqot ishidan (O‘zbekiston Respublikasi Milliy tiklanish demokratik partiyasi Markaziy Kengashining 2025 yil 16-iyundagi 02-02-60-son Ma’lumotnomasi). Dissertasiya ishida keltirilgan taklif va tavsiyalardan Milliy tiklanish demokratik partiyasi Markaziy Kengashi tizimi faoliyatida foydalanildi;
Sayfiddin Qutuz obrazining zamonaviy O‘zbekiston ma’naviy-ma’rifiy jarayonlariga integratsiyasi ijtimoiy transformatsiya paradigmasi asosida konseptual model sifatida ishlab chiqilgan tadqiqot natijalari “O‘zbekiston tarixi” telekanalida efirga uzatilgan “Tarix maydoni”, “Qismat” dasturlari ssenariylarini tayyorlashda qo‘llanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Ma’rifat ijodiy birlashmasi davlat muassasasi 2025-yil 23-iyundagi 01-33/465 Ma’lumotnomasi). Ushbu natijalar keng jamoatchilikni yoshlar ongida vatanparvarlik, tarixiy mas’uliyat va milliy qadriyatlarni mustahkamlash zarurati bilan tanishtirishga xizmat qilgan. Natijada, tadqiqotda ishlab chiqilgan ilmiy g‘oyalar yoshlar tarbiyasida tarixiy shaxslar merosidan foydalanishning falsafiy asoslarini aniqlash, milliy identitetni mustahkamlash va ijtimoiy-falsafiy tafakkurni rivojlantirishga amaliy hissa qo‘shgan.
